De nucleaire race tussen de machten begint. De richting zal worden bepaald door de VS en Rusland.

– De architectuur van nucleaire ontwapening verkeert in crisis, zegt Izumi Nakamitsu, adjunct-secretaris-generaal van de VN. Volgens een recent rapport van het in Stockholm gevestigde SIPRI-instituut "begint er een nieuwe, gevaarlijke nucleaire wapenwedloop, gepaard gaand met een verzwakking van het wapenbeheersingssysteem."

De negen landen met kernwapens zijn Rusland, de VS, het VK, Frankrijk, China, India, Pakistan, Noord-Korea en Israël. Dat laatste land is een bijzonder geval, omdat het nooit heeft toegegeven dergelijke wapens te bezitten. Maar er is daar al een kernwapenprogramma gaande sinds de oprichting van de staat Israël. Nog in 1952 zei de toenmalige voorzitter van de Israëlische Atoomenergiecommissie, Ernst David Bergmann, dat kernwapens nodig waren "zodat we nooit meer als schapen naar de slachtbank worden geleid."

Noord-Korea ondertekende op zijn beurt het internationale verdrag over de non-proliferatie van kernwapens, maar schond dit verdrag in januari 2003 toen het land met succes de eerste atoombomtest uitvoerde.

Beide landen beschikken echter over een klein aantal kernraketten. Van de naar schatting bijna 12.200 kernkoppen wereldwijd heeft Noord-Korea er waarschijnlijk zo'n 50 en Israël zo'n 90.

De leiders blijven Rusland en de VS, die 90 procent van het wereldwijde nucleaire arsenaal bezitten, met Rusland als iets groter arsenaal. En zij zijn degenen die het klimaat creëren: ontwapening of bewapening.

Van de naar schatting 12.241 kernkoppen in januari 2025 bevinden zich er ongeveer 9.614 in militaire voorraden, klaar voor potentieel gebruik. Naar schatting zijn 3.912 van deze kernkoppen al op raketten en vliegtuigen geplaatst, de rest bevindt zich in centrale opslag. Ongeveer 2.100 van de kernkoppen op raketten staan ​​in hoge staat van paraatheid voor ballistische raketten. Bijna alle kernkoppen behoren toe aan Rusland of de VS, maar (momenteel) heeft China ook enkele van zijn kernkoppen op raketten staan", schrijft SIPRI.

Het Chinese arsenaal is een tiende van dat van Rusland of de Verenigde Staten, maar is de afgelopen jaren verdubbeld en alleen al in 2024 gestegen van 500 naar 600 kernkoppen. "Jarenlang leek het erop dat Peking slechts een paar honderd kernkoppen nodig zou hebben om zijn veiligheid te garanderen. Historisch gezien beschouwde China kernwapens niet als een middel voor oorlogsvoering, maar eerder als een instrument voor politieke inperking. Maar de laatste jaren is er iets veranderd. Het is mogelijk dat het een combinatie is van politieke, technologische en imagofactoren", vertelde Matt Korda, een expert van de American Federation of Scientists, aan het Russische onafhankelijke portaal Meduza. Tegelijkertijd zijn de eigen schattingen van de Federatie van het wereldwijde aantal kernwapens hoger dan die van SIPRI.

Het lijkt erop dat Peking op dit moment hetzelfde nucleaire arsenaal wil hebben als de twee grootste kernmachten, Rusland en de Verenigde Staten (elk ongeveer 3.500-5.000 kernkoppen, waarvan er nog een aantal op de nominatie staan ​​om vernietigd te worden).

Deze twee supermachten bepalen de wapenwedloop die al is begonnen of binnenkort zal beginnen. Sinds het einde van de Koude Oorlog zijn er ook nieuwe kernkoppen in de bewapening opgenomen, maar er zijn er ook meer ontmanteld. De wereld beschikte in 1985-1986 over het grootste nucleaire arsenaal: 70.000 kernkoppen, vijf keer meer dan nu.

Maar toen werden er afspraken gemaakt om de hoeveelheid te beperken, en nu worden die afspraken geschonden.

Het laatste werkende Amerikaans-Russische verdrag, "New Start", loopt in februari volgend jaar af, maar Rusland schortte de uitvoering ervan op tijdens de oorlog met Oekraïne in februari 2023. Een maand later kondigde het de overdracht aan van een deel van zijn nucleaire arsenaal aan Wit-Rusland . En in 2024 wijzigde het zijn nucleaire doctrine en dreigde het met een nucleaire aanval als reactie op een conventionele aanval.

Dit jaar al ontdekten groepen onafhankelijke journalisten dat Rusland bezig is met een grootschalige modernisering van zijn militaire nucleaire faciliteiten. De Oekraïense aanval op 1 juni op de Russische strategische luchtvaart (Operatie Web) – waarbij meer dan 40 vliegtuigen werden vernietigd en beschadigd – beperkte echter de mogelijkheden van het Kremlin om kernwapens te gebruiken.

"Momenteel zijn de verliezen van de vijand ergens op de rand van een ernstige afname van de gevechtscapaciteiten gestopt, en deze limiet is zelfs gedeeltelijk overschreden. De vijand balanceert op deze lijn en elk volgend vliegtuigverlies zal hem veel harder treffen dan de voorgaande verliezen in 2022-2024", menen Oekraïense militaire experts.

"Kernwapens alleen garanderen geen absolute veiligheid. Ze bieden ook geen bescherming tegen een aanval op een land dat ze bezit, vooral niet in kleinere conflicten. Het is mogelijk dat kernwapens bescherming kunnen bieden tegen een grootschalige invasie of simpelweg een verandering van het heersende regime", vatte Korda samen.