Herstelbetalingen: van valse aanname tot absurd idee

Het is iets meer dan een jaar geleden dat Marcelo Rebelo de Sousa op een rampzalige en enigszins verwarde manier het idee van herstelbetalingen in de openbaarheid bracht. Een aantal weken lang kreeg de kwestie aandacht in de media, maar daarna vond het geen echte steun in de Portugese samenleving. Het verdween van het toneel en verscheen nooit meer op de voorpagina's, op de politieke agenda of in het publieke debat. Het is zeer waarschijnlijk dat het onderwerp nog wel even blijft nazinderen op universiteiten, maar uit opiniestukken en op sociale netwerken is het vrijwel verdwenen. In de laatste zes of zeven maanden heb ik maar één of twee artikelen gehoord die in Público zijn geschreven door João Moreira da Silva, een promovendus in Cambridge die wokisme uitstraalt; van een colloquium gewijd aan het thema en bijgewoond door de gebruikelijke mensen van het Blok of verwante mensen — waaronder uiteraard João Moreira da Silva —; en een recente en prettige gedachtewisseling op een secundair kanaal van onze televisie (RTP África), waarin veel gemeenplaatsen en wat onzin werden verteld. Ik heb al eerder de gelegenheid gehad om op een van deze onzin in te gaan, maar het belangrijkste is om te beseffen dat de kwestie van herstelbetalingen in Portugal gelukkig nog steeds niet is opgelost. Tenzij anders vermeld of bewezen, zijn de meeste Portugezen van mening dat er geen basis is voor het betalen van herstelbetalingen voor de gebeurtenissen die plaatsvonden tijdens het Portugese koloniale rijk. De tientallen woke- activisten die tot een paar jaar geleden nog bezig waren met het uitvaardigen van proclamaties en het opstellen van eisen, hebben hun interesse verloren, zijn stil geworden of zijn naar andere parochies gegaan om te preken.

Portugal is echter geen eiland en het is belangrijk om niet uit het oog te verliezen dat de landen in het Caribisch gebied en ten zuiden van de Sahara gelegen delen van Afrika blijven aandringen op herstelbetalingen en dat, ver buiten de schijnwerpers, de leiders van het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Duitsland, Frankrijk en België bijeenkomsten over dit onderwerp hebben gehouden. Volgens wat ik heb begrepen, zal er op 25 juni in Londen een nieuwe bijeenkomst over dit onderwerp plaatsvinden. Deze keer zullen Portugal en Spanje worden uitgenodigd om deel te nemen. Ik blijf eraan twijfelen of zelfs het Verenigd Koninkrijk, waar de woke -beweging sterk is en de regering in handen is van de Labour Party, bereid zal zijn deze absurde en zelfmoordende stap te zetten. Ik ben er echter van overtuigd – zo niet zeker – dat in Noord-Europa, met name in Duitsland en Nederland, links en zelfs een deel van rechts de druk erop zal blijven houden.

Hoewel het thema in Portugal lijkt te zijn uitgestorven of in een winterslaap is geraakt, is het belangrijk om te weten dat het in het buitenland, achter de politieke schermen, nog steeds springlevend is. Daarom kan het nuttig zijn om een ​​argumentatie te blijven formuleren en ontwikkelen waarmee onze leiders en ieder van ons, als we dat willen, logische en historisch gebaseerde ideeën kunnen tegenspreken als reactie op de externe druk die op het land wordt uitgeoefend. Ik spreek van externe druk omdat de interne druk momenteel vrijwel nihil is. Ik weet echter dat deze druk weer kan opduiken als de regering in handen valt van Pedro Nuno Santos of een tweede geringonça.

Wat kan ik hier nog aan toevoegen, afgezien van wat ik al heb gezegd? Ik wil u eraan herinneren dat ik al een aantal jaren met dit onderwerp bezig ben en dat ik verschillende redenen heb aangevoerd waarom het idee van herstelbetalingen niet geaccepteerd of gesteund zou moeten worden (zie bijvoorbeeld hier en hier ). Vandaag wil ik mijn lezers enkele argumenten van meer algemene aard meegeven. Het is belangrijk om op te merken dat alle redeneringen van degenen die schadevergoedingen aan Afrikaanse mensen, of mensen van Afrikaanse afkomst, verdedigen voor de schade die bijvoorbeeld door transatlantische slavernij is veroorzaakt, gebaseerd zijn op een veronderstelling die over het algemeen impliciet is. Deze veronderstelling is dat zwarte mensen die tot slaaf zijn gemaakt door mensen uit westerse landen, uniek, onvergelijkbaar wreed en verwoestend geweld hebben ondergaan. Het zou dus gerechtvaardigd zijn dat alleen zij, of beter gezegd, hun afstammelingen, recht hadden op historische herstelbetalingen.

