In haar surrealistische doeken probeert kunstenares Brianda Zareth Huitrón het alledaagse opnieuw te definiëren.

Omar González Morales

Krant La Jornada, maandag 9 juni 2025, p. 4

Brianda Zareth Huitrón behoort tot de nieuwe generatie kunstenaars die de surrealistische erfenis van André Breton in ere houden. De schilder opende onlangs de tentoonstelling Dream Encounters in het Leonora Carrington Museum, gevestigd in de Edward James-beeldentuin in Xilitla, San Luis Potosí, een van de tempels van deze eeuwenoude kunststroming die volgens de kunstenaar aantoont dat het mogelijk is om de tijd te overstijgen .

In een interview met La Jornada sprak ze over haar invloeden: het spel van vormen, de stroom van de tijd en de zee, haar verbeeldingskracht en de inspiratie die ze haalde uit de werken van Kati Horna, Remedios Varo en Leonora Carrington.

"Ik ben erg enthousiast, want door mijn werk op zo'n iconische plek als deze te exposeren, laat ik zien dat ik me verbonden voel met de ideeën die mijn werk altijd sturen. Deze tuin is het middelpunt van het surrealisme en inspireert me om meer aan mijn projecten te werken. Ik heb het niet als een beweging omarmd, maar eerder als een levensstijl die me op elk moment vertegenwoordigt ", aldus Zareth Huitrón.

In San Luis Potosí is het surrealisme nooit helemaal verdwenen; deze plek herbergt twee van de belangrijkste locaties gewijd aan het werk van Leonora Carrington, een van de grootste exponenten van deze stroming. De eerste bevindt zich in de hoofdstad van de staat, en de andere in Xilitla, versierd met het labyrint van vormen van beeldhouwer Edward James.

"Ik werd verliefd op het surrealisme. Ik voelde me aangetrokken tot de krachtige wisselwerking tussen fantasierijke concepten. Het was ook een beweging die deuren opende voor veel vrouwelijke kunstenaars, terwijl anderen gedomineerd werden door machismo. Ik heb het gevoel dat de drie (Horna, Varo en Carrington) door hun werk en hun identiteit als vrouw een hechte vriendschap hebben opgebouwd, wat hen ertoe heeft gebracht een coalitie te vormen die vandaag de dag geldt als een van de fundamentele assen van de kunst in Mexico ", aldus Brianda Zareth Huitrón.

Ik kom oorspronkelijk uit Temascalcingo, een klein stadje in de staat Mexico, en begon daar mijn autodidactische carrière. Later, in 2018, studeerde ik aan de San Carlos Academy, waar ik leerde van geweldige leraren zoals Marco Aulio, van wie ik de technieken leerde, maar ook hoe ik de tijd kon nemen om mijn realiteit te ervaren en te transformeren.

▲ In een interview beweerde de schilder dat een belangrijk aspect van het surrealisme is dat de ander in haar werk wordt weerspiegeld . Hier: Pet Birds , 2020. Foto met dank aan de kunstenaar.

Tot zijn meest opvallende werken behoren zijn houten triptieken, waarop hij van alles heeft vastgelegd, van de kosmos tot schelpen, golven, zeemeerminnen en de zee: "Deze werken zijn heel bijzonder voor mij, omdat ik als kunstenaar met beeldhouwkunst, schilderkunst en meer bezig ben, maar ook met de verhalen achter elk schilderij; het zijn mijn dromen; de rest is om ze vorm te geven.

Het publiek voelt zich aangetrokken tot mijn werk omdat ik het alledaagse probeer te herdefiniëren. We beseffen zelden hoe belangrijk de dingen die we doen en wat er in ons dagelijks leven gebeurt zijn. Ik vind dat dit verhalen zijn die gered moeten worden. We zijn zo verstrikt in routine dat we belangrijke momenten in het leven vergeten , aldus de schilder.

Hij stelde dat deze tentoonstelling een keerpunt in zijn werk vormt en dat het aantoont dat hij zijn missie vervult, aangezien een kernpunt van de kunst en het surrealisme is dat de ander erin weerspiegeld wordt .

Dream Encounters , bestaande uit dertien werken, doet zijn naam eer aan. De doeken tonen kopjes thee aan een ontbijttafel, geplaatst tussen gangen met eindeloze kronkels en bochten. Vervormde dimensies, manen en portalen duiken op. Op een ander doek handhaaft een schaal de balans tussen rede en chaos, tegengestelde maar wederzijds noodzakelijke aspecten.

