Financiële crisis, een plaag die ook de portemonnee van de Colombianen raakt

Colombia kampt met een van de meest complexe financiële situaties van de afgelopen jaren. Hoewel het land nog steeds de status van investment grade heeft, beginnen het tekort, de schuld en de politieke instabiliteit voelbaar te worden in het dagelijks leven van burgers. Dit vormt een bedreiging voor bezuinigingen en mogelijke prijsstijgingen voor goederen en diensten.

Uit een recent rapport van Crowe Co., opgesteld door Juan Carlos Arbeláez , de belasting- en juridische partner van het bedrijf, blijkt dat de financiële crisis niet langer alleen een zorg is voor technici en economen, maar een probleem met directe gevolgen voor de kosten van levensonderhoud, de toegang tot krediet en de continuïteit van belangrijke sociale programma's.

Misschien bent u ook geïnteresseerd in: Zou het besluit over de zelfinhoudingsbelasting een nieuwe belastinghervorming zijn?

Ten eerste wijst deze analist erop dat het land 2024 afsloot met een begrotingstekort van 6,8% van het BBP, waarmee de wettelijke grens van 5,6% werd overschreden; een situatie die werd veroorzaakt door een historische daling van de belastinginkomsten, die ruim 18,5 miljard dollar minder bedroegen dan in 2023, en een stijging van de primaire uitgaven. Ondanks de doorgevoerde bezuinigingen is de staatsschuld opgelopen tot 61,3% van het BBP. Volgens Fitch zou deze in 2026 zelfs kunnen stijgen tot meer dan 62%.

In het licht hiervan waarschuwt Arbeláez dat deze situatie "rechtstreeks van invloed is op investeringen in sociale programma's en infrastructuur". Hij voegt eraan toe dat de stijging van de rentebetalingen de beschikbare middelen voor andere prioriteiten beperkt, omdat "dit zou kunnen leiden tot bezuinigingen op subsidies en werkgelegenheid, wat rechtstreeks van invloed is op de gewone Colombiaan."

Een van de eerste sectoren die de gevolgen van deze situatie voelde, was de woningbouwsector. Het programma "Mi Casa Ya", dat subsidies biedt voor de aankoop van sociale huurwoningen, werd daar eind 2024 opgeschort vanwege een gebrek aan middelen. Hoewel de overheid de rentedekking in maart van dit jaar weer heeft geactiveerd, verloren zo'n 40.500 huishoudens de rentedekking, wat een stijging van de maandelijkse betalingen van maximaal 30% met zich meebracht.

Daarnaast wordt geschat dat ongeveer 49.000 gezinnen dit jaar ontmoedigd zullen worden om een ​​huis te kopen vanwege verminderde subsidies, wat ook gevolgen zal hebben voor de bouwsector; waar al enkele maanden sprake is van economische schommelingen.

Misschien bent u ook geïnteresseerd in: Is de handelsoorlog weer aan het oplaaien? Trump beschuldigt China van schending van tariefovereenkomst

Onderwijs is een ander cruciaal gebied. ICETEX heeft het aantal openstaande studieleningen met 40.000 verminderd ten opzichte van het voorgaande jaar, als gevolg van een budgetverlaging van 33%, van $ 1,2 biljoen naar $ 859,036 miljard. De afschaffing van rentesubsidies heeft de toegang tot hoger onderwijs duurder gemaakt, met een gemiddelde stijging van 17% in de kosten van leningen voor kwetsbare studenten, aldus de woordvoerder van Crowe Co.

In dit verband benadrukte hij dat de woekerrente, die de maximale wettelijke rente voor creditcards en leningen met een open einde vaststelt, momenteel 25,97% bedraagt. Hierdoor is het voor veel gezinnen nog moeilijker om krediet te krijgen.

De begrotingsaanpassing die nooit komt

Volgens het Autonome Comité voor Begrotingsregels (CARF) heeft het land in 2025 een begrotingsaanpassing nodig van 46 biljoen dollar om te voldoen aan de wettelijke richtlijnen, wat overeenkomt met 2,6% van het BBP. Het rapport acht dit scenario echter niet haalbaar gezien de huidige beperkingen.

"De poging van de regering om in 2024 een nieuwe belastinghervorming door te voeren is mislukt, en bezuinigingen van in totaal meer dan 12 biljoen dollar zijn niet voldoende gebleken om de stabiliteit te herstellen. Grote ratingbureaus, zoals Moody's, S&P en Fitch, hebben de vooruitzichten voor het land verlaagd van stabiel naar negatief, een waarschuwingssignaal dat kan leiden tot het verlies van de investment grade die het land sinds 2011 heeft", voegde Juan Carlos Arbeláez eraan toe.

Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in: Colombia loopt het risico om in het hoogste begrotingstekort in de geschiedenis terecht te komen.

Hij benadrukt dat de oplossing een fundamentele transformatie vereist, gebaseerd op het inzicht dat "Colombia een structurele belastinghervorming nodig heeft die de uitgaven controleert, de belastingbasis verbreedt, ongerechtvaardigde vrijstellingen afschaft en belastingontduiking bestrijdt" om vertrouwen te wekken op de markt.

Een sterke impact

Naast de macro-economische cijfers benadrukt het rapport dat de verslechtering van de begroting reële gevolgen heeft voor Colombiaanse huishoudens: duurdere diensten, minder toegankelijke subsidies en strengere kredietvoorwaarden. In de woorden van de auteur: " Het debat gaat niet langer over de vraag of de financiële crisis bestaat, maar over hoe lang we nog willen wachten om deze te corrigeren."

Ook kleine en middelgrote bedrijven lijden onder de gevolgen van deze financiële crisis. Sinds de belastinghervorming van 2022 hebben ze te maken met een hogere belastingdruk, met hogere dividendbelastingen en een minimumtarief van 15% op de gecorrigeerde financiële winst. Daarbovenop komen nog inflatie, hoge rentetarieven en hogere vooruitbetalingen en inhoudingen", benadrukten ze.

Daarnaast legden ze uit dat de toegang tot krediet is beperkt en de overheidsinvesteringen aanzienlijk zijn afgenomen. Dat blijkt uit analysecentra zoals het Fiscal Observatory van de Universiteit Javeriana, dat meldt dat het budget voor overheidsinvesteringen in 2025 met 33% is gedaald (van 105,8 miljard dollar naar 70 miljard dollar). Ook instanties zoals het Bureau van de Rekenkamer wijzen op een vermindering van 17,4%, van 100 miljard dollar naar 82,5 miljard dollar. Arbeláez bevestigt dat "de overheid meer krediet heeft opgenomen om haar tekort te dekken, waardoor middelen duurder zijn geworden voor bedrijven. Sterker nog, het hoge interventiepercentage van de Bank van de Republiek (9,25%) en de vertragingen in overheidsbetalingen brengen veel mkb'ers aan de rand van insolventie."

Tot slot benadrukten ze dat deze gevolgen ook voelbaar zijn op de arbeidsmarkt, waar de informele werkgelegenheid meer dan 57% bedraagt, wat de krimp van de formele markt weerspiegelt. Ook de buitenlandse directe investeringen (FDI) zijn in 2024 met 15,2% gedaald ten opzichte van 2023. Dit komt door het wantrouwen dat ontstaat door veranderingen in het economisch beleid en het gebrek aan duidelijkheid over de koers van het land.