Ambitie voor Portugal

1. Vandaag is het vier maanden geleden dat ik mijn kandidatuur voor het presidentschap van de Republiek indiende. In slechts vier maanden is er veel veranderd. In de wereld en in Portugal. Het nieuwe Amerikaanse presidentschap heeft echt gebroken met de internationale orde die sinds de Tweede Wereldoorlog heerst. Dit is geen cyclische crisis. Het is een structurele breuk. In de regels en waarden die decennialang de doctrine zijn geweest. Dit is geen oppervlakkige crisis. Het is een ernstige en diepgaande crisis. Het raakt de democratie, de economie, de beginselen van de rechtsstaat, de globalisering, de internationale veiligheid en de trans-Atlantische betrekkingen. De wereld is nog onzekerder, onveiliger en gevaarlijker geworden. En Europa is waarschijnlijk het grootste slachtoffer van de aardbeving die de hele internationale gemeenschap heeft getroffen. Dit is echter niet het moment om achterover te leunen en niets te doen. Het is het moment om de handen uit de mouwen te steken, vooral in Europa. De Europese Unie is niet erg deugdzaam geweest in tijden van kalmte en normaliteit. Maar ze is er altijd in geslaagd om effectief te reageren in noodsituaties en in tijden van nood. De strijd tegen de pandemie was slechts het meest recente voorbeeld. Wij moeten daarom vertrouwen op het overlevingsinstinct en het regeneratievermogen van Europeanen.
2. In Portugal leidde een atypische en onverwachte crisis tot vervroegde verkiezingen, die resulteerden in de herlegitimatie van de regering en een nieuwe leiding van de oppositie. Uit deze verkiezingen trek ik vier inhoudelijke conclusies voor de toekomst:
- Ten eerste hebben we een project nodig dat het land transformeert. Een project dat duurzame welvaart genereert. En nu, meer dan een jaar geleden, zijn de omstandigheden gunstig om erover na te denken en het uit te voeren. Dit zijn geen ideale omstandigheden, maar ze zijn wel beter dan voorheen.
- Ten tweede moeten we, meer dan alleen Chega bestrijden, de oorzaken bestrijden die het aanwakkeren. Dat is misschien moeilijker en minder aantrekkelijk, maar wel effectiever en politiek winstgevender.
- Ten derde moeten we een einde maken aan het stomme idee dat degenen die inzetten op politieke contractvorming zwak zijn. Niets is minder waar. Degenen die regimeovereenkomsten onderhandelen, hebben een staatsgevoel. Ze zouden geprezen en niet bekritiseerd moeten worden.
- Ten vierde hebben we meer strategie en minder politieke tactieken nodig. Het politieke en mediagedreven land is verslaafd aan politieke tactieken. Het echte land wil meer strategische inzichten en inhoudelijke besluitvorming. Misschien is het verstandiger om meer naar het echte land te luisteren.
3. Ondanks deze veranderingen blijven de drie fundamentele doelstellingen van mijn kandidatuur die ik in februari presenteerde intact en actueel: ambitie, stabiliteit en ethiek.
- Het versterken van de ethiek in de politiek is een van mijn belangrijkste doelen. Ik heb deze zorg in het verleden al laten blijken. Ik wil in de toekomst op dit onderwerp terugkomen. Natuurlijk, de president van de Republiek maakt geen wetten. Maar hij moet de wetgever inspireren. Het is dringend noodzakelijk om de kwaliteit van politieke besluitvormers te verbeteren. En daarvoor zijn veranderingen in het kiesstelsel noodzakelijk. Het versterken van politieke personalisatie en verantwoording. Het is belangrijk om de ethische dimensie van partijen te versterken. En daartoe moet het voor partijen verplicht worden om Ethische Commissies binnen hun organisatie te hebben, vergelijkbaar met wat nu al gebeurt met disciplinaire en financiële organen. Tegelijkertijd moeten we een einde maken aan de oplossing van "nep"-afgevaardigden. Degenen die zich kandidaat stellen en direct na de verkiezingen aftreden. Dit is nu gebeurd met de PS. In het verleden met de PSD. Dit is een van de dingen die de politiek en politici het meest in diskrediet brengen. We moeten kritischer en veeleisender zijn. Dit is geen kwestie van mode. Het is een noodzaak om de democratie te verdedigen.
