Een dode kip, een leger van maskeradders en musketrook, of alle geheimen van Rembrandts "De Nachtwacht"
In het Amsterdamse museum , dat al enige tijd gemoderniseerd is, is een groot gedeelte gewijd aan Rembrandt. Daar is een van zijn belangrijkste werken te zien: "De Nachtwacht" . Hij schilderde dit werk in opdracht van een compagnie musketiers onder leiding van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburch, waarvoor hij zeer rijkelijk werd beloond. Tegenwoordig zou deze order $750.000 waard zijn!
Het schilderij was vanaf het begin al controversieel en kreeg felle kritiek vanwege de vernieuwende aanpak, die zich onderscheidde van andere schilderijen uit die tijd. Tijdens de recente renovatie kon men de details beter bekijken, waardoor er een nieuw licht geworpen werd op wat het nu eigenlijk voorstelt. De experts restaureerden het werk ‘live’ en zonden het hele proces uit. Het is de eerste keer dat een dergelijke innovatieve renovatie van een van de belangrijkste bouwwerken ter wereld plaatsvindt. Wat is verborgen in Rembrandts iconische schilderij?
De Nachtwacht Rembrandt 1642 / Getty Images, locatie RijksmuseumDe oorspronkelijke titel van het schilderij is: "De mars van de Schutterij van Kapitein Frans Banning Cocq en Luitenant Willem van Ruytenburgh." De op de foto vastgelegde situatie speelt zich in werkelijkheid helemaal niet 's nachts af.
De naam "Nachtwacht" is onjuist en komt doordat het schilderij later vuil is geworden, waardoor de kleuren donkerder zijn geworden. In werkelijkheid speelt de scène zich af bij zonsopgang – het eerste daglicht – wat de compositie extra dramatiek geeft.
2. Het schilderij is als een tableau vivantHet schilderij doet denken aan een tableau vivant, ofwel een ‘levend schilderij’ : een theatrale vorm van performance waarbij de figuren als op een podium zijn neergezet, roerloos en symbolisch geordend.
Rembrandt heeft het tafereel opzettelijk geënsceneerd opgebouwd: de personages zijn dramatisch neergezet, in dynamische poses, met gebaren en kostuums die de aandacht trekken, alsof ze een rol spelen in een toneelstuk. De scène zelf verwijst naar een historische gebeurtenis : het plechtige bezoek van Maria de' Medici aan Amsterdam in 1638. Toen verscheen de stadsmilitie als representatie van de macht en het prestige van de stad, en escorteerde de koningin met theatrale flair. Rembrandt verwijst naar deze gedenkwaardige enscenering, wanneer hij voor dezelfde groep burgers een schilderij maakt.
De Nachtwacht - detail van Rembrandts schilderij, 1642 / Getty Images, RijksmuseumDe achtergrond met zuilen en boog bestaat niet echt , hoewel het schilderij voor een specifieke locatie is geschilderd – de feestzaal Kloveniersdoelen – maar de achtergrond is geen realistische weergave van deze ruimte, maar een symbolische scenografie die speciaal voor de compositie is gecreëerd.
Oorspronkelijk stond de centrale boog in het midden van de compositie, maar later werd de afbeelding bijgesneden, waardoor de hele scène verschoof. Het doel van deze procedure was om de indruk van het theatrale karakter van de compositie nog sterker te wekken.
De Nachtwacht - detail van Rembrandts schilderij, 1642 / Getty Images, RijksmuseumHet mysterieuze meisje aan de rechterkant van de afbeelding draagt een dode kip. Haar klauw is het embleem van de eenheid. Gekleed in een gele jurk lijkt ze op het eerste gezicht een geest of verschijning, wat haar symbolische karakter nog meer benadrukt. Het is een allegorie, misschien ook een symbool van onschuld of van de geest van de militie . Een dode vogel kan op zijn beurt een symbolische representatie zijn van de dood, van vergankelijkheid, maar ook van de kracht en de identiteit van een groep.
De Nachtwacht - detail van Rembrandts schilderij, 1642 / Getty Images, RijksmuseumHet is opmerkelijk dat alleen de drie musketiers militaire uitrusting dragen, de rest draagt dure, modieuze burgerkleding.
De rode kostuums en musketten waren al ouderwets toen het schilderij gemaakt werd. Dat zou de indruk kunnen versterken dat het hier om een enscenering gaat en niet om de werkelijkheid.
6. Komische nuancesDeskundigen zijn van mening dat het schilderij geen weergave is van werkelijke gebeurtenissen, maar een perfect geposeerde satirische scène. Eén van de soldaten vuurt een schot af vlak naast het hoofd van luitenant Ruytenburch . Het lijkt meer op slapstick dan op een militaire manoeuvre. De uitdrukking op het gezicht van het "gouden meisje" suggereert verrassing - misschien ook
De Nachtwacht - detail van Rembrandts schilderij, 1642, Rijksmuseum / Unsplash - RedCharlieMet behulp van röntgenmacrofluorescentie vonden wetenschappers een voorbereidende schets verborgen onder de verf – het enige bekende geval van een kunstenaar die dit type verf gebruikte. Hierdoor werd het mogelijk om de originele compositie te reconstrueren en de verwijderde elementen, zoals muskettenrook, zichtbaar te maken.
8. Betaling voor ruimte op canvasHet schilderij werd collectief besteld : de leden van het bedrijf betaalden voor het schilderij door middel van een bijdrage, en iedere afgebeelde officier droeg financieel bij. De schutters betaalden Rembrandt overeenkomstig hun rang. Kapitein Banning Cocq betaalde het meest. Rembrandt 'verlichtte' en stelde juist degenen die meer betaalden, doelbewust tentoon. Afhankelijk van de hoogte van de bijdrage zijn sommige dingen zichtbaarder, andere minder.
De Nachtwacht - detail van Rembrandts schilderij, 1642, Rijksmuseum / Getty ImagesHet schilderij ‘De Nachtwacht’ raakte veelvuldig beschadigd. In 1715 werd het schilderij fysiek verkleind om in het Amsterdamse stadhuis te passen. Er gingen daarbij fragmenten verloren.
In 1975 werd hij met een mes gesneden en in 1990 werd hij met zuur bespoten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het werk onder andere verstopt in een grot in Maastricht, om het te beschermen tegen oorlogsschade en plunderingen. Ondanks de vele beschadigingen, sneden en donkere vernislagen bleef het schilderij bijna 400 jaar bewaard.
De Nachtwacht - detail van Rembrandts schilderij, 1642, Rijksmuseum / Unsplash - Vaclav PluharDankzij moderne technologie kunt u het beeld bekijken met een resolutie van 717 gigapixels. Dit opent nieuwe mogelijkheden voor kunst om kunstwerken gedetailleerder te onderzoeken.
Hiervoor werd een 100-megapixel Hasselblad H6D 400 MS-camera gebruikt, die 8.439 foto's maakte, die samen één geheel vormden. Hierdoor was het mogelijk om de penseelstreken en andere details, zoals de structuur van de verf die de Hollandse meester gebruikte, nauwkeurig te bekijken.
