Wat betekent het volgens de psychologie om weg te kijken tijdens het spreken?

Wegkijken tijdens een gesprek kan verschillende betekenissen hebben, en de psychologie toont aan dat er geen eenduidig antwoord is. Psychologen Cibele Santos en Fernanda Angelini leggen aan Metrópoles uit dat dit gedrag met de nodige voorzichtigheid en altijd binnen een bredere context moet worden geïnterpreteerd.

Volgens Cibele kan wegkijken inderdaad wijzen op onzekerheid of verlegenheid . Mensen met een laag zelfvertrouwen of die bang zijn voor sociale interacties vermijden oogcontact vaak om zich beschermd te voelen. Ditzelfde gebaar kan ook voorkomen in situaties waarin iemand iets wil verbergen, zoals bij liegen. "Dit is echter geen regel. Sommige mensen liegen terwijl ze normaal oogcontact houden", waarschuwt de psycholoog.

Culturele aspecten of persoonlijke eigenschappen

Een afgewende blik kan ook culturele aspecten of persoonlijke eigenschappen weerspiegelen. Volgens Cibele is het vermijden van oogcontact in sommige culturen een teken van respect, terwijl het in andere culturen als onoprechtheid kan worden gezien. Ze merkt ook op dat dit gedrag verband kan houden met specifieke aandoeningen, zoals een sociale angststoornis of een autismespectrumstoornis, waarbij het lastig kan zijn om oogcontact te houden.

Tijdens therapiesessies zien psychologen een afgewende blik als een mogelijk teken van ongemak of weerstand tegen het besproken onderwerp. "Het is een gedrag dat naast andere factoren, zoals lichaamshouding en stemgeluid, geanalyseerd moet worden", benadrukt Cibele Santos. De context van het gesprek, de voorgeschiedenis van de patiënt en de emotionele intensiteit van het moment zijn ook doorslaggevende factoren bij de interpretatie van het gebaar.

Gebrek aan wetenschappelijk bewijs

Fernanda Angelini wijst op het gebrek aan wetenschappelijk bewijs dat een afgewende blik direct in verband brengt met kwaadaardigheid of liegen . "Het kan veel verschillende dingen betekenen, waaronder dat het een veelvoorkomend kenmerk is bij neurodivergente mensen , zoals mensen met autisme," stelt ze. Voor haar kan een overhaast oordeel stigma's versterken en zelfs onnodige spanningen creëren.

Angelini brengt ook een belangrijk punt naar voren: proberen micro-expressies te interpreteren of koste wat kost vermijden om de blik af te wenden, kan juist onzekerheid of een behoefte aan controle onthullen bij degene die de analyse uitvoert. "De kleinste gebaren van de ander kunnen wijzen op innerlijk ongemak, meer dan op enig gedrag van de gesprekspartner."

Te midden van onzekerheden, culturele constructies en gedragspatronen blijft wegkijken een gebaar dat volgens experts niet geïsoleerd geïnterpreteerd moet worden. In tegenstelling tot wat vaak in simplistische bewoordingen wordt beweerd, kan een wegkijken veel meer nuances met zich meebrengen dan men zou denken.