- Stabiliteit is een andere zorg van mij. Het land kan zijn leven niet in verkiezingen doorbrengen. Het is verstandig om er alles aan te doen om te voorkomen dat instabiliteit hier nog eens wordt toegevoegd aan de instabiliteit die al in het buitenland bestaat. In dit opzicht hebben de parlementsverkiezingen de bestuursomstandigheden verbeterd, maar ze hebben de stabiliteitskwestie niet volledig opgelost. Vandaar de belangrijke rol die de nieuwe president van de republiek zal spelen. De nieuwe politieke omstandigheden vereisen dat hij zijn proactiviteit versterkt. Ik ben er heel duidelijk over: we moeten moties van afkeuring en moties van vertrouwen vermijden. We moeten onderhandelen over staatsbegrotingen. En het is essentieel dat de president de belangrijkste partijen aanmoedigt om gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen in deze richting. De rol van presidentiële bemiddeling is cruciaal. Niet om constructies of centrale blokken te creëren. Maar om politieke crises te voorkomen. Het land moet toewerken naar de normaliteit van wetgevende regeringen. Het is geen obsessie. Het is een democratische vereiste.
- Ambitie is, ten slotte, de grote nationale zaak. De oorzaak der oorzaken. De belangrijkste reden voor mijn kandidatuur. Portugal is al minstens sinds het begin van de eeuw een land zonder grote ambitie. Het groeit weinig, de verzorgingsstaat kampt met duurzaamheidsproblemen, de salarissen zijn over het algemeen laag, de bureaucratie is groter dan ooit, er blijven grote structurele obstakels bestaan en er is een gebrek aan een project om het land te transformeren. Met een verzwarende omstandigheid die zelden in de publieke sfeer wordt besproken: vandaag de dag heerst er binnen de staat angst om beslissingen te nemen. De regering is bang. En de managers en technici van de overheid zijn bang. Angst voor media-aandacht en angst voor rechterlijke toetsing. Als het niet nemen van een beslissing de ergste beslissing is, voorspelt dit ongekende klimaat dat we vandaag de dag binnen de staat ervaren niet veel goeds. Juist in deze context is de rol van de volgende president essentieel. Het is niet zijn taak om te regeren. Maar het is wel zijn taak om het land en de regering te inspireren. En niet alleen met woorden. In de huidige omstandigheden kan de invloed van de president niet beperkt blijven tot het gebruik van woorden. Hij moet een proactievere rol spelen. De rol van bemiddelaar tussen de regering en de oppositiepartijen op zich nemen om de grote obstakels te overwinnen die al jaren een grotere groei van onze economie verhinderen en kansen voor jongeren belemmeren: het trage tempo van economische rechtvaardigheid; de ondraaglijke bureaucratie van de staat; obstakels voor meer concurrentie; het gebrek aan prikkels voor meer internationalisering; productiviteitstekorten; of het gebrek aan fiscaal concurrentievermogen. Dit is de grote innovatie die ik met deze kandidatuur voorstel. Het concept van bemiddeling afwijzen en het belang van de bemiddelende macht van de president benadrukken. Die is meer, veel meer, dan de modererende macht. De bemiddelende macht is proactief: bemiddelen is handelen. Het is initiatief nemen. Het is bruggen bouwen om obstakels en impasses op te lossen. Het is een nieuwe cultuur van vraag en ambitie creëren. Groot denken en met ambitie handelen.
Een nieuwe ambitie voor Portugal is nodig. Portugal is immers niet zomaar een territorium. Het is een groot land. De Portugezen verdienen nieuwe hoop.
Jornal Sol