De wereld staat in spanning. Irak doet een beroep op de VS, Azerbeidzjan distantieert zich van Israël, Groot-Brittannië stuurt gevechtsvliegtuigen.

De regering in Bagdad heeft de Amerikaanse autoriteiten zaterdag opgeroepen een einde te maken aan de schendingen van de Iraakse veiligheidsregels. Het luchtruim wordt bestormd door Israëlische vliegtuigen die Iran aanvallen. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Bakoe op dezelfde dag verzekerd dat het Israël nooit zou toestaan ​​om Azerbeidzjaans grondgebied om Iran aan te vallen.

"De Iraakse regering roept de Verenigde Staten op hun verplichtingen na te komen verplichtingen die voortvloeien uit een bilaterale overeenkomst en die voorkomen dat vliegtuigen Zionistische entiteit schendt opnieuw het Iraakse luchtruim - aldus de autoriteiten in Bagdad in een verklaring.

Azerbeidzjan zal "nooit toestaan ​​dat zijn grondgebied wordt gebruikt om derde landen aan te vallen, waaronder het bevriende Iran" — Dat heeft de Azerbeidzjaanse minister van Buitenlandse Zaken Jeyhun Bayramov gezegd telefoongesprek met zijn Iraanse ambtgenoot Abbas Aragchi.

Bayramov waarschuwde dat het conflict tussen Israël en Iran een bedreiging vormt zich over de hele regio verspreidde en opriep tot diplomatieke inspanningen in om verdere escalatie te voorkomen, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in Bakoe na het gesprek.

Irak sloot vrijdagmorgen kort daarna zijn luchtruim nadat Israël massale aanvallen op Iran lanceerde. Israël verklaart dat een preventieve aanval op Iraanse nucleaire en militaire faciliteiten uitgevoerd om de dreiging uit dit land elimineren. Door de Iraakse ruimte lucht is de kortste route van Israël naar Iran.

Het overwegend sjiitische Azerbeidzjan heeft sterke banden met Israël economisch en veiligheidstechnisch. Het land dat grenst aan Iran is de belangrijkste leverancier. olie aan Israël, dat op zijn beurt wapens verkoopt aan Azerbeidzjan.

De relaties tussen Bakoe en Teheran zijn daarentegen complex en ingewikkeld. Hierbij gaat het onder meer om historische gebeurtenissen en de grote Azerbeidzjaanse minderheid in Iran, evenals verschillende richtingen van het buitenlands beleid van beide landen.

Er wordt in de media al langer melding gemaakt van een nauwe relatie. inlichtingensamenwerking tussen Azerbeidzjan en Israël, die gericht zou zijn op Teheran en speculatie dat Azerbeidzjaanse militaire bases gebruikt zouden kunnen worden door het Israëlische leger om Iran aan te vallen.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu probeert de nucleaire onderhandelingen tussen Iran en de Verenigde Staten te saboteren, zei de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zaterdag in een gesprek met de Iraanse president Masoud Peshekovskyi.

Tijdens het telefoongesprek veroordeelde Erdogan met klem "de onrechtmatige aanvallen van Israël op Iran en betuigde hij zijn medeleven aan het Iraanse volk voor het verlies van mensenlevens", aldus de persdienst van de Turkse leider.

Erdogan benadrukte dat "de aanvallen een duidelijke schending van het internationaal recht vormen en erop gericht zijn de hele regio bij het conflict te betrekken." De Turkse president merkte ook op dat Israël "probeert de wereld af te leiden van de genocide in de Gazastrook door Iran aan te vallen."

De president verzekerde Pezeshkian dat Türkiye de ontwikkelingen met betrekking tot een mogelijke nucleaire lekkage bij de Natanz-centrale na de Israëlische aanval nauwlettend in de gaten hield.

Sinds april hebben de Verenigde Staten en Iran vijf gespreksrondes gehouden over een akkoord dat het Iraanse nucleaire programma zou beteugelen in ruil voor opheffing van enkele sancties tegen Teheran. De minister van Buitenlandse Zaken van Oman, Badr al-Busaidi, zei donderdag dat de zesde gespreksronde zondag in de hoofdstad van zijn land, Muscat, zou plaatsvinden. Zaterdag kondigde het ministerie van Buitenlandse Zaken van Oman de annulering van de gesprekken van zondag aan. De Iraniërs zouden hebben geweigerd deel te nemen aan de gesprekken vanwege Israëlische bezwaren.

