Tegenwoordig rekent men in Polen niet meer op mensen als Robert Lewandowski. Dit is een systematische fout.

Ze spelen tegen de wind

De Poolse voetbalbond heeft zojuist een selectie van de zogenaamde "toekomstige" jongeren onder de 16 jaar die tegen leeftijdsgenoten uit België spelen. Marcin Dorna, directeur nationale kaders van de vereniging, merkt op dat we ons nadrukkelijk moeten richten op de zogenaamde jongens. laat rijpend, omdat de toekomst aan hen toebehoort.

— Een laatrijpe jongen of een jongen aan het einde van het jaar heeft elke dag een uitdaging in de club. Je zou kunnen zeggen dat hij "tegen de wind in" speelt. Hij moet dus sneller spelen, hij moet mentaal uitgedaagd worden en hij moet motorisch kunnen jagen. Ze moeten voortdurend de grenzen verleggen, zegt Marcin Dorna.

Dit is natuurlijk niet nieuw, want de geschiedenis kent veel van dergelijke gevallen. Tot zulke spelers behoren bijvoorbeeld Robert Lewandowski en Erling Haaland. Ook Johan Cruijff was zo'n speler, die op 16-jarige leeftijd een hoekschop niet in het strafschopgebied kon krijgen.

Tegenwoordig zien we alleen nog maar het effect, verder hebben we het over spelers die op wereldschaal uitblinken. Wie weet wat er gebeurd zou zijn als Lewandowski niet zo'n passie en vastberadenheid had gehad. Hij werd immers afgeschreven in Legia Warschau en haalde het niet voor de selectie van Mazowsze. Van mensen zoals hij werd vaak gezegd dat ze simpelweg vooruit waren gekomen. Vandaag de dag kunnen we echter zwart op wit zien dat het geven van een kans aan laatrijpe spelers en spelers uit het laatste kwart van de competitie gewoon loont, ook in financieel opzicht.

Dit betekent natuurlijk niet dat de grote jongens geen carrièrekansen hebben. Het is juist het tegenovergestelde. Nu we Lewandowski en Haaland hebben genoemd, moeten we ook Romelu Lukaku (en tientallen andere spelers) noemen. Hij was al op jonge leeftijd groter en sterker, en dat is nooit veranderd.

Hieronder ziet u een grafiek die is gebaseerd op onderzoek in Balkanacademies. Hier zien we de structuur van een team van 14-jarigen, waarvan de meerderheid bestaat uit spelers die eerder volwassen zijn geworden. Ook is er informatie beschikbaar over het percentage spelers dat doorstroomde naar het profvoetbal. En hier hebben laatrijpe spelers een groot voordeel.

We hebben het over twee verschijnselen die los van elkaar staan, maar toch op elkaar lijken. De eersten zijn laatrijpe spelers. Krzysztof Paluszek, bekend van de leiding van de academies van Silesia Wrocław en Zagłębie Lubin, deed ooit samen met wetenschappers onderzoek naar de biologische leeftijd. Er werden 100 spelers van 15 jaar oud gemeten. De oudsten waren biologisch 18 jaar oud, de jongsten 12. Theoretisch gezien zou het dus kunnen gebeuren dat in dezelfde wedstrijd een jongeman het opneemt tegen een zes jaar jonger kind.

Geduld is de sleutel

Het tweede fenomeen is het relatieve leeftijdseffect. Statistisch gezien zijn er aan het einde van het jaar de minste kinderen die voetballen. Ze worden vanaf het begin al uitgeschakeld, omdat ze, omdat ze kleiner en jonger zijn, de concurrentie vaak verliezen en ontmoedigd raken. Waarom? Omdat een speler van december 2013 vergeleken zal worden met een speler van januari 2013, terwijl zijn leeftijdsgenoot in feite een jongen van januari 2014 zal zijn. Helaas is dit later nog duidelijk zichtbaar, zelfs in de statistieken van spelers die in het profvoetbal spelen. Theoretisch gezien zou er in het eerste en vierde kwart een gelijk aantal spelers moeten voetballen, maar dat is niet het geval.

Percentage Poolse spelers in Ekstraklasa per kwartaal:

— Het geheim is geduld. Het is belangrijk om deze spelers in het trainingsproces te houden, benadrukt de directeur van de Poolse voetbalbond.

De eerste initiatieven ontstaan ​​om kinderen te informeren over hun huidige vorm. Zo stelde de voetbalbond van Mazovië een jaar geleden, in januari 2024, een selectie samen van spelers die laat in hun ontwikkeling waren en spelers die het einde van hun seizoen naderden. De meeste van deze jongens kunnen vanwege fysieke problemen niet rekenen op een oproep voor het nationale team van Mazovië. Maar vergeleken met de jongens uit de jongere leeftijdscategorie zagen ze er fenomenaal uit, aldus een van de initiatiefnemers van het project, Konrad Kociszewski, trainer van de leidende Mazovische club in de leeftijdscategorie van 2011, Torpedo Mokotów.