Gelijktijdig met deze tentoonstelling werkt de schilder aan de illustraties voor een boek van Dulce Chiang, dat binnenkort wordt gepresenteerd in het Telegraafmuseum in Mexico-Stad.

De tentoonstelling Dream Encounters is tot 29 juni voor het publiek geopend in het Leonora Carrington Museum (Corregidora 103, Xilitla, San Luis Potosí).

▲ José Ángel Leyva tijdens de presentatie van zijn boek, dat ontstond uit een reeks afleveringen gepubliceerd in La Jornada . Foto: Paula Carrizosa

Paula Carrizosa

De oosterse reis

Krant La Jornada, maandag 9 juni 2025, p. 5

Puebla, Pue., José Ángel Leyva (Durango, 1958) presenteerde op de 38e Nationale Boekenbeurs (Fenali) van de Benemérita Autonome Universiteit van Puebla (BUAP) zijn meest recente boek Retlatos: Portraits and stories of visual artists in Mexico .

De dichter, verteller en journalist zei dat het boek is gebaseerd op wat veel van de 30 personages die erin voorkomen, graag zouden hebben geschreven en wat hij heeft geschreven, onder wie Manuel Felguérez, José Luis Cuevas, Pedro Valtierra, Rodrigo Moya, Flor Garduño, Graciela Iturbide, Patricia Aridjis, Flor Minor en Pablo Rulfo, maar ook 21 andere kunstenaars.

"Ik ben dat personage dat gekleed in de kleren verschijnt, om te zien wat hij denkt en wat hij wil, en om op een dag die persoon te worden. In deze verhalen transformeer ik op de een of andere manier in hen ," verklaarde hij, vergezeld door collega-dichter Eduardo Langagne en redacteur Cuitláhuac Quiroga, over wie hij benadrukte: "Hij ging de uitdaging aan om dit boek te publiceren met de Autonome Universiteit van Puebla ."

Hij voegde eraan toe dat een bevriende schrijver hem ooit had verteld dat hij een huisdichter was, wat zijn aandacht trok. Hij zei dat ik geen personage was, maar eerder een man van mijn thuis; ik vond dat hij gelijk had, want ik had mezelf niet tot een personage gevormd. Wat echt interessant is, is getuige zijn van de realiteit en de personages ontdekken .

De redacteur en cultuurpromotor zei ook dat elk kort verhaal begint met een tanka, een traditionele Japanse dichtvorm van 31 lettergrepen, verdeeld in vijf strofen van vijf, zeven, vijf, zeven en zeven lettergrepen. Deze dienen als een soort hulpmiddel voor de geïnterviewde.

Hij merkte op dat dit boek, uitgegeven door uitgeverij Tilde en de publicatieafdeling van BUAP, voortkomt uit een reeks afleveringen die in La Jornada zijn gepubliceerd.

“Ik heb ooit aan een Albanese schrijver gevraagd wat de literaire rijkdom van zijn land was; hij antwoordde: ‘Mijn land, net als Mexico, is rijk aan mondelinge tradities, en zolang een volk iets te vertellen heeft, het vermogen om zijn eigen leven te vertellen, zal er een literaire bron zijn.’”

De medewerker van La Jornada Semanal zei dan ook dat de uitdaging ligt in het op schrift stellen van deze mondelinge verhalen. Er is immers sprake van een sprong in het diepe en wat er kan gebeuren, al hoeft dat niet, is de magie waarmee een mondelinge verteller ons kan verleiden .

Hij vertelde dat het zijn idee was om de gesprekken, onderzoeken en levens van kunstenaars om te zetten in personages .

Hoofdredacteur Cuitláhuac Quiroga vertrouwde op zijn beurt toe dat het boek Retlatos: Portretten en verhalen van beeldend kunstenaars in Mexico duidelijk zeldzaam is in het panorama van de Mexicaanse literatuur, omdat het het leven, werk, de inspanningen en daden belichaamt van 30 Mexicaanse kunstenaars, sommigen genaturaliseerd en anderen in het proces daarvan, terwijl anderen "zichzelf vurig tot Mexicanen hebben geadopteerd. Vandaag zijn we getuige van een boek dat zijn prozahelderheid demonstreert, het meesterschap waarmee hij door woorden glijdt en de incarnaties en de incarnaties benadrukt (...)", aldus de auteur.

