Afrikaanse regeringen falen in het financieren van onderwijs

Human Rights Watch (HRW) waarschuwde vandaag dat de meeste Afrikaanse regeringen er structureel niet in slagen de mondiale en regionale doelstellingen voor onderwijsfinanciering te halen en zo kwalitatief goed openbaar onderwijs te garanderen.

Deze waarschuwing werd gegeven op de Dag van het Afrikaanse Kind van de Afrikaanse Unie (AU), in een editie met als thema ‘Planning en budgettering voor kinderrechten: vooruitgang sinds 2010’.

Volgens HRW “voldeed, op basis van nationale gegevens gerapporteerd aan de Organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (UNESCO), slechts een derde van de Afrikaanse landen aan de wereldwijd goedgekeurde normen voor onderwijsfinanciering voor gemiddelde jaarlijkse uitgaven gedurende de periode van 2013 tot 2023.”

De niet-gouvernementele organisatie (ngo) stelt in een verklaring ook dat “dit aantal in 2022 en 2023 is gedaald tot slechts een kwart van de landen”.

Met andere woorden: veertien Afrikaanse landen voldeden in geen enkel jaar van het afgelopen decennium aan de normen.

"Afrikaanse staatshoofden en regeringsleiders en de AU hebben gedurfde toezeggingen gedaan voor binnenlandse investeringen in onderwijs", erkent Mausi Segun, Afrika-directeur bij HRW, maar voegt eraan toe dat "regeringen deze toezeggingen niet vertalen in duurzame financiering en dat veel landen de afgelopen jaren hun uitgaven zelfs hebben teruggebracht."

Het gebrek aan overheidsuitgaven voor onderwijs brengt de wettelijke verplichtingen van Afrikaanse regeringen in gevaar om gratis en verplicht kwalitatief basisonderwijs te garanderen en secundair onderwijs beschikbaar, toegankelijk en gratis te maken voor alle kinderen, aldus de NGO, voor wie deze situatie ook “de politieke verplichtingen aan de AU en de internationale ontwikkelingsdoelen en -referenties” in gevaar brengt.

In 2015 kwamen de lidstaten van UNESCO, waaronder alle 54 Afrikaanse landen, overeen om de uitgaven aan onderwijs te verhogen tot ten minste 4-6% van het bruto binnenlands product (bbp) en/of ten minste 15-20% van de totale overheidsuitgaven.

Volgens HRW zijn regeringen er ondanks deze wereldwijde verplichtingen en toezeggingen niet in geslaagd het schoolgeld en andere schoolkosten af ​​te schaffen, met name in het voorschoolse en voortgezet onderwijs. Dit heeft geleid tot ongelijke toegang tot en behoud van kinderen en slechte kwaliteit van scholen, met een onevenredig groot effect op kinderen uit de armste gezinnen.

Huishoudens in heel Afrika dragen nog steeds een enorme last als het gaat om de financiering van onderwijs. Ze zijn goed voor 27% van de totale onderwijsuitgaven, zo blijkt uit gegevens van de Wereldbank uit 2021 die in de verklaring worden aangehaald.

Afrika kent het hoogste percentage schooluitvallers ter wereld. Geschat wordt dat meer dan 100 miljoen kinderen en adolescenten niet naar school gaan, in alle subregio's behalve Noord-Afrika.

Sinds 2015 is het aantal schooluitvallers toegenomen. Dit komt onder andere door bevolkingsgroei, aanhoudende genderverschillen, de cumulatieve effecten van schoolsluitingen vanwege COVID-19, klimaatnoodsituaties en conflicten.

Bovendien, zo staat in de verklaring, “verlaten veel kinderen ook de school vanwege schoolgerelateerd gendergerelateerd geweld, evenals discriminerende en uitsluitende maatregelen tegen zwangere meisjes en moeders, vluchtelingen en kinderen met een handicap, naast andere negatieve praktijken”.

Volgens gegevens van UNESCO en HRW-onderzoek garanderen slechts 14 landen gratis toegang tot onderwijs, van ten minste één jaar kleuteronderwijs tot voortgezet onderwijs, slechts 21 landen garanderen gratis toegang tot 12 jaar basis- en voortgezet onderwijs, terwijl zes landen wettelijk toegang garanderen tot ten minste één jaar gratis kleuteronderwijs.

Veel Afrikaanse landen blijven te weinig investeren in openbaar onderwijs om klimaatgerelateerde noodsituaties en conflictgerelateerde crises te beheersen, en "verschillende Afrikaanse regeringen voeren regressieve bezuinigingsmaatregelen door om de rente op hun schulden af ​​te lossen", concludeert HRW.