De PS en de neergang: een noodzakelijke reflectie

Deze tekst is een wake-upcall, maar ook een noodkreet van degenen die vinden dat de Socialistische Partij (PS) afdwaalt van haar wortels en de realiteit van het land en haar eigen leden uit het oog verliest. Dit is geen gratuite aanval, noch een poging om politiek te profiteren van de crisis van de partij; het is veeleer een oproep tot de eerlijkheid van socialistische leiders en hun moed om diepgewortelde problemen onder ogen te zien die niet kunnen worden opgelost met oppervlakkige veranderingen, wisselingen van partijvoorzitter of secretaris-generaal (hoe gemakkelijk en snel dat ook mag lijken), of met het gebruikelijke schuldspel dat in alle partijen steeds meer "gepersonaliseerde" en minder structurele vormen aanneemt.
De PS maakt niet alleen een cyclische crisis door, zoals zovele andere crises die ze in haar geschiedenis heeft meegemaakt. Wat er gebeurt, komt neer op een verschuiving van tektonische platen: een structurele transformatie die het voortbestaan van de partij als relevante politieke kracht bedreigt. Het gaat niet om een verandering van leiderschap, het aanpassen van marketingcampagnes of het vinden van nieuwe slogans . Het probleem zit dieper: de PS heeft de verbinding met haar achterban, haar leden en daarmee met het electoraat dat haar historisch gezien sterk maakte, verloren.
Een van de felste kritiekpunten die ik hier heb geuit, betreft de afstand die parlementsleden, Europarlementariërs en gemeenteraadsleden tot hun achterban hebben. De partij lijkt tegenwoordig van bovenaf te opereren, waarbij een half dozijn endogame groepen en de zogenaamde "Academie" het debat en de voorbereiding van verkiezingsprogramma's domineren, waarbij de praktische kennis en de kennis die door leden en de thematische secties is opgebouwd, worden genegeerd. De programma's worden zo abstractieoefeningen, los van het echte leven van mensen.
De PS is altijd een partij van activisten geweest, van mensen die zich inzetten, die hun gezicht lieten zien, die de partij dag in dag uit opbouwden, in de parochies, in de wijken, in de straten. Tegenwoordig voelen velen zich slechts figuranten, stille figuren in lege campagnes, zonder invloed, zonder respect, zonder ook maar een woord van erkenning (zelfs niet formeel en duidelijk). Het is dan ook niet verwonderlijk dat de partij activisten en daarmee kiezers verliest.
De partij is zelfvoorzienend geworden, teruggetrokken in zichzelf, ervan overtuigd dat ze alleen kan overleven met de steun van kleine groepen en een academische elite. Maar een partij zonder leden is een dode partij. De leiders vergissen zich als ze denken dat ze de macht en banen kunnen behouden zonder een actieve en gemotiveerde ledenbasis.
De PS staat momenteel voor een historisch kruispunt. Ofwel erkent ze de ernst van de situatie en zet ze een echte vernieuwing in: een vernieuwing die inhoudt dat ze naar haar leden luistert, werk aan de basis waardeert, de partij openstelt voor de maatschappij en de bubbellogica loslaat, ofwel loopt ze het risico irrelevant te worden, een partij die zich richt op "begeleid leven", wachtend tot iemand de machines uitzet.
Dit is geen prettige gedachte, maar wel noodzakelijk. De toekomst van de PS hangt af van haar vermogen om zichzelf opnieuw uit te vinden en opnieuw een partij van het volk, voor het volk en met het volk te worden, met de actieve deelname van haar achterban. Zonder dit zal de neergang niet alleen electoraal, maar ook existentieel zijn. Volgende.
sapo