"The Stinky Cat heeft mij meer beïnvloed dan Monty Python"

Omdat hij het Portugese accent en de keuken mist , wil komiek en acteur Gregório Duvivier graag terugkeren naar Portugal met het toneelstuk 'O Céu da Língua'. Het toneelstuk brengt hem ook voor het eerst naar de Alentejo.

In een interview met Notícias ao Minuto praat de komiek niet alleen over het stuk zelf, dat op dinsdag 17 juni in première gaat en tot juli door twaalf steden toert , maar ook over de kracht van woorden, die een "slagveld" zijn. In dit gesprek bespreekt Duvivier ook het belang van cultuur.

Terugdenkend aan de tijd dat Brazilië zijn portefeuille Cultuur zag opslokken – onder Michel Temer en Jair Bolsonaro – merkte Duvivier op dat, naar zijn mening, "Portugal een reus is dankzij zijn cultuur". "Voor mij is Portugal niet zozeer de grootste in navigatie, noch in zijn verleden. Het is de grootste in de 20e/21e eeuw in zijn poëzie." En hij herhaalde: "Waar Portugal wereldwijd de grootste is, is op het gebied van cultuur."

Duviver is een van de meest geliefde Braziliaanse komieken in Portugal, maar de acteur van Porta dos Fundos vertelde ook dat hij een fan is van Bruno Aleixo - en niet de enige - en dat hij graag zou samenwerken met Tiago Rodrigues, "de beste regisseur ter wereld".

Het doel is niet zozeer om een ​​nieuw kunstwerk te maken, maar om het zo te maken dat mensen het kunnen zien.

'O Céu da Língua' keert terug naar Portugal na een succes vorig jaar. Voor degenen die de film al gezien hebben, en met zo min mogelijk spoilers, wat kun je er weer van verwachten?

Portugal was ons grote debuut. Het spel is hetzelfde, maar het wordt nog beweeglijker. Met wat toevoegingen, maar niet heel anders.

De belangrijkste reden voor onze terugkeer is dat [vorig jaar] een kort seizoen was. We hebben zelfs dubbele vertoningen gedaan, maar er waren nog steeds veel mensen die het niet wilden zien. Het doel is meer dan alleen een nieuw stuk maken, ervoor te zorgen dat mensen het kunnen zien.

Van Zuid naar Noord toert de show door twaalf steden. Is er een plek waar je graag wilt optreden?

Ja, in Alentejo. Het is mijn eerste keer in Alentejo, in Beja. En ik wil dolgraag Alentejo bezoeken. Ik ben er nog nooit geweest. Het wordt echt geweldig.

Brazilianen zijn erg gefocust op een leven rond werk en productiviteit; de Portugezen weten hoe ze moeten leven

Wat zorgt ervoor dat je zo graag terug wilt naar Portugal?

Veel dingen. Het eerste waar ik aan denk is eten. En wijn. En vrienden. Ik heb al veel vrienden, van wie sommigen bijna een dubbelleven leiden. Ik heb daar veel lieve mensen.

Ik mis het accent, de stem en de manier waarop ze de Portugese taal gebruiken. Ik vind het leven in Portugal vrediger dan in Brazilië. In Rio de Janeiro, waar ik woon, is het erg druk en lawaaierig.

Er is ook een bohemian lifestyle in Portugal, maar ik vind dat ze daar een meer relaxte levensstijl hebben. Dat heet 'slow living'. Portugal weet hoe je moet leven en genieten. Het gaat niet alleen om goed drinken en eten, maar ook om genieten van het leven buiten je werk. Ik denk dat Brazilianen erg gefocust zijn op een leven rond werk en productiviteit; de Portugezen weten hoe ze moeten leven.

Het stuk wordt geregisseerd door Luciana Paes, die je hebt omschreven als je favoriete actrice in Brazilië. Wat is Luciana Paes' visie die het verschil maakt in dit – of andere – toneelstukken?

