Deadline verstreken: duizenden verkiezingsprotesten bij het Hooggerechtshof, en er komen er nog meer

– Karol Tadeusz Nawrocki is verkozen tot president van de Republiek Polen – dit is een belangrijk onderdeel van de resolutie van de Nationale Kiescommissie waarin de uitslag van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen wordt bekendgemaakt. Deze werd in de ochtend van 2 juni voorgelezen door de voorzitter van de commissie, Sylwester Marciniak. Dat was ook het moment waarop de deadline voor het indienen van protesten tegen de verkiezingen inging. Volgens de regelgeving hebben kiezers 14 dagen de tijd vanaf de bekendmaking van de uitslag door de Nationale Kiescommissie om protest aan te tekenen. Dit betekent dat maandag 16 juni de laatste dag is om een ​​dergelijk bezwaar in te dienen.

Zoals we hebben vastgesteld, had het Hooggerechtshof maandagmiddag 3.045 protesten tegen de geldigheid van de presidentsverkiezingen ontvangen, waarvan er 2.170 waren geregistreerd. Dit is echter niet het definitieve aantal. Het zal waarschijnlijk veranderen, omdat protestbrieven rechtstreeks of via Poczta Polska bij het Hooggerechtshof kunnen worden ingediend. Daardoor kunnen ze de komende dagen per post bij het hof terechtkomen. En dit zou een aanzienlijk aantal kunnen zijn. Na de presidentsverkiezingen van 2020 werd het merendeel van de ruim 5,8 duizend protesten per post naar het Hooggerechtshof gestuurd. "We hebben informatie dat het postkantoor nog eens 15 zakken met protesten zal bezorgen, wat neerkomt op ongeveer 3.000 brieven", meldde de woordvoerder van het Hooggerechtshof, Aleksander Stępkowski, vrijdag.

De tot nu toe bij het Hooggerechtshof ingediende documenten bevatten diverse, vaak unieke, beschuldigingen. Een van de documenten geeft aan dat er sprake was van "telepathische manipulatie in de vorm van het ontmoedigen van mensen om deel te nemen aan de verkiezingen en te stemmen op kandidaat Rafał Trzaskowski door middel van telepathie, wat verder resulteerde in valse verkiezingsuitslagen". In een andere beschuldiging meldt de kiezer dat twee leden van de kiescommissie in een van de stembureaus in Warschau verschenen met opvallende rode kralen, wat een rekwisiet zou zijn dat duidelijk verband houdt met de campagne van een van de kandidaten.

Aantal ingediende verkiezingsprotesten in verband met de presidentsverkiezingen in 1990-2025

Foto: PAP

Er zijn ook minder merkwaardige protesten, zoals de methode van stemmentelling en de deelname aan verkiezingsprotocollen. De media berichtten ook over de mogelijkheid van dergelijke fouten, waarbij werd aangegeven dat in sommige kiescommissies de uitslagen van beide kandidaten mogelijk verwisseld waren.

Dergelijke beschuldigingen werden in hun protesten geuit door enkele politici van de Burgercoalitie. - Een onverklaarbare toename van ongeldige stemmen met een dubbele "X", waarbij Trzaskowski in de eerste ronde won. Een even drastische toename betreft ongeldige stemmen in het algemeen - met een nadruk op blanco stemmen, betoogde een lid van Trzaskowski's campagneteam, parlementslid Cezary Tomczyk, enkele dagen geleden. In deze brieven eisen politici een hertelling van de stemmen wanneer de gegevens ernstige afwijkingen aangeven.

Wat gebeurt er met de protesten die door kiezers worden ingediend? Volgens de Wet op het Hooggerechtshof worden deze doorgaans in besloten zitting beoordeeld door een panel van drie rechters van de Kamer van Buitengewone Controle en Publieke Zaken. De Nationale Kiescommissie en de Procureur-Generaal nemen echter eerder een standpunt in over de geldigheid van de protesten. De Procureur-Generaal verwijst hierbij ook naar de gronden waarop de protesten in zijn standpunten zijn beoordeeld. Adam Bodnar verzoekt alle rechters van de Kamer van Buitengewone Controle uit te sluiten van de beslissing over protesten en deze zaken door te verwijzen naar de Kamer voor Arbeid en Sociale Zekerheid van het Hooggerechtshof. Hij haalt ook argumenten aan die de status van rechters die na 2018 zijn benoemd in twijfel trekken, en laten we benadrukken dat dit betrekking heeft op alle rechters die rechtspreken in de Kamer van Buitengewone Controle.

Belangrijk is dat het Hooggerechtshof de verkiezingsprotesten al in behandeling heeft genomen en er maandagmiddag al 22 had behandeld, waarvan er 17 zonder verdere actie werden behandeld en vier andere gezamenlijk werden behandeld. Bij de beslissing over één van deze protesten heeft het Hooggerechtshof de districtsrechtbanken, via zogenaamde rechtsbijstand, opdracht gegeven om de stembiljetten in 13 kiescommissies in de districten te inspecteren en te hertellen. In deze zaak is het protest nog steeds niet opgelost vanwege de verwachte informatie van de districtsrechtbanken.

Bij de behandeling van een protest kan het Hooggerechtshof dit zonder verdere actie laten, bijvoorbeeld als het document niet aan de formele vereisten voldoet, of de procedure staken of de beschuldigingen gegrond achten. In het laatste geval moet het hof ook de impact van de vastgestelde schendingen op de verkiezingsuitslag beoordelen. Het Hooggerechtshof heeft 30 dagen vanaf de bekendmaking van de verkiezingsuitslag om de protesten te behandelen. Dit betekent dat alle verkiezingsprotesten op 2 juli behandeld moeten worden. Dit is tevens de deadline voor het aannemen van een resolutie over de geldigheid van de presidentsverkiezingen. Deze taak valt ook toe aan de Buitengewone Controlekamer van het Hooggerechtshof. Een positieve beslissing in deze zaak maakt de weg vrij voor de beëdiging van de nieuwe president.