Marek Migalski: De favoriet bij de verkiezingen is Karol Nawrocki. Rafał Trzaskowski moet risico's nemen
Hoewel Rafał Trzaskowski in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen op de eerste plaats eindigde, is hij geen favoriet voor de tweede ronde. Het besef van deze simpele waarheid is de eerste voorwaarde voor een effectieve strijd voor Belweder.
De tweede is een grote verandering in de groep die de uiteindelijke selectie maakt. Als op 1 juni exact dezelfde kiezers zouden stemmen die afgelopen zondag ook stemden, dan zou de vicevoorzitter van PO geen enkele kans hebben, omdat onder hen de tegenstanders van de huidige regering duidelijk in de meerderheid waren. Als we de steun voor Sławomir Mentzen, Grzegorz Braun, Krzysztof Stanowski en Marek Jakubiak bij elkaar optellen, zal deze ruim twee keer zo hoog zijn als de gecombineerde steun voor Szymon Hołownia, Magdalena Biejat en Joanna Senyszyn. En hoewel dit soort simpele optelsom niet helemaal klopt, volgt hieruit wel een eenvoudige conclusie: de overgrote meerderheid van de kiezers die op 18 mei hun stem uitbrachten en van wie de kandidaten zijn afgevallen, zou in de tweede ronde Karol Nawrocki steunen.
Bij de kiezers van Adrian Zandberg ligt de situatie iets anders. Hij is zelf nog steeds oppositievoerder tegen de regering en zal waarschijnlijk niet stemmen in de tweede ronde. De meerderheid van zijn kiezers (hoewel het waarschijnlijk geen activisten zijn) zal echter uiteindelijk Trzaskowski steunen.
Hoe kunnen we kiezers van het regeringskamp aanmoedigen en kiezers van Mentzen en Braun ontmoedigen?De bovenstaande observaties leiden tot de derde voorwaarde voor Trzaskowski's mogelijke overwinning: hij moet ervoor zorgen dat de demonstranten die op 1 juni naar de stembus gaan, wezenlijk verschillen van de demonstranten die zich vorige zondag meldden.
Dat kan op twee manieren gebeuren. Ten eerste door nieuwe kiezers aan te moedigen om deel te nemen aan maatschappelijke initiatieven en door een aantal kiezers van Mentzen en Braun te ontmoedigen (omdat zij het zijn die zich hier in de eerste plaats zorgen over maken). Wat de eerste operatie betreft, is het de taak van de vicevoorzitter van de PO om ervoor te zorgen dat alle aanhangers van de huidige regering, inclusief degenen die op 18 mei afwezig waren, binnen tien dagen bij de stembureaus verschijnen. Om dit te bereiken kan hij of zij gebruikmaken van aangename programmaberichten, intimidatie van de tegenstander of persoonlijke charme. Het is de taak van het personeel om voor deze taak de passende middelen in te zetten. Ik kan alleen maar, zonder dat iemand erom heeft gevraagd, zeggen dat een typische negatieve campagne het meest effectief is.
Gelukkig voor Trzaskowski zal het met precies dezelfde campagne ook makkelijker zijn om het tweede doel te bereiken: een aantal aanhangers van Mentzen, Braun, Stanowski en Jakubiak ervan weerhouden te gaan stemmen. Een deel van de kiezers van eerstgenoemde zal zelfstandig op de vicevoorzitter van de PO stemmen, maar dat zal een minderheid zijn. Het zal voor hem moeilijk zijn om de rest te overtuigen, dus hij zal er alles aan moeten doen om hen ervan te weerhouden deel te nemen aan de verkiezingen.
Zoals ik al zei: in beide gevallen (het aantrekken van nieuwe aanhangers en het ontmoedigen van bestaande tegenstanders) zullen negatieve boodschappen het meest effectief zijn. Alleen zij kunnen in zo'n korte tijd het verwachte effect teweegbrengen (onze hersenen zijn bijzonder gevoelig voor negatieve campagnes, wat voortkomt uit het adaptieve karakter van angst in de geschiedenis van onze soort en geslacht). Dus als Trzaskowski's team echt smerig materiaal over Nawrocki heeft, is het nu het moment om dat vrij te geven. Van belang is ook de rol die het ‘straatcriterium’ speelt, dat volgende week zondag plaatsvindt. Als alles goed gaat, is Trzaskowski's laatste kans op het presidentschap verkeken. Hoe wreed en cynisch het ook mag klinken, het is in zijn belang dat er schandalige taferelen plaatsvinden tijdens beide demonstraties. Alleen dan kan de PiS daarvan worden beschuldigd en kan de overwinning van "Tusks plaatsvervanger" worden gepresenteerd als een remedie tegen de "burgeroorlog".
De verontrustende positieve boodschappen van de verkiezingscampagneWat positieve boodschappen betreft, verkeert de campagne van Trzaskowski in een puinhoop: kiezers die afgelopen zondag niet naar de stembus gingen (vooral jonge vrouwen) verwachten heel andere dingen dan kiezers die rechtse kandidaten steunden (vooral jonge mannen). Door te beloven kwesties aan te pakken die voor de eerstgenoemde van belang zijn (bijvoorbeeld abortus of het homohuwelijk), stelt hij zich bloot aan de woede van de laatstgenoemde. Maar dat is juist de charme van presidentsverkiezingen: het doel is om de steun van minimaal de helft van de bevolking te verwerven.
Momenteel is Nawrocki de favoriet, dus Trzaskowski moet risico's nemen. Als hij tevreden is met de veiligheidscampagne die hij tot nu toe heeft gevoerd, eindigt het voor hem net zoals vijf jaar geleden. Het is tijd voor meer aanvallende acties van zijn kant. Wie geen risico neemt, drinkt geen champagne. Vooral in het presidentiële paleis.
Marek Migalski
politicoloog, hoogleraar aan de Universiteit van Silezië.
RP