Zelfvoorzienend, maar goed begeleid

Iedere keer dat we met een technische crisis te maken krijgen, zoals de recente stroomuitval in Portugal en Spanje, komt een oude nationale reflex weer naar boven: de wens om zelfvoorzienend te zijn, maar dan wel ten koste van isolatie. De toespraak “we willen niet aan Spanje gekoppeld worden, laat staan ​​dat we van hen afhankelijk zijn” duikt weer op, nu in een technische vorm, maar met dezelfde defensieve geest als altijd.

Het is opmerkelijk om in de 21e eeuw stemmen te horen die beweren modern en vooruitstrevend te zijn, maar toch ideeën herhalen waartegen ze tientallen jaren geleden met overtuiging streden. Dezelfde mensen die vandaag de dag Salazars “Proudly Alone” fel bekritiseerden , lijken zich er prettig bij te voelen te suggereren dat onze energiesystemen exclusief “van ons” zouden moeten zijn, zonder te delen, zonder onderlinge afhankelijkheid, zonder integratie. Alsof soevereiniteit verward wordt met isolatie en bescherming synoniem is met het verbreken van banden.

De werkelijkheid is anders. In een onderling verbonden wereld, waar de risico's mondiaal zijn – of het nu gaat om digitale, klimaat- of energieproblemen – wordt veerkracht opgebouwd in netwerken, niet in gesloten bolwerken . Wij moeten wereldwijd optreden en internationaal samenwerken . Het is deze logica van samenwerking, het delen van middelen, kennis en geïnstalleerde capaciteit die ons sterker maakt, sneller in staat stelt te reageren en innovatiever is op het gebied van preventie . Alleen zijn we kwetsbaarder. Als groep zijn we beter.

Het is waar dat bij het recente incident de oorsprong van het energieprobleem in Spanje lijkt te liggen. Maar wat als Portugal morgen te maken krijgt met een technische ineenstorting, een systematische storing, een verstoring? Zullen dezelfde mensen die zich vandaag verzetten tegen onderlinge verbindingen, in dit scenario ook om Europese en Iberische steun vragen? Of zullen ze zeggen dat ze ‘integratie altijd hebben verdedigd’? Op deze momenten worden samenhang, consistentie en het vermogen om verder te denken dan de waan van de dag gemeten .

Strategische beslissingen – en energie is een van de meest cruciale – kunnen niet worden gevormd door momentane emoties of populistische impulsen. In het tijdperk van sociale media, waarin de druk van de publieke opinie wordt gemeten in ‘likes’ en snelle reacties, is de verleiding groot om te reageren met gemakkelijke en geïsoleerde oplossingen. Maar leiderschap, vooral op structurele kwesties zoals energie of digitale veiligheid, vereist analytisch vermogen, een lange termijnvisie en de moed om beslissingen te nemen die niet beperkt blijven tot het 24-uursnieuws . Regeren – of het nu een land of een bedrijf betreft – betekent weerstand bieden aan reacties en je richten op strategische constructie.

Energie en digitale veerkracht zijn niet in hokjes ingebouwd. Ze vereisen systemisch, transversaal en geïntegreerd denken, waarbij rekening wordt gehouden met de onderlinge afhankelijkheid van kritieke infrastructuren. Een land dat voorbereid wil zijn op tekortkomingen – of het nu gaat om de energievoorziening, de digitale infrastructuur of de logistieke keten – kan zich niet als een eiland gedragen . Portugal, onderdeel van een Europa in transitie, moet zich positioneren als een speler die bijdraagt ​​aan en profiteert van samenwerkingsnetwerken, die capaciteit deelt en waar nodig ondersteuning ontvangt. Jezelf isoleren is het tegenovergestelde van veerkracht. Het is in feite kwetsbaarheid vermomd als soevereiniteit .

Op zakelijk niveau is de les identiek. Leiders die denken dat de veerkracht van hun activiteiten volledig zelfvoorzienend is, vergeten een fundamenteel principe: er is geen robuustheid zonder intelligente onderlinge verbondenheid . Bedrijfscontinuïteit, met name in een hypergedigitaliseerde wereld die onderhevig is aan toenemende risico's – of het nu gaat om cyberaanvallen, energiestoringen of operationele storingen – vereist noodplannen die zijn afgestemd op partners, leveranciers, overheidsinstanties en transnationale netwerken . Veerkracht is niet alleen afhankelijk van het hebben van interne middelen. Het betekent dat u beschikt over geteste ondersteuningsnetwerken, betrouwbare allianties en gemeenschappelijke operationele protocollen .

Digitale veerkracht , inmiddels versterkt met richtlijnen zoals NIS2 , DORA en de Cyber ​​Resilience Act , verplicht bedrijven en overheden om volwassener, beter gecoördineerde en transparantere praktijken te hanteren. Al deze regelgevingen gaan uit van hetzelfde uitgangspunt: geen enkele entiteit kan in haar eentje weerstand bieden aan het nieuwe risico-ecosysteem . Digitale infrastructuren, zoals energie-infrastructuren, hebben behoefte aan gedeelde redundantie, effectieve communicatie en operationele samenwerking . Als een systeem faalt, moet er adequaat gereageerd worden. En dat is alleen mogelijk als er al vóór de crisis bruggen zijn gebouwd.

Het is ook belangrijk om te benadrukken dat het verdedigen van autonomie – of het nu energetisch of digitaal is – niet betekent dat we onderlinge afhankelijkheid moeten verwerpen . Het betekent wel dat we ervoor moeten zorgen dat we de capaciteit hebben om, indien nodig, alleen te handelen, maar ook in het besef dat het altijd effectiever en veiliger is om samen te werken . Politieke en zakelijke volwassenheid hangt af van het vermogen om de eigen middelen in evenwicht te brengen met externe samenwerking. Dit is geen kwetsbaarheid, maar strategische intelligentie. Het is een actieve en realistische voorbereiding op een complexe wereld .

Uiteindelijk betekent leiderschap vandaag de dag het besef dat verantwoordelijke zelfredzaamheid en strategische samenwerking elkaar niet uitsluiten, maar juist aanvullen . Een land of organisatie die weerstand wil bieden en wil floreren in een context van onzekerheid en volatiliteit, moet een geïntegreerde aanpak hanteren, gebaseerd op kennis, samenwerkingsnetwerken en voortdurende voorbereiding. De ware leider in deze tijd is iemand die onafhankelijkheid niet verwart met isolatie, en reactie niet met strategie . En dat onderscheid maakt het verschil als de crisis toeslaat.