Naaktmodel zijn, een bijbaantje voor acteurs en dansers: "Je voelt je veilig, het zijn kunststudenten, ze kijken niet naar je."

Miguel Peña heeft altijd een goede band met zijn lichaam gehad. Zijn spieren, stevig verweven met zijn huid, hebben hem het zelfvertrouwen gegeven om zijn naakte zelf te tonen, een prestatie die zeer gunstig is voor zijn acteerwerk. Voor hem is het onthullen van zichzelf als iemand die net uit de baarmoeder komt niet de tegenslag die veel mensen moeilijk vinden. Een gave, namelijk een deugdzame diplomatieke relatie met naaktheid, stelt hem niet alleen in staat om op het podium te stromen, maar hij exploiteert die ook al lang om geld te verdienen. En dan hebben we het niet over jongensclubs of pikante foto's die vóór Bizum zijn verstuurd, maar eerder over poseren au naturel, als yoghurt, voor de kunst.

"Ik stop nooit, ik ben altijd met van alles bezig", zegt deze 29-jarige artiest, woonachtig in Barcelona, ​​die toevallig een baan vond die, ironisch genoeg, precies het tegenovergestelde van hem vereist: urenlang naakt en roerloos poseren. "Het was op een kunstacademie naast waar ik theater studeerde", zegt hij. "Ik neem aan dat ze zeiden: laten we mensen op acteerscholen zoeken, en natuurlijk heeft theater ook zijn artistieke kant, van zijn, van blikken vasthouden."

De kans kwam na een heel direct interview: "Ze vroegen me hoe ik me voelde om naakt te zijn. Ik zei dat het geen probleem was. En ook hoe ik me voelde over mijn lichaam, want uiteindelijk sta ik er urenlang mee. Je moet je fysieke grenzen kennen. Maar het was een mooie kans voor iets extra's."

Volgens AISGE (Artistas Intérpretes, Entidad de Gestión de Derechos de Propiedad Intelectual), de instantie die de intellectuele-eigendomsrechten van acteurs, nasynchronisatie-artiesten, dansers en regisseurs in Spanje beheert, kan 73% van de Spaanse acteurs niet rondkomen van hun werk. Ter verduidelijking: 55% van de acteurs en dansers verdient met hun baan in de sector niet het minimumloon (momenteel € 645,30 per maand).

Deze gegevens laten zien dat, zonder andere bronnen van inkomsten of interpersoonlijke steun, meer dan de helft van de Spaanse acteurs en dansers onder de armoedegrens leeft. Dit feit rechtvaardigt volledig de interesse van professionals in deze sector in banen zoals modelleren, een taak waarvoor ze hun eigen unieke tools hebben.

Ambtenaren van naaktheid

Enkele uren voor de repetities van het toneelstuk "La Taberna de los Perros", dat Peña vanaf 3 juli in de Sala Fénix in Barcelona zal opvoeren, omschrijft de acteur zijn modellenwerk humoristisch als "een dienaar van de naaktheid". Hij beweert iets meer dan 10 euro per uur te verdienen, een bedrag dat hij zelf bescheiden vindt: "Ik heb gehoord dat er mensen zijn die 25 euro of meer vragen. Maar goed, ik begin nog maar net. Misschien kan ik de prijs met de tijd verhogen."

Somaya El Jaouhari verandert van omgeving en loopt over de stenige paden van het Retiro Park in Madrid, als een Nefertiti die op het punt staat te trouwen. Sierlijke gouden sieraden weerkaatsen het licht op de windrichtingen van haar lichaam: hoofd, nek, handen en voeten. Met de krachtige vlechten van een Nubische krijger (of een Predator, afhankelijk van je voorkeur) glijdt en manoeuvreert deze danseres en actrice met het gemak van een natuurlijk gevoel voor comfort. "Voor mij is spelen het interessantste in het leven," beweert ze met ongedwongen tederheid. En ze vond in de kunst van het poseren een manier om dat te doen, vanuit stilstand.

