Witold M. Orłowski: Overwinning op punten

De superzwaargewichtbokswedstrijd tussen de VS en de EU is eindelijk afgelopen, hoewel enigszins verrassend genoeg niet in de ring, maar op een Schotse golfbaan. Zoals gebruikelijk in het professionele boksen, sleepte de wedstrijd zich vele rondes voort en was er een mediastorm. In dit opzicht was Donald Trump de duidelijke winnaar: zes maanden lang hield hij de wereld op scherp met opeenvolgende beslissingen en, WBA-vechters waardig, voorspellingen over hoe hij elke tegenstander die de ring durfde te betreden, zou afslachten.

We kennen het resultaat al: de Verenigde Staten hebben de EU aanzienlijk slechtere handelsvoorwaarden opgelegd. Terwijl aan het begin van dit jaar Europese en Amerikaanse goederen onderworpen waren aan wederzijdse tarieven van 3-5 procent, zal het huidige tarief 15 procent bedragen voor de meeste Europese export, en hetzelfde voor Amerikaanse export als voorheen. Bovendien heeft de EU zich moeten committeren aan grote investeringen en de aankoop van wapens en energiebronnen uit de VS. De zucht van verlichting komt alleen voort uit het feit dat dit het beste van alle mogelijke worstcasescenario's is: tot voor kort bedreigde president Trump de EU met tarieven van 30 procent, en op zijn meest fantasierijke momenten zelfs met 50 procent. En als de EU zou reageren met vergeldingstarieven, zou het worstcasescenario zich kunnen ontvouwen: een handelsoorlog die de wederzijdse handel zou vernietigen en beide economieën (vooral de Europese) in een recessie zou duwen.

De Verenigde Staten kwamen als winnaar uit het conflict.

Dat de Verenigde Staten als overwinnaars uit het conflict kwamen, zou geen verrassing moeten zijn, aangezien de strijd vanaf het begin ongelijk was. Ten eerste is trans-Atlantische handel veel belangrijker voor de EU dan voor de VS. De Europese export van goederen en diensten naar deze markt vertegenwoordigt 4,5% van het bbp van de EU, terwijl de export naar de EU voor de Verenigde Staten, die veel minder afhankelijk zijn van export, slechts 2,2% van het bbp bedraagt, waardoor de verliezen voor de EU als gevolg van een handelsoorlog veel ernstiger zouden zijn. Ten tweede behaalde president Trump een beslissend voordeel in het "lafaardspel" omdat hij de "gekkenstrategie" (ik schreef hier twee weken geleden over) effectief kon toepassen: niemand kon er zeker van zijn dat hij niet tot een handelsoorlog zou besluiten, onwrikbaar gelovend in de kracht en flexibiliteit van de Amerikaanse economie (MAGA!). En ten derde beschikte hij over extra krachtige troeven, aangezien Europa nu niet alleen met hem moet onderhandelen over handelsvoorwaarden, maar ook over meer veiligheidszekerheid.

Voor sommige Europese landen was de inzet nog hoger: de Ierse export naar de VS is goed voor 14% van het bbp (voornamelijk farmaceutische producten), die van Slowakije voor 5% en die van Duitsland voor 3,5% (in beide gevallen zijn auto's de belangrijkste exportproducten, waar president Trump zich bijzonder fel op richt). De tarieven zijn uiteindelijk pijnlijk voor hen, maar zeker niet fataal, vooral omdat Duitsland voornamelijk premium auto's naar de VS exporteert – hun prijselasticiteit van de vraag is niet zo hoog en Japanse concurrenten moesten dezelfde exportvoorwaarden accepteren. Mercedes, Porsche en BMW redden het wel; Europese investeringen in de VS zouden hoe dan ook hebben plaatsgevonden, en EU-landen moeten Amerikaanse wapens en energie kopen om zich tegen Rusland te beschermen.

President Trump heeft de reputatie verworven van een triomfantelijke figuur die de hele wereld tot luisteren heeft gedwongen. Veel bedrijven zullen besluiten fors te investeren in de VS, en tientallen miljarden dollars aan extra inkomsten zullen de Amerikaanse schatkist binnenstromen (deze bedragen zijn niet significant genoeg om de begrotingssituatie te veranderen: het tekort dit jaar zal oplopen tot twee biljoen dollar). De inflatie zal waarschijnlijk enigszins toenemen, wat de Fed zou kunnen dwingen de rente te verhogen.

Kortom: de Verenigde Staten wonnen de bokswedstrijd op punten. De winnaar kreeg ook flink wat klappen te verduren en zal wel wat pijn hebben. Gelukkig was er geen sprake van een knock-out.