— Ze zagen er geweldig uit, ook al waren de meesten van hen veel kleiner dan de jongens die theoretisch jonger waren volgens de kalender, maar in veel gevallen biologisch ouder. Het waren jongens die ik in mijn leeftijdscategorie al vaak in wedstrijden had zien spelen, waarbij ze, gezien hun parameters, echt tot het uiterste moesten gaan om te kunnen concurreren in hun clubs in hun leeftijdscategorie. Veel van deze centra bevinden zich in kleinere centra, die worden beschermd door de omgeving en door bewuste trainers. Het zijn geweldige kinderen, je moet op ze wachten en ze laten doen waar ze het beste in zijn: voetballen, zegt Kociszewski.

En hier hebben we het sleutelwoord weer: "geduld". Dat ontbreekt meestal, iedereen wil 'hier en nu' een resultaat behalen, de landskampioen Guardiola of de districts-Klopp worden.

— Na mijn observaties met het modeljaar 2011 als voorbeeld, kan ik zeggen dat er een probleem is. Het volstaat om naar de wedstrijdverslagen te kijken van de teams die kans maken op selectie, de provinciale selecties of de nationale teams. Er zijn vrijwel geen jongens uit het laatste kwart, zelfs niet degenen die geen laatbloeiers zijn. Veel talentvolle spelers tussen de 13 en 15 jaar beëindigen hun voetbalcarrière omdat ze niet of nauwelijks spelen, zegt Kociszewski. Hij wijst er ook op dat 'klein' niet altijd 'laatrijp' betekent, omdat een kleine atleet vaak gespierd en sterk kan zijn.

— Scouts en coaches kiezen bijna altijd voor de grootste en sterkste, omdat de druk om resultaten te behalen bij grote centra zo groot is dat het winnen van de Central Junior League een doel wordt dat verder gaat dan het trainen van een speler. Natuurlijk zijn er ook kleinere jongens, maar deze jongens sneuvelen vaak in de competitie, hun talenten zijn 'opgebrand'. Ondertussen moeten de verhoudingen wel in stand blijven, er moeten kleinere en grotere jongens in het team zitten, wat in het voordeel van beiden is. De coach moet zijn geweten onderzoeken en beslissen of hij de Youth Champions League wil winnen of een speler wil opleiden, want vroeg of laat zullen deze parameters gelijk worden getrokken, voegt de coach van de club Torpedo uit Warschau toe.

Ter illustratie tonen we jongens van club Torpedo, die zondag op de FASE Szczecin een test deden. Ze zijn allemaal uit hetzelfde jaar, het hoogteverschil tussen de hoogste en de laagste bedraagt ​​precies 30 cm.

Ook Mariusz Paszkowski van de organisatie Brain Training System, voormalig directeur van de Poolse vestiging van Coerver, merkte het probleem op.

Het wordt steeds moeilijker

— Natuurlijk is er een probleem, en wel een groot probleem. Vrijwel wekelijks heb ik gesprekken met spelers die niet kunnen doorbreken binnen de club omdat ze fysiek gezien zwakker zijn dan hun leeftijdsgenoten. De vraag waar ze op gaan wedden, vind ik steeds moeilijker te beantwoorden. Tot voor kort waren er in Polen namelijk meerdere topspelers die vooral naar het voetbalpotentieel keken. Nu is het anders, zegt Paszkowski.

— Ondanks het feit dat zulke spelers vaak een veel hoger voetbalpotentieel hebben, wedden clubs niet op hen omdat ze kijken naar het "hier en nu" en de uitslag van de volgende wedstrijd. Kijk maar eens naar onze 'vlaggenschip' CLJ-competitie en zie welke spelers spelen en welke op de bank of op de tribune zitten. Xavi zei ooit het volgende over lengte: "Voetbal wordt op de grond gespeeld." Hierbij denk ik meteen aan de Spaanse aanpak, waarbij het vooral om vaardigheden gaat, voegt Paszkowski toe.

Belangrijk is dat onderzoek aantoont dat spelers die aan het einde van het seizoen spelen, na verloop van tijd hogere transferbedragen krijgen. Op dit moment is de Universiteit van De Adam Mickiewicz Universiteit in Poznań onderzoekt de relatie tussen transferbedragen en het geboortekwartaal. Hieruit is nu al duidelijk dat spelers die in het vierde kwartaal zijn geboren, op hun hoogtepunt ongeveer twaalf procent meer waard waren dan spelers uit het eerste kwartaal.