In tegenstelling tot Peña is El Jaouhari al jaren betrokken bij de activiteit. In Madrid, zegt ze, "is het minimumloon 25 euro per uur. Dat lijkt me laag. 40 euro zou fatsoenlijker zijn." Maar naast de economische factor schuilt er ook een artistieke waarde in de praktijk. "Ik vind het geweldig, vooral omdat ik geïnteresseerd ben in schilderen," beweert de danseres. "Het is fascinerend om te zien hoe elke student hetzelfde lichaam anders ervaart. Er komt veel leren bij kijken, zowel in het lichaam als in de geest." Miguel, zelfs met minder ervaring, is het met deze nuance eens: "Ik wist niet of ik het zou kunnen. Maar het blijkt dat ik het wel kan. Het geeft me innerlijke voldoening. En ik denk dat het belangrijk is om bij te dragen aan de normalisering van naaktheid, die nog steeds zwaar weegt in deze maatschappij."

Vanaf hun eerste sessies hadden beiden de ervaring om volledig naakt voor een hele klas te staan. El Jaouhari, die onder andere werkt bij de Isabel Gómez Studio in Madrid, herinnert zich zijn eerste dag met een mengeling van verbijstering en humor: "Ik herinner me dat ik met twee leraren aankwam en vroeg: 'Moet ik me ergens omkleden?' En ze zeiden: 'Nee, kleed je hier maar uit.' Alle studenten stonden te wachten, en ik zocht naar een pose. Het kostte me 20 minuten. Je staat daar, naakt, iedereen kijkt naar je en bedenkt hoe je je moet opstellen."

Maar de aanvankelijke angst verdwijnt al snel, verzekert hij: "Zodra de sessie begint, wordt de omgeving veilig. Het zijn kunststudenten. Ze kijken je niet morbide aan; ze denken na over hoe het licht valt, over verhoudingen. Misschien analyseren ze je later psychologisch, maar op dat moment zijn ze aan het tekenen."

Peña heeft ook ontdekt dat ruimte, verre van ongemakkelijk, juist bevrijdend kan zijn. "In het begin voel je je natuurlijk blootgesteld. Maar na vijf minuten denk je niet meer aan naakt zijn. Je komt in een zeer meditatieve staat. Het gaat erom aanwezig te zijn, je lichaam te observeren, de gedachten te observeren die komen en gaan. Geen bloemen of wierook. Het is meer een vorm van verzet tegen een wereld die alles snel wil doen." Deze introspectieve benadering heeft hem zelfs in therapie goed van pas gekomen. "Toen ik mijn psycholoog vertelde dat ik was aangenomen voor een baan van twee uur waarin ik stil moest zitten, zei ze: 'Dat is perfect, dan kun je mediteren.'"

Motivatie: tussen het artistieke en het economische

Voor El Jaouhari is poseren een manier om dicht bij de kunst te blijven zonder haar roeping op te geven. "Acteren en dansen zijn geen gemakkelijke banen, vooral niet als je niet tot de top van de industrie behoort. Dus ik dacht: wat kan ik doen dat dicht bij de kunstwereld staat en waarmee ik mezelf kan onderhouden?" Het antwoord was artistiek poseren. "Dankzij mijn dansachtergrond heb ik het lichaam en de expressie ervan onder de knie. Dus het leek een zeer goede optie, zowel vanuit economisch als artistiek perspectief. Hoewel het bekleden van posities voor langere tijd helemaal niet makkelijk is..."

In Peña's geval ligt de connectie met kunst in de kunstgeschiedenis: "Ik sta, met een stok, in contrapposto. Heel klassiek. En dat helpt me; het verbindt me met iets voorouderlijks. Ik zie mezelf als onderdeel van een traditie die afkomstig is uit Mesopotamië of Griekenland. Ik zie mezelf graag als gewoon een lichaam dat deelneemt aan een creatief proces."