Hij was het ermee eens dat José Ángel Leyva het vermogen heeft om die 30 kunstenaars te belichamen , hun kleren aan te trekken en hun processen, waanvoorstellingen, verlangens, breuken, verlangens en esthetische uitwerking te doorlopen , omdat hij een centraal overzicht geeft van de procedures: hoe kunst wordt gedacht, gevoeld en beoefend in het land .

De dichter Eduardo Langagne benadrukte dat Leyva in deze bundel wordt gepresenteerd als een van de levende Mexicaanse auteurs met een vooruitstrevend creatief proces, dat de zoektocht naar voorstellen in zijn poëtische en prozagedeelte heeft beïnvloed . Daarom slaagt hij er in deze reeks interviews, die op een emotionele manier zijn verwerkt, in om te ontdekken wat elke kunstenaar in zijn creatie heeft.

Ook benadrukte hij dat het een belangrijk boek is voor de vitaliteit van de kunst in Mexico, omdat het ons in staat stelt om meer te leren over de kunstenaars die in de uitgave worden genoemd. Het boek bevat bovendien een woordspeling die het werk van de oprichter en directeur van de uitgeverij en het literaire tijdschrift La Otra semantisch opnieuw interpreteert en er een nieuwe kijk op biedt.

Silvia Chávez González

Correspondent

Krant La Jornada, maandag 9 juni 2025, p. 5

Tepotzotlán, Mexico, Het Nationaal Museum van het Onderkoninkrijk (MNV) opent voor het publiek de tentoonstelling De kunst van het opbergen in Nieuw-Spanje. Er wordt sober reismeubilair tentoongesteld dat werd gebruikt tijdens de verovering. In de 17e en 18e eeuw begon men dit meubilair te gebruiken als vast meubilair om bezittingen in op te bergen of om de vertrekken van de Iberische bevolking te decoreren.

Eva María Ayala Canseco, directeur van het MNV; Patricia Zapata Villasana, adjunct-technisch directeur van de locatie; Itzamara Vargas Machiavelo, curator van de tentoonstelling; en genodigden namen afgelopen vrijdag deel aan de opening van de tentoonstelling van het Nationaal Instituut voor Antropologie en Geschiedenis (INAH) in de locatie. De tentoonstelling is te zien tot en met 20 juli.

Vargas Machiavelli legde uit dat in de eerste jaren van de verovering het meubilair zeer sober was. Het maakte echter wel het vervoer van de benodigde uitrusting mogelijk voor de Spanjaarden die zich na de bezetting van Tenochtitlan voor langere tijd gingen vestigen. Hiervoor moesten ze hun eigen ruimtes creëren, die pasten bij hun gewoonten en gebruiken.

Zo kreeg meubilair dat ooit handig was om mee te nemen op reis en sober was, een vaste plek in kantoren, slaapkamers, woonkamers en gangen van gebouwen waar de conquistadores gingen wonen.

In de 17e en 18e eeuw waren het al decoratieve meubels, waaraan tapijten, tafels, stoelen en andere voorwerpen werden toegevoegd die ook comfort en luxe boden, aldus Vargas Machiavelli.

De kunst van het bewaren in Nieuw-Spanje omvat 18 stukken uit de 17e en 18e eeuw, waaronder houten kisten met smeedijzeren beslag en decoratie, met leer beklede houten kisten met ijzeren beslag en ijzer, en gegoten en gepolychromeerde ijzeren schatkisten. Ook worden het beeldhouwwerk Taller de San José (Werkplaats van Sint-Jozef) van gesneden, gepolychromeerd en gestoffeerd hout en het olieverfschilderij La inquietud del conocimiento (De rusteloosheid van het begrip) tentoongesteld.

De thematische kabinettentoonstelling is opgedeeld in twee secties: de ene is gewijd aan het reismeubilair dat oorspronkelijk uit Nieuw-Spanje arriveerde en later een vast onderdeel werd van de ruimte en samen met andere objecten werd gebruikt om de ruimte te decoreren.

Het tweede deel gaat over de materialen waarmee meubels worden gemaakt, hun toepassingen en het werk van de ambachten die betrokken waren bij de vervaardiging ervan. Het doel is om te begrijpen waarom het opbergen van meubels in Nieuw-Spanje een kunst was.

De tentoonstelling is geopend van dinsdag tot en met zondag van 9.00 tot 18.00 uur. Een kaartje kost 100 pesos en de gebruikelijke kortingen. Op zondag is de toegang gratis voor Mexicanen en buitenlanders die in Mexico wonen.