Familiebedrijven sluiten in alarmerend tempo in de Spaanse hoofdstad

Madrid heeft de afgelopen tien jaar enorme veranderingen doorgemaakt.

Tot voor kort had de stad, ondanks de ruim 3 miljoen inwoners, nog steeds die typische stadssfeer. Het was een typisch castizo (authentiek Spaans) stadje, wat het onderscheidde van andere hoofdsteden in de wereld door een veel huiselijkere en meer nuchtere sfeer.

Dit was grotendeels te danken aan de overheersing van traditionele winkels en bedrijven die van generatie op generatie werden doorgegeven. De lokale bar met de jaren 70-inrichting, de fourniturenwinkel ( mercería ) waar altijd dezelfde oma's winkelen, de schoenmakerij die al sinds de 19e eeuw bestaat.

Het is wat Spanjaarden el Madrid de siempre of el Madrid de toda la vida zouden kunnen noemen ( het Madrid van altijd of hetzelfde als altijd ).

Helaas heeft gentrificatie Madrid in zijn greep gekregen, en nu domineren internationale franchises de meeste straten. Taco Bell, Starbucks, bubble tea-zaken, Apple Stores, Zara - het is een trend die in de meeste Spaanse steden te zien is.

In de hoofdstad laten de gegevens echter zien dat deze verdringing van een heel andere orde is: in slechts één jaar tijd zijn 7.084 lokale bedrijven uit de straten van Madrid verdwenen.

In veel delen van de stad verliezen wijken hun identiteit en worden ze steeds meer gevuld met winkels en etablissementen die zich richten op toeristen, zoals souvenirwinkels, delicatessenwinkels, exclusieve cafés, wisselkantoren en bagagedepots.

Hierdoor verliezen de traditionele wijken die Madrid zo bijzonder maken, hun karakter.

Volgens cijfers van het Spaanse nationale statistiekbureau INE waren er in 2020 nog 50.853 zogenoemde 'buurtwinkels' in de regio Madrid. In 2024 was dit aantal echter gedaald tot 43.769, een daling van bijna 14 procent.

LEES OOK: 'Gentrified out of existence' - Protest in Madrid versterkt de anti-toerismegolf in Spanje

De grootste ineenstorting vond plaats in 2023, toen bijna 6000 bedrijven in slechts twaalf maanden tijd de deuren sloten, bijna 12 procent van het totaal. Voor veel kleinere, lokaal gerunde bedrijven was de coronapandemie de genadeslag en vaak werden ze na tientallen jaren gedwongen de deuren te sluiten.

COCEM, de confederatie van gespecialiseerde detailhandelaren in Madrid, stelt een duidelijke diagnose. Voorzitter Armando Rodríguez vertelde de Spaanse pers dat veel detailhandelaren zich hebben ingespannen om zich aan te passen en een inhaalslag te maken, maar dat het huidige regelgevingskader onwerkbaar is voor kleinere eigenaren en grote bedrijven bevoordeelt.

"Van een buurtbakkerij wordt hetzelfde verwacht als van een grote supermarkt", klaagt hij. Bureaucratische obstakels, zegt hij, dwingen veel bedrijven om externe diensten in te huren om boetes te voorkomen. "Dit leidt tot sluitingen, vervroegde uittredingen en een gebrek aan generatievernieuwing", voegt hij eraan toe.

Vaak kiezen de kinderen van kleine winkeliers in Madrid en andere steden in Spanje ervoor om de familiezaak niet over te nemen en in plaats daarvan snel geld te verdienen met de verkoop van hun producten.

Dit heeft gevolgen voor het dagelijks leven en zorgt ervoor dat de handel wordt gedomineerd door grote bedrijven. Zo blijkt uit cijfers van de COCEM dat in de afgelopen vijf jaar 24 procent van de slagers in de regio is gesloten. De elektrotechnische sector verloor in twee jaar tijd 14 procent van zijn vestigingen, juweliers 20 procent en de mediasector zelfs een dramatische 62 procent.

Daniel Waldburger, eigenaar van La Casa del Abuelo, een van de honderd jaar oude ondernemingen die vooralsnog in de hoofdstad standhoudt, sprak met de Spaanse outlet El Español en gaf het overaanbod de schuld van het feit dat traditionele winkels de stad verlaten.

"Er is te veel aanbod en sommigen moeten vertrekken vanwege een gebrek aan kansen", zegt hij. Maar het is niet alleen een kwestie van concurrentie. Administratieve procedures, beaamt hij, zijn zo complex geworden dat het traditionele bedrijfsmodel niet langer houdbaar is. "Vroeger kon je het oplossen met een gestoria . Nu moet je meer personeel aannemen om aan de regelgeving te voldoen, en dat kunnen ze zich niet meer veroorloven", zegt hij.

Deze combinatie van problemen zorgt ervoor dat veel bedrijven die al generaties lang binnen de familie actief zijn, nu worden opgegeven.

"We hebben een groot probleem met generatiewisseling", zegt Waldburger. "We weten dat de vijfde generatie dit niet zal kunnen volhouden. We zullen moeten evolueren, anders worden we opgekocht."