— Het is belangrijk dat zo’n jongen, die een trainingsproces doormaakt waarin hij het veel moeilijker heeft om te concurreren dan zijn grotere collega, beter voorbereid is om te spelen in het seniorenvoetbal dan iemand die uitblinkt in fysieke conditie en kracht ten opzichte van zijn leeftijdsgenoten. Hij moet meer nadenken, sneller beslissingen nemen en slimmer zijn om te kunnen concurreren. We kunnen zien hoe de "sterren" van onze CLJ zich herstellen van 3-4 competities, omdat het fysieke aspect waarmee ze zich onderscheidden van hun leeftijdsgenoten, en niet per se van gezonde, sterke mannen, plotseling is verdwenen. We kunnen de biologie niet omzeilen, er is geen regel die bepaalt of een potentiële toekomstige voetbalster vroeg of laat volwassen wordt, maar het probleem met deze kleine tovenaars is dat ze veel moeten spelen, zelfs ten koste van de resultaten, in een kleinere center of in een lagere competitie. Niemand zal ze in latere jaren hun speelminuten teruggeven, zegt coach Kociszewski, een van de grondleggers van het team voor laatbloeiers in Mazovië.

En hier komen we weer terug op het onderwerp 'geduld', waaraan het in het Poolse voetbal maar al te vaak ontbreekt. Want wedstrijden worden gewonnen door grote, sterke jongens.

— We moeten in gedachten houden dat we het opleidingsproces op de lange termijn moeten bekijken. Ik heb ooit een topspeler in Polen getraind die in 2004 geboren was. Vrijwel elke academie in Polen wilde hem in hun gelederen hebben, iedereen was dolblij met zijn vaardigheden. Het probleem was dat de competitie kwam en de jongen niet meespeelde, omdat hij veel kleiner en fysiek zwakker was dan zijn leeftijdsgenoten (volgens zijn biologische leeftijd was hij drie jaar jonger). Niemand had verwacht dat hij ooit nog groter zou worden en dat zijn lichaamsbouw aanzienlijk zou verbeteren. Hij is nu 20 jaar oud, ruim 180 cm lang en een sterke speler. Zijn beste jaren van ontwikkeling bracht hij alleen door op de bank, omdat de coaches naar de korte termijn keken, zegt Paszkowski.

Terugkerend naar het financiële aspect: volgens onderzoek van de Zwitserse voetbalbond behalen spelers die in de tweede helft van het jaar geboren zijn, kort na hun 19e verjaardag, transferwaarden die gelijk zijn aan die van de eerste helft van het jaar, en daarna nog veel hoger. Dit alles doet ons veronderstellen dat het gaat om spelen met een grotere, sterkere en constante uitdaging.

— Helaas haakt een groot deel van deze spelers af, hetzij vanwege hun club, hetzij omdat ze uiteindelijk niet de motivatie hebben om "het systeem te bestrijden". Want hoe leg je aan een jonge speler die beter is dan zijn leeftijdsgenoten uit dat hij niet speelt, alleen omdat hij biologisch gezien jonger is? - zegt Paszkowski.

De Poolse voetbalbond heeft het plan om jongens van kleinere clubs, vaak vanaf het einde van het jaar en vanaf een latere leeftijd, veel vaker dan voorheen uit te nodigen voor de programma's van de Young Eagles Academy van de bond. De Belgen gaven hierin het goede voorbeeld. Tijdens de strijd om de 3e plaats op het WK van 2018 voldeden maar liefst zeven van de elf spelers aan deze criteria.

Natuurlijk kan het onderwerp 'laatrijpe spelers', hoewel positief, ook voor kwade doeleinden gebruikt worden. Er zijn voorbeelden van geweldige jongens die met jongere jongens spelen. Zulke spelers 'behalen resultaten', waardoor de trainer kan genieten van de roem van een lokale Mourinho. Het probleem is dat het kind dan geen uitdaging meer heeft, de grenzen niet hoeft te verleggen en de regel niet wordt nageleefd. De regels die het mogelijk maken dat laatbloeiers in de jongere leeftijdscategorie mogen spelen, zijn ingevoerd voor spelers die niet in hun leeftijdscategorie kunnen meekomen en daardoor minder minuten op het veld krijgen. Niet iedereen begrijpt dit, maar niet alle problemen kunnen worden opgelost. Het belangrijkste hierbij is het bewustzijn van de trainer.

Deze onderzoeken en pogingen van de Poolse voetbalbond zullen de wereld van het Poolse voetbal zeker niet van de ene op de andere dag veranderen, maar ze kunnen wel een signaal afgeven aan coaches en vooral aan ploegleiders van clubs. Ze laten zien dat geduld en aandacht voor laatrijpe spelers en spelers van het einde van het jaar een beleid is dat zowel sportief als financieel veel oplevert.