António Calçada de Sá: "De grote kans is om meer Afrika in Afrika op te bouwen. En Europa zal hier veel baat bij hebben."

De achtste editie van het EurAfrican Forum vindt eind juli plaats in Nova SBE, op 25 en 26 juli. Dit keer staat het thema in het teken van het ontwikkelen van een betere toekomst voor het Afrikaanse continent. Gedurende twee dagen zullen Europese en Afrikaanse leiders samenkomen om groeimogelijkheden tussen de continenten te bespreken en Portugal te positioneren als een internationaal platform voor het creëren van samenwerkingsnetwerken. Het EurAfrican Forum , gepromoot door de Portugese Diasporaraad, zal worden bijgewoond door erevoorzitter Marcelo Rebelo de Sousa. Het forum zal een reeks onderwerpen behandelen, variërend van onderwijs tot technologie, van startups tot infrastructuur en zelfs sportevenementen, steeds onder het motto "Transforming Tomorrow: Building Global Partnerships to Achieve Agenda 2063".

In een interview met SAPO vertelt António Calçada de Sá, voorzitter van de Diasporaraad, over de motivatie voor de keuze van het thema en legt hij de urgentie uit van het opbouwen en versterken van de banden tussen de twee continenten, in een tijd van geopolitieke, geo-economische en geostrategische onzekerheid op mondiaal niveau. En Portugal heeft daarin een rol te spelen.

Agenda 2063 wil van de 21e eeuw een Afrikaanse tijd maken. Waarom is dit thema gekozen voor het EurAfrican Forum van dit jaar? Ten eerste omdat we de Europese agenda's, de agenda's van de landen en de agenda van de Unie zoveel mogelijk moeten verbinden met de realiteit in Afrika, met deze institutionele, maar ook economische en uiteindelijk ook sociale link. En dit thema is verbonden met alles wat te maken heeft met de ontwikkeling van Afrika, dat ongetwijfeld het continent is dat de grootste bevolkingsgroei zal doormaken en een continent met oneindig veel hulpbronnen. En we moeten ervoor zorgen dat deze bilaterale link tussen Europa en andere regio's, maar met name Afrika, zich ontwikkelt. Het gaat er niet om te denken dat Afrika over hulpbronnen beschikt die geëxploiteerd kunnen worden. Afrika heeft het recht en de grote kans om een ​​reeks capaciteiten en vaardigheden op te bouwen om deze hulpbronnen ook te kunnen ontwikkelen. En dan hebben we het over meerdere sectoren van economische en zakelijke activiteit: het gaat om infrastructuur, energie, water, landbouw, technologie, digitalisering, enzovoort. Daarom vonden we het zeer zinvol om deze doelstelling voor 2063 te koppelen aan de organisatie van het EurAfrican Forum 2025.

En hoe kan elke kant bijdragen? Natuurlijk heeft Afrika waar we het over hadden, niet alleen natuurlijke hulpbronnen en grondstoffen, maar bovenal een zeer jonge bevolking, met een gemiddelde leeftijd die de laagste ter wereld is, en aan de andere kant hebben we Europa in een demografische winter... Dit is zoals alles, het gaat om het zoeken naar kansen. Europa staat voor een enorme uitdaging en ik denk dat er hier een kwestie is die te maken heeft met leiderschap, management en uitvoering, en vervolgens met het meten van resultaten. Er zijn drie aspecten waar we naar moeten kijken. We moeten deze relatie met Afrika afstemmen op een agenda, die niet alleen strategisch moet zijn, want iedereen kan geweldige ideeën aandragen. Maar het is meer dan dat, het is ook een kwestie van een agenda met deadlines voor de implementatie. En dan, ja, de verschillende Europese landen en de Europese Unie zelf moeten samenwerken met Afrikaanse instellingen om heel duidelijk te definiëren welke activiteitengebieden we met Afrika moeten delen. Omdat Afrika over al deze hulpbronnen beschikt en de gemiddelde leeftijd van alle continenten het laagst is, en de regio de komende 50 jaar de grootste bevolkingsgroei zal kennen met momenteel een gemiddelde leeftijd van 20 jaar, heeft deze jonge bevolking behoefte aan gezondheidszorg, voedsel, onderwijs en basisinfrastructuur. Wanneer ze die hebben, zal Afrika een enorme groei doormaken; vooral omdat deze grote groep jongeren bijvoorbeeld een grote behoefte zal hebben aan nieuwe technologieën. Bedenk maar eens dat de ontwikkeling van telecommunicatienetwerken in het grootste deel van Afrika niet langer via aardse infrastructuur verloopt; mensen gebruiken mobiele kanalen, satelliet of internet. Daarom moeten we bedenken dat de grote kans ligt in het opbouwen van meer Afrika in Afrika. En Europa zal daar enorm van profiteren.

