De vergeldingsmaatregelen van Brazilië kunnen onder meer royalty's, patenten en medicijnen omvatten

Mogelijke vergeldingsmaatregelen van de Braziliaanse regering op de door de Amerikaanse president Donald Trump aangekondigde tariefverhoging van 50% op woensdag (9), ingaande op 1 augustus, zouden belasting kunnen inhouden op dividenduitkeringen van in Brazilië gevestigde Amerikaanse multinationals en opschorting van intellectuele eigendomsrechten, zoals royalty's, patenten op medicijnen en landbouwzaden.

Mogelijke alternatieven voor vergeldingsmaatregelen werden al in april geschetst door het ministerie van Ontwikkeling, Industrie, Handel en Diensten (MDIC), onder leiding van vicepresident Geraldo Alckmin, op “Bevrijdingsdag”, toen Donald Trump wederzijdse tarieven voor verschillende landen had voorgesteld.

Ministerie werd verrast

Het ministerie van Ontwikkeling had deze reactie van Trump niet verwacht. Slechts enkele dagen voor de aankondiging van het 50%-tarief op Braziliaanse producten onderhandelden ambtenaren van het ministerie met de Amerikaanse regering. Ze werden verrast, want ze werkten nog steeds aan een voorstel voor een 10%-tarief gericht op de BRICS-landen: 50% stond nog niet in de belangstelling.

Gegevens van het MDIC geven aan dat de Verenigde Staten sinds 2009 een handelsoverschot met Brazilië hebben opgebouwd, dat tegen de huidige wisselkoers gelijkstaat aan een totaalbedrag van R$ 484 miljard.

Uit een onderzoek van Nexus Pesquisa e Inteligência de Dados (Data Research and Intelligence) blijkt dat Brazilië het meest afhankelijk is van de VS voor importgoederen. Het land was een belangrijke leverancier van zes van de tien meest gekochte goederen in zowel 2021 als 2022.

"Het onderzoek laat zien dat de Braziliaanse import sterk geconcentreerd is bij een beperkt aantal leveranciers, met name in de Verenigde Staten. Dat suggereert dat eventuele wijzigingen in de importtarieven een aanzienlijke impact op de handelsbalans zouden hebben", aldus Marcelo Tokarski, CEO van Nexus.

Vergeldingsmaatregelen zullen worden uitgevoerd onder de Wet op de Economische Wederkerigheid, zoals al aangekondigd door president Luiz Inácio Lula da Silva (Arbeiderspartij). Deze wet staat Brazilië toe om handelsvergeldingsmaatregelen te nemen zonder voorafgaande toestemming van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De wet moet echter eerst bij presidentieel decreet worden vastgesteld, een maatregel die op zichzelf al enkele dagen in beslag zou nemen.

Drie segmenten kunnen te maken krijgen met represailles

In de pers wordt gespeculeerd dat, mocht de overheid de crisis laten escaleren met wederzijdse vergeldingsmaatregelen, de reactie zich op drie punten zou moeten richten: opschorting van intellectuele eigendomsrechten, audiovisuele royalty's en belastingheffing op Amerikaanse multinationals.

Het eerste punt is de opschorting van patenten in strategische sectoren voor Amerikanen, zoals de farmaceutische industrie en de agro-industrie. Het tweede punt is de opschorting van royaltybetalingen voor film- en muziekproducties. En tot slot de belastingheffing op dividenduitkeringen van Amerikaanse multinationals die in Brazilië actief zijn.

De mogelijkheden geven niet aan dat de regering zal terugslaan; ze schetsen slechts de mogelijkheden als president Lula kiest voor wederkerigheid in plaats van diplomatie. Aangezien Lula begrijpt dat de tariefverhoging politiek gemotiveerd was, zal er voorlopig geen reactie komen op economisch vlak.

Industrie roept op tot kalmte en onderhandelingen met de VS

Volgens de National Confederation of Industry (CNI) "is er geen economisch feit dat 50% invoerrechten rechtvaardigt, en is het noodzakelijk om de handelsrelatie met de Verenigde Staten te behouden." Daarom betoogt de confederatie in een verklaring dat "de prioriteit moet liggen bij het intensiveren van de onderhandelingen met de regering van Donald Trump om de historische en complementaire handelsrelatie tussen de landen te behouden."

"Daarom is het voor de productiesector nu het allerbelangrijkste om de onderhandelingen en de dialoog te intensiveren om dit besluit terug te draaien", aldus Ricardo Alban, voorzitter van de CNI. De verhoging van het tarief naar 50% zal volgens de CNI een aanzienlijke impact hebben op het concurrentievermogen van ongeveer 10.000 bedrijven die naar de Verenigde Staten exporteren.