Herinneringen aan Dik

Op 7 mei 2025 overleed Krzysztof Ziemba, een kunstfotograaf. Een Jaroslaviër. Wij noemden hem Diku. Ik gebruik het meervoud omdat we in “Atest 70” over Krzysztof spraken, maar niet alleen daar. In de kunstenaarskringen van Jarosław en Przemyśl, waar hij enige tijd woonde, werd hij ook wel Diku genoemd. Hij protesteerde niet, hij accepteerde dit formulier kennelijk. Waar het vandaan kwam is onbekend, maar ik herinner me dat zijn grootmoeder ook Diku zei.

De jaren zeventig. Heropleving van cultuur en kunst. De fotoclub "Atest 70" gaat van start in Jarosław. Diku verschijnt. Uit zijn jaarlange verblijf in Krakau nam hij niet alleen de lokale flair mee, maar vooral de fotografische ervaring die hij had opgedaan via zijn contacten in de kunstenaarskring van Krakau. Al snel kreeg hij een solotentoonstelling. Hij had zijn eigen, onnavolgbare stijl. Vroeger fotografeerde iedereen meisjes, Diku ook, maar op zijn eigen manier. Zijn foto's vielen op bij tentoonstellingen, werden vaak bekroond en hij gold als een soort goeroe onder de beginnende studenten in de kunst van de fotografie. Hij deelde ervaringen, gaf advies en bekritiseerde.

Gedurende de jaren dat hij bij Jarlan werkte, maakte hij een fotocollectie van de mode in Jarlan, die voor die tijd behoorlijk goed was. Het tweede onderwerp dat hem destijds fascineerde, was het landschap in de brede zin van het woord. Omdat hij een poëtische kwaliteit wilde bereiken, was hij de eerste die gebruikmaakte van beeldvervaging en andere onrealistische technieken. Hij distantieerde zich destijds duidelijk van het realisme en de documentaire- en reportagefotografie, omdat deze minder artistiek zou zijn. Het gebeurde wel dat hij een camera pakte en als fotojournalist aan de slag ging bij het 1e Nationale Congres van Afgevaardigden van de Onafhankelijke Zelfbesturende Vakbond Solidarność, dat op 5 september 1981 in de Oliviahal in Gdansk van start ging. Hij bracht daar uitstekend materiaal mee terug, dat helaas ergens ‘verspreid’ is geraakt. Zo was Diku. Hij kon zijn artistieke prestaties niet altijd even goed uitvoeren. Dit was waarschijnlijk zijn enige fotojournalistieke avontuur, afgezien van de foto's van jazzconcerten die hij als trouwe fan van het genre bezocht. Hij was een individualist op het gebied van fotografie, hij wist er veel van en had zijn eigen mening. Hij uitte vaak kritiek op andere auteurs, maar hij vertelde dat aan niemand - dat was fout. Hij haalde hooguit zijn schouders op en zei: Ik heb geen interesse. Zoals veel kunstenaars kende hij verschillende periodes in zijn werk. Toen hij enige tijd in Przemyśl woonde, maakte hij een verzameling foto's van stillevens. Elk exemplaar is een poëtische en tegelijkertijd schilderachtige studie van licht en kleur. Hij had geen tijd om dit op de tentoonstelling te laten zien. Toen ik mijn herinneringen over Diku opschreef, schreef ik onbedoeld een stukje over de geschiedenis van de Jarosław-fotografie, maar Diku maakte er wel deel van uit.

Jacek Szwic