Het zal winnen en het zal Afrika laten winnen. Dit komt doordat de relaties bilateraal moeten zijn, ze kunnen niet eenzijdig of eenduidig ​​zijn. Het is niet zo van "jij hebt de grondstoffen, ik zal ze exploiteren, jij levert de grondstoffen en ik zal de toegevoegde waarde toevoegen". Nee, we moeten deze symbiose tot stand brengen. Europa beschikt over technologische capaciteit, ervaring, een merk en bewezen technologieën, het heeft zeer prestigieuze universiteiten, kortom, het heeft een waardensysteem en een zeer ontwikkeld en geconsolideerd sociaal systeem. We moeten onze beste versie naar Afrika brengen en partnerschappen met Afrika kunnen aangaan. Het is een "win-win"-situatie, niet "ik win en jij verliest".

Maar er wordt al zo lang gesproken over dit potentieel en hoe deze relatie tussen Europa en Afrika goed zou zijn voor iedereen... het is een terugkerend thema. En er is altijd veel goede wil en intenties, maar het duurt lang voordat dingen gebeuren, als ze überhaupt gebeuren. Wat heeft deze beweging verhinderd om van de grond te komen? Welnu, ik vraag me soms af wat we zouden kunnen doen tussen Portugal en Spanje – omdat we Iberische kampioenen zouden kunnen creëren, die dan Europese kampioenen zouden kunnen worden. Op gebieden zoals infrastructuur, energie, landbouw, hernieuwbare energie, havens, water, enzovoort. En als ik denk aan Europa en Afrika, lijkt het een beetje op hetzelfde neer te komen. We moeten grote Europese en Afrikaanse consortia aan het werk krijgen. Ten eerste denk ik dat er veel te doen is in Afrika en dat dit kan worden bereikt met echte consortia tussen Europa en Afrika. En hoe bereiken we dat? Dat is heel eenvoudig: we moeten hierin een bedrijfsvisie hebben, een projectvisie. We moeten projectuitvoering en -meting hebben. Wat we niet kunnen doen, is systematisch blijven hangen in de wereld van ideeën en politieke agenda's. Het is heel gemakkelijk om hierover toespraken te houden, interviews te geven over Pathway for Africa... maar wat we nodig hebben, zijn heel concrete dingen.

En hoe gebeurt dit? Het is heel eenvoudig: we nemen de twee, drie of vijf grote Europese energiebedrijven, gaan naar Afrika en organiseren een consortium om hernieuwbare energie in Afrika te ontwikkelen, met Afrikaanse spelers die deze belangen delen. Dit netwerken , deze zachte macht , deze gemeenschappelijke belangen zou niet zo moeilijk te vinden moeten zijn. En we kunnen op regionaal niveau werken, op nationaal niveau - Portugal heeft bijvoorbeeld een grote toegang tot de PALOP-landen, maar anderen praten meer met de Fransen, of de Nederlanders of de Engelsen. Het belangrijkste hier is om niet te veel vast te lopen in de strategische kwestie, waar we het allemaal over eens zijn - en wat er in 2050 en 2063 zal gebeuren, is niet langer belangrijk. Wat we wel weten, is dat het gemakkelijk is om vijf of tien grote sectoren te identificeren. Kijk: onderwijs, gezondheid, infrastructuur, voedsel, energie, infrastructuur... En nadat we de sectoren hebben gedefinieerd, zullen we zien wie wie is en de projecten en/of consortia organiseren.

