Heb je bijna geen tijd meer? De aarde draait sneller en de dagen worden korter.

De aarde draait deze zomer sneller, waardoor de dagen iets korter worden en de aandacht van wetenschappers en tijdwaarnemers wordt getrokken. 10 juli was tot nu toe de kortste dag van het jaar, met een tijdsverschil van 1,36 milliseconden (korter dan 24 uur), volgens gegevens van de International Earth Rotation and Reference Systems Service en het U.S. Naval Observatory, samengesteld door timeanddate.com. Ook voor 22 juli en 5 augustus worden kortere dagen voorspeld, met respectievelijk 1,34 en 1,25 milliseconden (korter dan 24 uur) .

Je kunt zien: De 2 Colombiaanse steden die alle Latino's willen bezoeken, volgens AI

Een dag wordt gedefinieerd als de tijd die de planeet nodig heeft om één volledige rotatie om zijn as te voltooien, wat gemiddeld overeenkomt met 24 uur of 86.400 seconden. Deze rotatie verloopt echter niet volledig gelijkmatig. Factoren zoals de zwaartekracht van de maan, seizoensgebonden atmosferische veranderingen en de dynamiek van de vloeibare kern van de aarde zorgen ervoor dat de duur van elke rotatie enigszins varieert.

Hoewel variaties in het dagelijks leven vrijwel onmerkbaar zijn, kunnen technologische systemen die afhankelijk zijn van precieze timing – zoals computers, satellieten en telecommunicatienetwerken – er wel last van hebben. Daarom worden zelfs de kleinste afwijkingen al sinds 1955 door atoomklokken geregistreerd.

Atoomklokken gebruiken de oscillaties van atomen in vacuümkamers om de tijd met extreme precisie te meten. Deze apparaten definiëren de Coordinated Universal Time (UTC), de wereldwijde standaard voor tijdmeting, gebaseerd op ongeveer 450 atoomklokken. Astronomen vergelijken UTC met de werkelijke rotatietijd van de aarde met behulp van satellieten die de positie van de planeet ten opzichte van vaste sterren observeren. Deze metingen maken het mogelijk om kleine verschillen tussen beide te detecteren.

Je ziet het: 'Slow travel': de stille trend om rustig van een reis te genieten

5 juli 2024 was de kortste dag sinds de introductie van atoomklokken, 1,66 milliseconden korter dan 24 uur . "Sinds 1972 zitten we in een trend naar iets snellere dagen", merkte Duncan Agnew op, emeritus hoogleraar geofysica aan het Scripps Institution of Oceanography en geofysicus aan de Universiteit van Californië in San Diego. "Maar er zijn schommelingen. Het is eigenlijk net als kijken naar de aandelenmarkt. Er zijn langetermijntrends, en dan zijn er pieken en dalen."

In 1972 werd, vanwege de opeenstapeling van rotatievertragingen ten opzichte van de atoomtijd, het concept van de schrikkelseconde geïntroduceerd om de twee systemen synchroon te houden. Sindsdien zijn er 27 schrikkelseconden aan UTC toegevoegd. Sinds 2016 is er geen enkele meer bijgekomen, vanwege de recente versnelling van de rotatie van de aarde.

In 2022 stemde de Algemene Conferentie voor Gewichten en Maten ervoor om de schrikkelseconde uiterlijk in 2035 af te schaffen. Als de versnelling echter aanhoudt, kan het nodig zijn om een schrikkelseconde te verwijderen in plaats van toe te voegen . "Er is nog nooit een negatieve schrikkelseconde geweest", zei Agnew , "maar de kans dat er tussen nu en 2035 een komt, is ongeveer 40%."

De versnelling van de rotatie van de aarde wordt beïnvloed door factoren zoals maangetijden en seizoensveranderingen. "In de zomer draait de aarde van nature sneller", legde Agnew uit, verwijzend naar de overdracht van impulsmoment van de atmosfeer naar de vaste planeet door de beweging van atmosferische stromingen. Daarbij komt nog de vertraging van de vloeibare kern van de aarde, terwijl de vaste aarde versnelt.

Lees ook: Welke geheimen herbergt het oudste ijs op aarde?

"Het schrikkelsecondesysteem werd in 1972 ontworpen zonder echt rekening te houden met de mogelijkheid om tijd af te trekken", legde Levine uit. "Het werd simpelweg in de standaard opgenomen omdat het noodzakelijk was voor de volledigheid. Iedereen ging ervan uit dat alleen positieve schrikkelseconden nodig zouden zijn."

Levine waarschuwde ook voor de risico's van een negatieve schrikkelseconde. "Er zijn nog steeds plaatsen waar het fout gaat – op het verkeerde moment, met het verkeerde getal, enzovoort. En dat gebeurt met een positieve schrikkelseconde, iets wat keer op keer is herhaald. De negatieve schrikkelseconde is veel zorgwekkender, omdat die nog nooit is getest."

De gevolgen van de invoering van een negatieve schrikkelseconde zijn zorgwekkend vanwege de impact ervan op tijdsafhankelijke systemen zoals telecommunicatie, financiële transacties, elektriciteitsnetwerken en gps-systemen. "Het is vergelijkbaar met het Y2K-probleem", zei Levine, verwijzend naar de computerpaniek die ontstond toen de tijd verschoof van 1999 naar 2000.

Klimaatverandering speelt ook een onverwachte rol. Volgens een studie van Agnew, gepubliceerd in Nature, verspreidt het smeltende ijs op Groenland en Antarctica zich over de oceanen, waardoor de rotatie van de aarde afneemt. "Als dat ijs niet was gesmolten, als we geen opwarming van de aarde hadden meegemaakt, zouden we al een negatieve schrikkelseconde meemaken, of er heel dichtbij," merkte Agnew op.

De verschuiving van deze watermassa veroorzaakt ook veranderingen in de rotatieas van de planeet, aldus Benedikt Soja, universitair docent aan de Zwitserse Technische Hogeschool in Zürich. "Tegen het einde van deze eeuw zou, in een pessimistisch scenario (waarin mensen meer broeikasgassen blijven uitstoten), het effect van klimaatverandering het effect van de maan, die de afgelopen miljarden jaren de rotatie van de aarde heeft aangedreven, kunnen overtreffen", merkte hij op.

Paula Galeano Balaguera

Portefeuillejournalist