Voorlopig onderzoek wijst uit dat duizenden sterfgevallen in de Europese zomer te wijten zijn aan klimaatverandering

Onderzoekers stellen in een voorlopig onderzoek dat de interesse van andere wetenschappers heeft gewekt, dat er tegen het einde van de zomer op het noordelijk halfrond (in de winter in Brazilië) in grote Europese steden meer dan 15.000 sterfgevallen te wijten kunnen zijn aan klimaatverandering.

“De studie, die zich richt op 854 Europese steden, concludeert dat klimaatverandering de oorzaak is van 68% van de 24.400 sterfgevallen die deze zomer aan de hitte zijn toegeschreven”, benadrukt een verklaring die woensdag (17) is vrijgegeven door de twee Britse instituten waar de auteurs van de studie bij horen, Imperial College London en de London School of Hygiene & Tropical Medicine.

Het onderzoek concludeert dat er deze zomer tussen de 15.013 en 17.864 hittegerelateerde sterfgevallen zouden zijn geweest zonder de opwarming van de aarde in de bestudeerde steden. Deze steden vertegenwoordigen echter slechts een derde van de Europese bevolking.

Dit is de eerste grootschalige schatting van de gezondheidseffecten van een zomerseizoen met bijzonder hoge temperaturen op het continent.

Er werden meerdere hittegolven waargenomen en het was de warmste zomer ooit gemeten in verschillende landen, zoals Spanje, Portugal en het Verenigd Koninkrijk.

De gezondheidseffecten van hoge temperaturen zijn bekend: verergering van hart- en vaatziekten, uitdroging en slaapproblemen. Ouderen lopen grotere risico's.

De cijfers moeten echter met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Dit type onderzoek, dat de laatste jaren steeds vaker voorkomt, is erop gericht een snelle schatting te geven van de sterfte door klimaatverandering, zonder te wachten op een formele publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift met een robuustere methodologie.

Om tot hun conclusies te komen, ontwikkelden de onderzoekers een model om te begrijpen in hoeverre de klimaatcrisis heeft bijgedragen aan de hoge zomertemperaturen. Wetenschappers schatten dat de gemiddelde temperaturen in de getroffen steden zonder klimaatverandering 2,2 °C lager zouden zijn geweest.

– Onder de realiteit? –

De auteurs vergeleken deze observatie vervolgens met historische gegevens over hittegerelateerde sterfte in verschillende steden.

Ze concludeerden dat door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde bijdroeg aan meer dan 800 doden in Rome, meer dan 600 in Athene en meer dan 400 in Parijs. In totaal betrof meer dan 85% van de sterfgevallen mensen ouder dan 65.

"Het zijn slechts 2 tot 4°C intensere hittegolven nodig om duizenden mensen te laten sterven", zei Garyfallos Konstantinoudis, een van de auteurs van de studie, tijdens een persconferentie waar hij de temperatuurstijgingen "stille moordenaars" noemde.

Deze cijfers houden echter geen rekening met de daadwerkelijk waargenomen toename van sterfte. Op basis van deze gegevens presenteren onderzoekers een solide schatting van de hittegerelateerde sterfte: volgens een studie gepubliceerd in Nature Medicine, een jaar na de betreffende periode, zou het fenomeen in 2023 ongeveer 47.000 doden in Europa hebben veroorzaakt.

"Het is momenteel onmogelijk om realtime statistieken te verkrijgen", gaf Friederike Otto, medeauteur van de studie, toe. Maar de schattingen "zijn accuraat", verzekerde ze.

Veel wetenschappers die niet bij het onderzoek betrokken waren, beschouwden het onderzoek als geldig en wezen erop dat het de werkelijkheid mogelijk zelfs onderschat.

"De methoden die in toeschrijvingsonderzoeken worden gebruikt, zijn wetenschappelijk verantwoord, maar voorzichtig", aldus Akshay Deoras, een atmosfeerwetenschapper. "Het werkelijke dodental zou nog hoger kunnen liggen."

dl-jdy/alu/hj/arm/pb/fp