Pla de Drets Culturals: van papier naar actie

Op 8 juli presenteert het Ministerie van Cultuur het nieuwe Plan voor Culturele Rechten. Dit is een langverwachte aankondiging. Zo niet, dan is het nu pas duidelijk geworden dat er behoefte is aan een andere focus op het cultuurbeleid – de pandemie zal dat alleen maar bewijzen. En eerlijk gezegd hebben we het nieuws met vreugde weerlegd: we hebben van de overheid een aantal ideeën uit de sector overgenomen. Twee centrale motieven komen uit het Plan naar voren: enerzijds de noodzaak om een ​​perspectief te hanteren dat cultuur als een fundamenteel doel beschouwt, niet alleen als een consumentenproduct; anderzijds de erkenning van het transformerende potentieel van cultuur en het nut ervan om de problemen aan te pakken waarmee we als samenleving worden geconfronteerd.

Nu we de leiding van de Fundació Carulla op ons nemen, zijn er weinigen onder ons die cultuur zien als een ware motor van maatschappelijke verandering, als een poging om de samenleving te verenigen en de problemen die daarmee samenhangen op te lossen. Natuurlijk hoeft niet alle cultuur transformatief te zijn, maar welke culturele fet heeft in de emoties die worden opgeroepen de impuls die maatschappelijke effectiviteit kan stimuleren? En voor deze espurna moet worden gezorgd.

Het Culturele Rechtenplan van het ministerie biedt een nieuw paradigma: het transformerende karakter van cultuur verandert van een bijzaak – en conceptueel slecht gedefinieerd – naar een centrale plaats in de discussie. Het is daarom cruciaal dat deze vragen niet in de sfeer van het discours blijven, maar correct en concreet worden toegepast. Gezien de huidige staat van de culturele sector is een dergelijke transformatie zo noodzakelijk en urgent.

De mensen, centraal in de cultuur

Ten slotte heeft de commerciële benadering van cultuur de middelen van de sector geconcentreerd en gecentraliseerd, en daarmee ook de manier waarop de bevolking met deze cultuur omgaat. Het grootste deel van het aanbod bestaat uit massaproductie, waarvan het voortbestaan ​​in de collectieve verbeelding niet veel verder reikt dan consumptie. Culturele producten zijn – de redundantie waard – producten, en niet bedoeld om sociale en symbolische relaties te creëren, zoals cultuur vanuit een antropologisch perspectief werkelijk wordt begrepen. Aan al deze plooien zijn er diverse toegangsbarrières die ervan uitgaan dat deze fundamentele dwingelandij in de praktijk het privilege van enkelen was.

In deze context kunnen culturele instrumenten en praktijken bepaalde vragen niet ontlopen. Het vergroten van het publiek is niet de enige manier om succes te meten; culturele consumptie kan niet passief blijven. Om culturele rechten volledig te garanderen, moeten burgers actief deelnemen, zowel aan de productie als aan de besluitvorming. Mensen moeten centraal staan ​​in de cultuur.

Het transformatieve potentieel van cultuur komt alleen tot zijn recht als de mens centraal staat.

Dit is een van de belangrijkste lessen die we hebben geleerd: het transformatieve potentieel van cultuur schittert alleen als de persoon zichzelf centraal stelt. Het vervagen van de grenzen tussen producenten en consumenten opent een rijke creatieve ruimte, waarin de specifieke kenmerken van elk land en gebied volledig in de ervaring worden geïntegreerd. Deze aanpak beïnvloedt ongetwijfeld de dynamiek van een groot deel van de sector. Maar juist hier kunnen we de cultuur – en de toekomst – die we willen, heroverwegen. In het nieuws vragen ook de troebelen om nieuwe manieren om het ons uit te leggen.

Van spel naar actie: een strategisch pad

Het Pla de Drets Culturals is geweldig nieuws, maar het is slechts een eerste aanzet. In Catalonië werken we al enkele maanden aan vooruitgang op dit gebied. Met een voorontwerp van de wetgeving inzake culturele rechten en een platform voor horizontale dialoog beschouwen we dit als een van de pijlers voor het behoud van een gezonde democratie. Daarom dring ik erop aan dat we ervoor zorgen dat deze ideeën de nodige steun krijgen, zowel op publiek als op privaat niveau, want het is belangrijk dat ze correct worden uitgewerkt.

De nieuwe wet moet voorzien zijn van een toereikend budget en een goed implementatieplan, in coördinatie met de derde culturele sector. Om een ​​strategisch kader op staatsniveau te creëren, hebben we de verantwoordelijkheid om de structuren te creëren die deze impulsen op dat moment ondersteunen. De nou Pla kan geen papieren mullat blijven. Want we werken allemaal samen, want kortom, cultuur volgt niet zomaar iedereen, maar VAN iedereen.