Een faciliteit van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) in Polen? "Het is mogelijk dat die gebouwd wordt."

Polen heeft een kans om zich aan te sluiten bij de landen waar de European Space Agency (ESA) haar centra heeft, bevestigde voormalig hoofd van POLSA, professor Grzegorz Wrochna, in een interview met PAP. Volgens hem zou dit een nieuwe stap zijn in het versterken van onze positie in de ruimtevaart, zowel in Europa als wereldwijd.

Premier Donald Tusk kondigde op 24 juli tijdens een persconferentie, na een ontmoeting met astronaut Sławosz Uznański-Wiśniewski, aan dat Polen van plan is een faciliteit van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) in Polen te bouwen. Hij zei dat minister van Financiën en Economie Andrzej Domański de plannen had besproken met ESA-directeur-generaal Josef Aschbacher. De president van de Poolse Ruimtevaartorganisatie (POLSA), Marta Wachowicz, voegde eraan toe dat de ESA-faciliteit bestemd zou zijn voor technologieën voor zowel civiele als militaire doeleinden (PAP).

De inspanningen van ons land om een dergelijk centrum op te zetten, werden bevestigd in een interview met PAP door Prof. Grzegorz Wrochna van de Vereniging van Poolse Ruimtevaartondernemers, die tot maart 2025 leiding gaf aan POLSA.

"Het hoofdkantoor van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) is gevestigd in Parijs, maar er zijn ook centra in de buurt van München en Keulen, waar onze astronaut heeft getraind: een groot centrum in Nederland en kleinere in het Verenigd Koninkrijk en Oostenrijk. Het zou echt de moeite waard zijn als Polen ook zo'n centrum zou hebben. Het zou een nieuwe stap zijn in het versterken van onze positie in de ruimtevaart in Europa en wereldwijd – na onze bijdrage aan ESA drie jaar geleden te hebben verhoogd en een astronaut op missie naar het internationale ruimtestation te hebben gestuurd", benadrukte hij.

Gevraagd naar de locatie van het potentiële centrum, antwoordde hij dat het een overheidsbeslissing was. "Het zou absoluut een groot centrum moeten worden met goede academische faciliteiten en verbindingen met de wereld, inclusief een luchthaven", legde de bron uit aan PAP.

Het centrum zou technologieën ontwikkelen die een breed gedefinieerde beveiliging dienen. "De term 'dual-use technologies' is vandaag de dag niet meer relevant. We leven in een tijd van hybride oorlogsvoering, die ook IT-aanvallen, elektromagnetische aanvallen, desinformatie en propaganda omvat. Deze worden niet noodzakelijkerwijs door het leger uitgevoerd. Daar komen nog individuele aanvallen op infrastructuur en grensincidenten bij. Tegelijkertijd hebben we te maken met klimaatverandering en steeds vaker voorkomende extreme weersomstandigheden, waaronder overstromingen en grote bosbranden", aldus professor Wrochna.

Hij voegde eraan toe dat de gevolgen van militaire en terroristische aanvallen, maar ook van natuurrampen en ongelukken, vaak vergelijkbaar zijn en dat men zich hierop moet voorbereiden en de gevolgen ervan op vergelijkbare wijze moet minimaliseren.

"In al deze gevallen moeten we de basisfunctionaliteit van essentiële infrastructuur veiligstellen. Daarom hebben we onder andere aardbeelden nodig, zowel optische als radarbeelden, gemaakt vanaf satellieten en drones. We hebben ook breedbandinternettoegang, versleutelde communicatie voor speciale doeleinden, positionering en tijdsdistributie nodig. Dergelijke technologieën worden ook dagelijks gebruikt, bijvoorbeeld ter ondersteuning van landbouw, transport en energietransmissie. We moeten ook weten wat er in de ruimte gebeurt, of onze satellieten gevaar lopen op een botsing, of er iemand naar ze luistert en wie ons observeert en wanneer. Daarom moeten we satellieten monitoren en in een baan om de aarde brengen. We hebben ook geschikte technologieën nodig voor deze doeleinden", aldus de voormalige voorzitter van POLSA.

Hij merkte op dat ESA al aan veel van deze technologieën werkt, onder meer met Poolse deelname, met name in het programma "Civiele Veiligheid vanuit de Ruimte". De resultaten zijn vervolgens beschikbaar voor alle lidstaten. "We verwachten echter dat ons land een dominante rol zal spelen als zo'n centrum in Polen wordt opgericht. Daarom zullen orders voor deze projecten, bijvoorbeeld specifieke satellieten, grondapparatuur en software, voornamelijk bij onze bedrijven en onderzoeksinstellingen terechtkomen. Dit betekent dat Poolse bedrijven en instellingen over de volledige technologie, tot in detail, zullen beschikken. Zij zullen dus satellieten specifiek voor ons land kunnen produceren, waarover wij volledige controle zullen hebben", benadrukte professor Wrochna.

Hij achtte ook de mogelijkheid om ruimtepersoneel te ontwikkelen buitengewoon belangrijk. "Het voordeel zou tweeledig zijn. Enerzijds zal het ESA-centrum specialisten nodig hebben, en anderzijds zullen de bedrijven die daar programma's gaan uitvoeren, die ook nodig hebben," benadrukte hij.

Volgens professor Wrochna zou het ESA-centrum in Polen gefinancierd worden door bijdragen van alle landen die in het programma geïnteresseerd zijn. Hij voegde eraan toe dat het momenteel moeilijk is om de financiële bijdrage van Polen aan de oprichting ervan in te schatten.

"Het hangt af van de specifieke programma's en de mogelijkheden zijn zeer breed. Het is echter belangrijk om te onthouden dat we in Polen slechts 0,03% van ons nationaal inkomen uitgeven aan ruimtevaarttechnologieën. Ondertussen zullen we binnenkort 5% aan defensie besteden. Gezien de snelgroeiende rol van satelliettechnologieën in de moderne defensie, ben ik van mening dat hun aandeel in de totale defensie-uitgaven van de staat net zo snel zou moeten groeien. Dit geldt vooral omdat dit investeringen zijn die zich terugbetalen – in geld, maar ook in de veiligheid van de staat en zijn burgers, en in de veerkracht van het land bij verschillende crises", aldus het voormalige hoofd van POLSA.

Volgens hem is het "absoluut essentieel" dat Polen zijn eigen ruimtevaarttechnologie ontwikkelt. Het ESA-centrum zal in dit opzicht van onschatbare waarde zijn.

"Het gaat om onze veiligheid. We kunnen het ons niet veroorloven om alles in het buitenland te kopen, want we zullen nooit onafhankelijk worden. We moeten de benodigde technologieën beheersen en onze eigen productie ontwikkelen. De enige keuze is of we deze technologieën zelf ontwikkelen, vrijwel vanaf nul, of binnen de Europese Ruimtevaartorganisatie", benadrukte hij.

Marek Matacz (PAP)

mat/ agt/ ktl/