De weg naar dit beroep was ook anders. Somaya kwam erin terecht via een reeks aanbevelingen en een toevallig gesprek. "Een verpleegster bracht me tijdens een doktersbezoek in contact met een acteur die als model werkte. Ik heb veel met hem gewerkt, aan de Technische Universiteit, bij de Círculo de Bellas Artes... officiële instellingen. Ik denk dat hij zelfs een examen heeft afgelegd en is aangenomen als professioneel schildermodel." Een feit dat desalniettemin verrassend is, en dat El Jaouhari even merkwaardig vindt. "Heel weinig mensen weten ervan, maar het bestaat. En er zijn bedrijven die dit soort werk beheren. Het is geen gesloten beroep, het is gewoon erg onbekend."

Met schaamte eet men niet en luncht men niet

Zowel Miguel als Somaya zijn het erover eens dat je, om te poseren, je angst voor oordelen van buitenaf moet overwinnen. "Het is een baan waarbij je als eerste je schaamte moet overwinnen", zegt de danseres en actrice met gevlochten haar en een katachtige blik. "Je moet je eigen lichaam volledig accepteren. Daarom zijn veel dansers en acteurs erg gewend aan het lichaam en de naaktheid. We veranderen constant samen; het is genormaliseerd."

Peña breidt deze reflectie van zijn kant uit met een kritiek op de bestaande dubbele standaard: "We leven in een maatschappij die de tepel censureert en vervolgens het lichaam volledig seksualiseert. Als we het meer zouden naturaliseren, als we naakte lichamen in minder erotische contexten zouden zien, zou het misschien niet langer taboe zijn. Het is een wrede tegenstelling: het tonen ervan is verboden, maar tegelijkertijd wordt het in het geheim gezocht. Dus ja, ik ben bezig met activisme als ik mijn penis tevoorschijn haal," besluit hij lachend.

Ondanks het merkwaardige paradigma van naaktheid benadrukken beiden de overheersende sfeer van respect. "Ik neem mijn petje voor ze af," zegt El Jaouhari. "Ik ben erg opmerkzaam en gevoelig, en over het algemeen heerst er een zeer hoog respect, zowel van studenten als docenten. Ze richten zich op anatomie, licht, schaduwen, lijnen." Hoewel ze ook enkele uitzonderingen toegeeft: "Er was een man die aan het tekenen was en ik voelde iets vreemds," bekent Somaya. "Het was niet obsceen, maar er was een lichte onevenwichtigheid." En ze herinnert zich lachend een yogaleraar die zich aanvankelijk met een doek bedekte. "Ik zei tegen hem: je moet jezelf ontbloten, want dat is niet wat ze zullen zien."

De mentale pauze

Poseren is niet zomaar een kwestie van zijn. Sessies kunnen twee tot drie uur duren, met poses die tien tot twintig minuten worden aangehouden. "Soms stelt de docent voor om aan lijnen of rondingen te werken, en dan stel jij iets voor. Het is heel samenwerkend," zegt de danseres. Maar het lichaam heeft grenzen. "Soms neem je een positie aan en denk je: waarom ben ik zo geworden? Na tien minuten begint het pijn te doen. Je moet een goede mentale en fysieke beheersing hebben." Hetzelfde geldt voor het goed kunnen omgaan met externe klimaatveranderingen, zoals kou of warmte, en de daaruit voortvloeiende lichamelijke expressies. "Een keer liep er een zweetdruppel in mijn kruis en kon ik niet meer bewegen. Ik moest giechelen."

In deze context van inspanning en pauze heeft El Jaouhari een onverwachte schuilplaats gevonden tegen de duizeligheid van het digitale tijdperk: "We leven in een opwelling. Mobiele telefoons, sociale media, hyperconnectiviteit. En dan zit je daar ineens twee uur lang naakt niets te doen. En je ziet dat je geest niet instort. Dat je ermee kunt leven." "Die pauze," besluit hij, "heeft me aan het denken gezet. Niet dat het mijn leven heeft veranderd, maar wel mijn kijk op tijd. Niet alles hoeft meer onmiddellijk te zijn."