De Franse president Emmanuel Macron riep de Iraanse autoriteiten zaterdag op om "snel terug te keren naar de onderhandelingstafel" over de-escalatie in het Midden-Oosten en over het Iraanse nucleaire programma.

"De kwestie van het Iraanse nucleaire programma is ernstig en moet via onderhandelingen worden opgelost", schreef Macron op X na een telefoongesprek met zijn Iraanse ambtgenoot Masoud Peshehkian.

Macron riep ook op tot de vrijlating van twee Franse burgers die drie jaar lang door het regime in Teheran gegijzeld werden. Hij eiste ook dat Franse burgers en faciliteiten in Iran en de regio "op geen enkele manier het doelwit zouden worden."

De Franse president riep Pesheshkian op om "snel terug te keren naar de onderhandelingstafel om een ​​akkoord te bereiken. Dat is de enige manier om de situatie te de-escaleren." Hij zegde zijn hulp bij dit proces toe.

Na de Israëlische aanval op Iran riep Macron vrijdag de Nationale Veiligheidsraad bijeen. Hij stelde dat Israël het recht heeft om voor zijn eigen veiligheid te zorgen.

Diezelfde dag zei de president dat Iran "een zware verantwoordelijkheid" draagt ​​voor de destabilisatie in de regio. Hij benadrukte dat Parijs niet had deelgenomen aan Israëlische aanvallen op Iran en "deze aanpak en de noodzaak van een militaire operatie niet deelt".

De Franse minister van Binnenlandse Zaken, Bruno Retailleau, heeft de prefecten opdracht gegeven de veiligheidsmaatregelen in het land te verscherpen vanwege de escalatie van het gewapende conflict tussen Israël en Iran.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul is van mening dat het gevaar van verdere escalatie van het conflict in het Midden-Oosten "reëel" is en dat het Iraanse nucleaire programma niet alleen een bedreiging vormt voor Israël, maar ook voor Saoedi-Arabië en de stabiliteit van de hele regio.

"In de huidige situatie mogen we de Gazastrook niet uit het oog verliezen", benadrukte het hoofd van de Duitse diplomatie tijdens zijn bezoek aan Saoedi-Arabië, geciteerd door het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken op Platform X. De humanitaire situatie is catastrofaal, voegde de minister eraan toe.

"Een staakt-het-vuren vereist een gemeenschappelijk perspectief op de periode erna. Het Arabische Wederopbouwplan is een belangrijke basis", aldus Wadephul.

Het ARD-nieuwsportal tagesschau citeert Wadephul die, na een ontmoeting in de Saoedische hoofdstad Riyad met zijn ambtgenoot Faisal bin Farhan, in de context van het gewapende conflict tussen Israël en Iran zei: "Ik ben voorstander van de-escalatie en het vinden van een uitweg uit verdere militaire confrontaties."

"Een verdere escalatie van de situatie zou onoverzienbare gevolgen hebben. Daarom wil ik een beroep doen op iedereen: zoals vaak wordt gezegd, is het nog niet te laat", zei Wadephul. "Deze regio heeft vrede nodig, geen escalatie van gewapende conflicten", voegde hij eraan toe.

Groot-Brittannië stuurt gevechtsvliegtuigen naar het Midden-Oosten om de veiligheid in de regio te ondersteunen, zei de Britse premier Keir Starmer zaterdag.

"We sturen middelen naar de regio, waaronder vliegtuigen om noodhulp te bieden", zei Starmer aan boord van een vliegtuig richting Canada voor de driedaagse G7-top, die zondag begint in Kananaskis, Alberta.

Volgens Reuters zijn Britse gevechtsvliegtuigen al aanwezig in het Midden-Oosten als onderdeel van een operatie om de dreigingen in Irak en Syrië tegen te gaan.

Starmer zei dat hij met de Amerikaanse president Donald Trump en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu had gesproken nadat Israël vrijdag aanvallen op Iran had uitgevoerd. Ook had de Britse minister van Buitenlandse Zaken David Lammy contact met zijn Iraanse ambtgenoot Abbas Aragchi.

"De berichten over aanslagen zijn verontrustend en we roepen alle partijen op zich terug te trekken en de spanningen dringend te verminderen", zei Starmer vrijdag. Volgens hem "moet stabiliteit in het Midden-Oosten prioriteit hebben". (PAP)