De rechtsstaat

De rechtsstaat lijkt aan beide zijden van de Atlantische Oceaan met de minuut te verslechteren, met name in de Verenigde Staten, waar de regering-Trump vastbesloten is om een ​​ijkpunt voor democratische goodwill te ondermijnen. Ondertussen winnen radicale politieke opties ook terrein in Europa. Deze verslechtering heeft in zekere zin ook gevolgen voor ons, met steeds meer stemmen die onze rechtsstaat bedreigen.

Dit concept definieert een bestuursmodel gebaseerd op vier hoofdcriteria: de rechtsstaat, de scheiding der machten, de eerbiediging van de grondrechten en de rechtmatigheid van het bestuur. Dit zijn essentiële principes die ten grondslag liggen aan zowel onze Grondwet als het Verdrag betreffende de Europese Unie. Gezien het belang ervan is het dan ook begrijpelijk waarom politieke macht ruimte zoekt die niet van haar is, ten behoeve van partijbelangen. Dit is des te zorgwekkender gezien het gebrek aan een duidelijke richting voor de democratische koers te midden van een populistische opmars.

Veel burgers zijn ervan overtuigd dat de democratie hen in de steek heeft gelaten.

We zullen deze impasse niet ontlopen als we ons begrip van de rechtsstaat beperken tot de juridische en institutionele sfeer, en de fundamentele kwestie negeren die, zelfs als die niet in academische definities is opgenomen, als vanzelfsprekend wordt beschouwd: sociale rechtvaardigheid. Alleen zo zullen we begrijpen waarom een ​​deel van de burgers onverschillig blijft voor het verlies aan democratische kwaliteit. Het is niet zo dat veel burgers de democratie zomaar in de steek laten, maar eerder dat ze geloven dat de democratie hen in de steek heeft gelaten.

Een langdurige onenigheid is het gevolg van een economie die de middenklasse versplintert en neigt tot proletarisering, terwijl tegelijkertijd een aanzienlijk deel van de bevolking onomkeerbaar gemarginaliseerd wordt. Wanneer een deel van de samenleving zichzelf als een verliezer beschouwt en moeite heeft om rond te komen, wordt de kwaliteit van het openbare leven een bijzaak. Zolang we de onderliggende oorzaken van de onenigheid tussen burgerschap en democratie niet aanpakken, zal populisme toenemen, en daarmee ook de minachting voor democratische procedures.

Velen die zich zorgen maken over de gezondheid van onze rechtsstaat, klampen zich vast aan de Grondwet als een reddingslijn. Merkwaardig genoeg begint onze Grondwet met de woorden: "Spanje is een sociale en democratische staat die wordt geregeerd door de rechtsstaat..." Met andere woorden, de opstellers wilden sociale rechtvaardigheid vooropstellen, opgevat als de basis die het dichte netwerk van rechten en vrijheden ondersteunt. Dus, net zoals wanneer de fundamenten van een gebouw verzwakt zijn en dreigen in te storten, gebeurt er iets soortgelijks met onze rechtsstaat. We werken eraan.