Tegelmuseum: 800 jaar geschiedenis verteld in vierkanten

De tegels die de meest exquise kamers en appartementen van D. Teodósio I (1510-1563), de vijfde hertog van Bragança, in het hertogelijk paleis van Vila Viçosa bedekten, zijn bijna 500 jaar oud. Ze zijn afkomstig uit de ateliers in Antwerpen, waar ze rond 1558 in opdracht van de hertog werden gemaakt. Ze worden beschouwd als het "eerste renaissancetegelprogramma van het land" en worden daarom beschouwd als een nationale schat. En ze zijn te zien, want we hebben het geluk dat we dit soort meesterwerken in de collectie van huizen hebben die ze aan iedereen laten zien, in plaats van ze te reserveren voor een select groepje gelukkigen, in het Berardo Estremoz Museum (MBE) .

De collectie maakt deel uit van de nieuwe onderdelen die het MBE, na vijf jaar open te zijn geweest voor publiek, presenteert ter ere van deze reis. Hierbij zijn ook "verschillende tentoonstellingsruimten met nieuwe aanwinsten gerenoveerd, een groot deel van de historische centra verbeterd en het geografische en chronologische spectrum van de tegelcollectie verbreed", aldus de verantwoordelijken van het museum. Ze wijzen erop dat de collectie wordt uitgebreid met tegels uit Midden-Europa (Frankrijk, Italië, Nederland en België) tot het Midden-Oosten (Egypte en Tunesië).

Als u denkt dat dit allemaal slechts geschiedenis is, dan wilde ik, ter ere van het vijfjarig bestaan ​​van het Berardo Estremoz Museum, dat aanstaande vrijdag plaatsvindt, en ter ere van de 800 jaar geschiedenis van de tegels die daar worden verteld, de tegels in dialoog brengen met de hedendaagse nationale productie. Deze wens resulteerde in vijf bijzondere werken waarin Alexandre Farto , alias VHILS, de hoofdrol speelt in een dialoog met de tegels op de trap van het Tochapaleis: het bewijs dat de 18e eeuw en hedendaagse kunst ons samen veel te vertellen hebben.

Het Berardo Estremoz Museum, winnaar van de SOS Azulejo Award 2019-2020, is een gezamenlijk initiatief van de Berardo Collectie en de gemeenteraad van Estremoz, met als missie de grootste en belangrijkste privécollectie tegels van het land te presenteren. Het museum is gevestigd in het historische Tocha Paleis, waar de tentoongestelde werken een harmonieus geheel vormen met het gebouwde erfgoed. In de binnenplaats en tuin van het museum bevindt zich ook een reeks marmeren sculpturen van Paulo Neves. Ter ere van zijn eerste vijfjarig bestaan ​​wilde het Berardo Estremoz Museum bezoekers een bijzondere touch geven met deze renovatie, die is ontworpen door de curatoren van de openingstentoonstelling – professor Alfonso Pleguezuelo van de Universiteit van Sevilla en historicus José Meco van de Nationale Academie voor Schone Kunsten, evenals Ángel Sánchez-Cabezudo en Susana Varela Flor – en die vanaf vrijdag 4 augustus om 12.00 uur te bezichtigen is.

En alle grote namen zijn er. Of het nu gaat om namen die geassocieerd worden met de renaissancerevolutie en de beginjaren van de majolicategelkunst, zoals Masséot Abaquesne, "met een paneel vloertegels met het monogram van Constable Anne de Montmorency (1493-1567), vervaardigd in Rouen (ca. 1549-1551), afkomstig uit het Château d'Écouen (nu het Nationaal Renaissancemuseum), Frankrijk", of de vloertegel met het wapen van de familie Piccolomini, gedateerd rond 1492, afkomstig uit de bibliotheek waaraan de familie haar naam gaf, in de sacristie van de kathedraal van Siena, of het beschilderde majolicapaneel met mudejarpatronen, geïnspireerd op de Sevilliaanse randtegels uit de eerste helft van de 16e eeuw, afkomstig uit het Palazzo Pavese in Genua. De verantwoordelijken benadrukken ook de vloertegel uit de ateliers van Guido Andríes (Guido di Savino), "afkomstig van de vloer van het grote koor van de Abdij van Herkenrode, momenteel het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis in Brussel", die op de tentoonstelling opvalt vanwege zijn ongewone vorm.

Te midden van een royale collectie met stukken uit alle hoeken van de wereld, kocht de Berardo Collectie, "met een internationale reputatie op het gebied van Portugese en Spaanse tegels, tientallen panelen aan om het discours van de belangrijkste artistieke stromingen die de nationale productie beïnvloedden te versterken", lichten ze verder toe. En ze wijzen op een nieuw voorbeeld in het Berardo Estremoz Museum, aanwezig in de collectie van een van de grote namen van de Meestercyclus: Manuel dos Santos (die van 1690 tot 1725 produceerde) is daar vertegenwoordigd met de panelen Cena Campestre en Cena Fluvial . Er zijn ook werken verzameld uit verschillende regio's van het land, zoals de panelen die zijn teruggevonden in Quinta dos Chavões, in Cartaxo, en gerestaureerd in de Stichting Ricardo Espírito Santo Silva, "die scènes met apen, het dagelijks leven en mythologische scènes uitbeelden" en die worden gepresenteerd als "een van de beste voorbeelden van 17e-eeuws tegelwerk in een museale context".

Het MBE is elke dag geopend van 10.00 tot 19.00 uur in de zomer en van 9.00 tot 17.30 uur in de winter. Het is zeker een bezoek waard om meer te weten te komen over bijna duizend jaar geschiedenis, verteld in stripverhalen.