En is er publieke steun nodig? Ik zou zeggen dat dit, heel objectief gezien, niet per se een kwestie van steun is – omdat we altijd op zoek zijn naar hulp en wachten op subsidies, en die komen nooit, of als ze er wel komen, komen ze vaak niet van de grond. Ik denk dat bedrijfsinitiatieven publieke steun moeten krijgen, maar dan in de zin van een publiek-private samenwerking. Wat bedrijven nodig hebben is begeleiding, in de zin dat ze deze ideeën in de praktijk kunnen brengen. Deze ideeën zijn er, bedrijven zijn goed in de implementatie ervan; wat ze nodig hebben zijn institutionele actoren die helpen bij het wegnemen van barrières, met name bureaucratische. Als we hulp willen bij de ontwikkeling van bepaalde segmenten, moet die hulp snel komen, en moet het praktisch en duidelijk zijn hoe die bereikt kan worden. Als er geen hulp is, is er geen hulp; bedrijfsinitiatieven zullen het moeten redden. Essentieel zijn zeer duidelijke spelregels en het vermogen om uit te voeren, want er zijn inderdaad grote bedrijven in Afrika en we hebben een aantal geweldige voorbeelden van bedrijven die naar Afrika zijn gegaan en echte zakenimperiums hebben opgebouwd (sommige zijn Portugees). En ik geloof dat het mogelijk is om dit idee op te schalen.

En het EurAfrican Forum speelt een rol in deze missie, juist vanwege het vermogen om protagonisten aan te trekken en samen te brengen in dezelfde ruimte die deze soft skills in de praktijk kunnen brengen en de eerste stappen kunnen zetten naar het creëren van deze overeenkomsten. Absoluut. Als platform in dit forum, dat al begint te lijken op een minitop, zijn we er al in geslaagd om zeven of acht ministers, twee staatshoofden, institutionele vertegenwoordigers van de Europese Unie, de VN, UNESCO en belangrijke zakenmensen twee dagen lang te ontvangen. Kortom, dit alles vertaalt zich echt in een heel goed moment. En het is een uitzonderlijk platform. Dit jaar zijn we erin geslaagd een nog completere agenda te hebben, met onderwerpen variërend van politiek, geopolitiek en geostrategie tot infrastructuur en onderwijs; we zullen veel parallelle sessies hebben en voor het eerst zullen we in staat zijn om de maximale interactie te hebben tussen de mensen die aanwezig zullen zijn. De rol van de Diasporaraad is in dit geval om de belangen op dit platform naast elkaar te zetten, een stem te geven en resonantie te creëren voor wat in feite de grote kans is. En ik zie dit nergens anders gebeuren. Tegelijkertijd zullen we proberen projecten te vinden en te identificeren en zichtbaarheid te geven aan deze grote projecten die de belangen van Afrika en Europa met elkaar moeten verbinden.

Dit zijn transformatieve projecten die zelfs gebieden als zustersteden en sportevenementen raken. Is er hier een verlangen om echt transformatief te zijn? Ja, het is bijna een ontwikkelingsplan voor het continent.

Zijn deze doelstellingen van het EurAfrican Forum, om projecten en partnerschappen tussen Europa en Afrika te helpen opzetten die beide partijen ontwikkelen, zinvoller in een internationale context zoals die we nu hebben, met een aanhoudende handelsoorlog, in een tijd waarin geopolitieke en geo-economische regio's opnieuw worden gedefinieerd? Zonder twijfel. We hebben nog nooit zo'n sterk Europa nodig gehad. We hebben nog nooit een Europa nodig gehad dat strategische autonomie moet hebben, terwijl het tegelijkertijd zijn waardenschaal behoudt, een moderne samenleving in stand houdt, een samenleving van welzijn, die mensen beschermt, waarin mensen rechten hebben en contracten soeverein zijn. Waar we de rechtsstaat hebben. Europa mag deze waarden niet verliezen en moet zijn strategische autonomie, zijn strategische onafhankelijkheid, waarborgen. Dit betekent dat Europa met problemen en uitdagingen te maken heeft. Nu er veel over tennis en voetbal wordt gesproken, moet Europa de laatste strafschop nemen en die niet missen, moet het de laatste bal in de wedstrijd op Roland Garros hebben.