Luciana is een geweldige actrice. Het was een zeer vruchtbare ontmoeting. Ze heeft dezelfde kijk op woorden als ik en uiteindelijk 'sturen' we woorden: "Kijk eens naar dit woord, wat heerlijk. Kijk eens naar de klank van het woord roddelen. Kijk eens naar de oorsprong. Fococa komt uit het Bantoe, uit de Afrikaanse taal. Cafuné." Het is een toneelstuk dat deze ontmoeting van ons heeft voortgebracht, we hebben het samen geschreven.

Deze show draait om woorden. Moeten mensen zich realiseren hoeveel gewicht woorden tegenwoordig hebben?

Ja. We gebruiken woorden, maar we denken er weinig over na. In de meeste discussies gebruiken we niet alleen woorden, maar gaan we er ook over. Politieke discussies, of zelfs [het woord] Portugal. Wat betekent Portugal? Elke discussie is tot op zekere hoogte semantisch. Ik denk dat woorden eigenlijk een slagveld zijn.

Het eerste wat in elke discussie aan bod komt, is duidelijk definiëren wat we bedoelen met de woorden die we gebruiken. In die zin vind ik het – politiek en maatschappelijk – erg belangrijk om te weten hoe we woorden moeten gebruiken en ze bewust te gebruiken. Ik denk niet dat het 'gewoon' woorden zijn, ik denk dat ze enorm veel gewicht en waarde hebben.

Portugal heeft al Portugese theaterfestivals gehad in Brazilië [...] Naast het promoten van een kunstvorm, genereert cultuur werkgelegenheid

Welke Portugese comedyprojecten volg je en welke passen het beste bij jouw stijl?

Ik hou van Ricardo [Araújo Pereira]; het is voor niemand een geheim. Er is ook de nieuwe serie Ruído [van Bruno Nogueira]. Inês Aires Pereira is ook een geweldige partner van Porta dos Fundos. Ik hou ook erg van Bruno Aleixo, ik vond hem briljant. Ik lach me kapot met César Mourão, hij is briljant. Bumba. Ik hou ook van Beatriz Gosta.

Er zijn veel mensen in Portugal die humor van hoge kwaliteit maken. Alle soorten. Dat vind ik interessant. Je hebt een grote verscheidenheid aan humor en je laat me veel lachen - en dat al heel lang. Gato Fedorento heeft me meer beïnvloed dan Monty Python.

En wat vind je van de consumptie van Portugese cultuur in Brazilië? Met andere woorden: Portugal kijkt veel Braziliaanse culturele content, of het nu gaat om comedy of soaps bijvoorbeeld. Het omgekeerde lijkt niet te gebeuren, toch?

Helaas niet. Brazilië lijkt veel op de Verenigde Staten en dat vind ik jammer. En Latijns-Amerikaanse producten ook niet. We zijn buren van Argentinië en Uruguay en consumeren heel weinig. Dat zouden we wel moeten doen.

We zijn sterk gefocust op de Verenigde Staten om geopolitieke en bijna financiële redenen. We zijn gekoloniseerd. Na Portugal, eerst door Engeland, daarna door de Verenigde Staten. We hebben de ene kolonie door de andere vervangen en ik vind dat jammer.

Er zijn landen die dezelfde taal spreken als wij – en als we weinig uit Portugal consumeren, consumeren we nog minder producten uit Angola of Mozambique. Ik vind het triest, omdat we dezelfde taal delen, die ook veel culturele aspecten heeft. Dat maakt me verdrietig en in Brazilië doe ik mijn best om de Portugese cultuur te verspreiden.

Maar eerlijk is eerlijk: we consumeren veel literatuur.

Zoals bijvoorbeeld?

Het is niet zo dat Brazilië een grote literatuurconsument is, maar hier lezen we veel Valter Hugo Mãe, José Saramago - natuurlijk - of José Luís Peixoto. Miguel Sousa Tavares. Uit Mozambique, Mia Couto. [Uit Angola], José Eduardo Agualusa.

Helaas denk ik dat Miguel Esteves Cardoso hier niet zo veel gelezen wordt als hij verdient. Miguel Esteves Cardoso is een goed voorbeeld van een genie dat Brazilië nog niet ontdekt heeft. Ik vind het jammer, en ik zeg het hier tegen iedereen. Maar hij heeft helaas geen goede edities in Brazilië. Hij heeft dit probleem ook.

Is het dan een gebrek aan openheid of kennis in Brazilië, en niet zozeer een poging van Portugal? Of is het een 'evenwicht'?

Ik denk dat het het proberen waard is. De Verenigde Staten zijn niet voor niets een culturele hegemonie: het is een staatsproject en er is veel geld in geïnvesteerd. Het is niet zomaar 'soft power', het is geen toeval.

Portugal heeft Portugese theaterfestivals in Brazilië gehad, en zo heb ik Tiago Rodrigues ontmoet en ben ik verliefd geworden op zijn theater. Hij is een genie. Tiago is de grootste regisseur ter wereld. Helaas denk ik niet dat dat festival nog bestaat, net zoals er maar weinig mechanismen zijn om de Portugese cultuur aan te moedigen naar Brazilië te reizen. Frankrijk heeft bijvoorbeeld duizend stimulansen voor de literaire publicatie van zijn Franse auteurs. Portugal, als ik me niet vergis, heeft geen stimulansen. En Brazilië is hetzelfde - het investeert hier niet in.

Dat is jammer, want cultuur is, naast het promoten van de kunstvorm van een land, ook een sociaal en financieel aspect dat veel banen genereert. De Verenigde Staten investeren erin omdat ze weten dat het een enorme bron van inkomsten is.

Ik betreur het dat de regeringen van Portugal en Brazilië niet meer investeren in deze samenwerking. Van de dingen die gebeuren en succesvol zijn – zoals Porta dos Fundos – is dat deels te danken aan de verdienste van de kunstenaars alleen. Er is geen spoor van overheidsbemoeienis.

Temer en Bolsonaro hebben de portefeuille Cultuur geschrapt omdat ze denken dat deze niet zo belangrijk is

In Portugal hebben we net een exclusieve portefeuille voor Cultuur verloren. Met de regeringswisseling is de portefeuille Cultuur nu onderdeel van de portefeuille Sport en Jeugd. Dit is een teken dat er minder aandacht aan wordt besteed.

Het is jammer. Dit gebeurde ook in Brazilië tijdens de jaren van Michel Temer en Jair Bolsonaro. Ze hebben het Ministerie van Cultuur opgeheven omdat ze het niet zo belangrijk vonden. Maar ik denk dat het heel strategisch is. Het is een centrale pijler.

Agostinho da Silva zei dat Portugal een bonsai is, omdat het klein is en gigantisch van proporties. Portugal is gigantisch dankzij zijn cultuur. Voor mij is Portugal niet zozeer de grootste in zijn navigatie, noch in zijn verleden. Het is de 20e/21e eeuw, in zijn poëzie. Portugal heeft de grootste dichter van de 20e eeuw ter wereld, namelijk [Fernando] Pessoa. En het heeft een aantal van de grootste romanschrijvers, zoals Saramago en António Lobo Antunes – en vele anderen.

Portugal staat op de eerste plaats in de wereld als het gaat om cultuur.

Als je met een Portugees zou kunnen samenwerken met wie je nog niet eerder hebt samengewerkt, wie zou dat dan zijn?

Tiago Rodrigues. Tiago Rodrigues, maar niet alleen. Ik vind Sara Barros Leitão echt geweldig. Ze is briljant. Ik heb alleen haar toneelstuk gelezen en een video gezien, maar ik ben fan. Van haar werk, van haar als actrice.

Lees ook: Speel 'O céu da língua' van Gregório Duviviver met extra date in Lissabon