Wat betekent deze fundamentele stap? Europa moet het probleem van concurrentievermogen oplossen – en het heeft de concurrentietrein al gemist – het moet het probleem van productiviteit en groei oplossen. Europa heeft industriële capaciteit verloren; het heeft veel van zijn industrieën naar Azië en andere delen van de wereld laten verhuizen. Europa moet zijn strategische onafhankelijkheid op energiegebied herwinnen – jarenlang leek niemand te hebben gezien dat we extreem afhankelijk waren van Russisch gas; totdat Rusland Oekraïne binnenviel... En ik vraag me af: waar waren de honderden of duizenden adviseurs in de Europese Unie die dat niet zagen? Europa staat dus voor een grote uitdaging: het oplossen van de kwestie van strategische onafhankelijkheid op energiegebied, en dit heeft te maken met de ontwikkeling van conventionele, hernieuwbare, elektrische energie-infrastructuren, enz. Het is een kwestie die deel uitmaakt van een agenda die zeer transversaal moet zijn, dit kan niet in het belang zijn van land B, maar ook niet in het belang van land B, en aangezien er geen unanimiteit is, kan het niet worden gedaan - wat deels gebeurde met de gaskwestie, die een oplossing voor Europa had kunnen zijn als we de barrière in de Pyreneeën niet hadden gehad, omdat de Fransen kernenergie hebben.

En we hebben nog steeds deze barrière... Nou, er zijn veel dingen die Europa moet oplossen en ik geloof dat het schaal, dat wil zeggen groei, zal kunnen vinden door een sterke band met Afrika. Europa moet sterker worden, maar het zal op deze manier geen groei herstellen. Natuurlijk, als we een agenda voor energie kunnen hebben, een agenda voor infrastructuur, technologie, digitalisering en industrie, geweldig. Maar we moeten kijken waar de gebieden met grote groei liggen. Europa kan meer groeien, het kan; het kan productiever zijn, het kan; het kan iets efficiënter zijn, het kan. Maar Europa stagneert op veel gebieden en heeft gebieden nodig waar echte groei is. En die groei bestaat in Afrika, maar nu is het China dat in Afrika groeit.

En zonder enige toegevoegde waarde achter te laten, toch? Dus, we hebben een kans, er zijn kansen voor Europa, met name in Afrika. We hoeven alleen maar te kijken naar het rapport van Draghi en het rapport van Letta: het ene gaat meer over de interne markt, het andere over oplossingen binnen de interne markt. Wat wel waar is, is dat Europa deze penalty moet nemen en niet mag missen, want het is misschien wel de laatste kans om te scoren. Dit vereist een Europese agenda, met een zeer goed gedefinieerde strategie, het vereist planning in termen van implementatie en het definiëren van vectoren - dus op het gebied van energie, infrastructuur, water, landbouw, onderwijs. En in het specifieke geval van Afrika, proberen te begrijpen hoe we deze projecten in Afrika kunnen organiseren, ontwikkelen en implementeren. Omdat Afrika erg groot is en er zoveel te doen is, zou dit ongetwijfeld een geweldig gebied kunnen zijn voor samenwerking, een geweldig gebied voor groei en een geweldig gebied voor welvaartscreatie voor Europese bedrijven, voor de Europese industrie.

Dit zou ook het Afrikaanse continent op grote schaal ten goede komen. Natuurlijk zou het ook Afrika ten goede komen, want hoe rijker Afrika is, hoe beter het voor Europa is. Misschien zou dat bijvoorbeeld de eerste grote oplossing zijn voor dit dramatische immigratieprobleem.

Door betere levensomstandigheden te creëren, zouden mensen niet wegtrekken op zoek naar een beter leven. Precies. En wij moeten die omstandigheden creëren. Nou, dat heeft te maken met de politieke agenda, met politiek leiderschap, maar ook met het uitvoeringsvermogen. En dan moeten bedrijven duidelijk geholpen, uitgenodigd of zelfs bijna gedwongen worden om deze projecten te sponsoren. En als er hulp is, des te beter, maar ik zou zeggen dat belangrijker dan hulp het ontbreken van obstakels is, het gevoel dat het proces snel verloopt, dat het pragmatisch is, dat de zaken contractueel, juridisch en fiscaal goed zullen werken. Dus ik zie hier een grote kans. Dit EurAfrican Forum, dat steeds meer geconsolideerd wordt, maakt deel uit van dit watermerk van de Diasporaraad. We doen dingen die de kracht hebben om mensen bijeen te brengen, en dat is nu al van groot belang.