Maar klopt deze veronderstelling? Het is onbetwistbaar dat het slavensysteem dat tussen de 15e en 19e eeuw Afrika, West-Europa en Amerika met elkaar verbond, een gruwel was die enorm veel leed en miljoenen doden tot gevolg had. Het totale aantal is moeilijk vast te stellen, omdat we niet weten hoeveel mensen er zijn gestorven in Afrika, in de gevangennemingsoorlogen die zwarten tegen andere zwarten voerden, en ook niet tijdens de tocht van de overlevenden naar de kust en naar de werven of barakken waar ze wachtten voordat ze aan boord gingen van de slavenschepen die hen over de Atlantische Oceaan zouden vervoeren. David Eltis noemde deze verschrikking in een zeer recent boek een “Atlantische catastrofe”. Maar de vraag die hier interessant is om te stellen — en die Eltis ook tot op zekere hoogte stelt, zij het met een ander doel — is de volgende: hoeveel (en welke) menselijke catastrofes waren er vóór, tijdens en na deze “Atlantische catastrofe”?

En het antwoord is, als we denken aan oorlogen, epidemieën, het neerslaan van opstanden, etc., dat er helaas ontelbaar veel waren, in ieder geval tientallen. Ik noem er één als voorbeeld. De militaire campagnes en veroveringsoorlogen van Timoer Lenk in het laatste derde deel van de 14e eeuw veroorzaakten in slechts 35 jaar de dood van 17 miljoen mensen in de veroverde gebieden (Iran, Irak, Noord-India, Zuid-Rusland, enz.). Zouden de verwoesting en het lijden toen minder zijn geweest dan die van de “Atlantische catastrofe”? Kunnen we ons voorstellen hoe wreed de mensen waren die door de troepen van Timoer Lenk werden verdreven en gedood? Zou het denkbaar zijn dat het hele Midden-Oosten nu het huidige Oezbekistan om compensatie zou komen vragen voor de barbaarse daden van haar nationale held? Waarom worden er dan herstelbetalingen geëist voor de mensen in Afrika, maar niet voor die in Centraal-Azië, het Midden-Oosten of Oost-Europa? Dat is toch onzin?

Maar als we de tientallen grote catastrofes in de menselijke geschiedenis, zoals oorlogen, epidemieën, uitroeiing en etnische zuiveringen die helaas het gevolg zijn van deze rampen, buiten beschouwing laten en ons alleen richten op de kwestie van de slavernij, dan zullen we nog steeds verschillende catastrofes met ernstige gevolgen tegenkomen. Natuurlijk hebben we geen maatstaf voor de mate van onrecht en pijn die ieder van hen heeft veroorzaakt. Sommige zijn zelfs niet voldoende gedocumenteerd. We hebben echter wel een idee van het aantal betrokkenen, de omvang van hun gedwongen verplaatsing en de wreedheden die zij hebben ondergaan. Middle Passage was (en is) in Britse terminologie de uitdrukking die werd gebruikt om de transatlantische reis van zwarte slaven naar Amerika aan te duiden. Iedereen die het boek Many Middle Passages heeft gelezen, weet dat er nog veel meer slaven waren die de oversteek op even gewelddadige en tragische wijze maakten. Slavernij heeft door de tijd heen en overal ter wereld voor verschrikkelijke onrechtvaardigheden gezorgd. Ik noem hier drie voorbeelden die verschillende tijdperken en gebieden in de wereld bestrijken:

1. Tussen de 8e en de 11e eeuw namen de Vikingen veel mensen gevangen, waaronder Kelten, Angelsaksen, Slaven, enzovoort. Deze mensen werden later als slaven verkocht, soms ver van het veroveringsgebied. Het kon bijvoorbeeld gebeuren dat een door hen gevangengenomen inwoner van IJsland als slaaf in Constantinopel of Bagdad verscheen.
2. De Mongolen ten tijde van Dzjengis Khan en zijn zonen en kleinzonen (van de 13e eeuw tot halverwege de 14e eeuw) veroverden en bestuurden een rijk dat zich uitstrekte van Rusland tot China en Korea. Deze verovering ging gepaard met een mate van vernietiging en slachting die maar zelden was voorgekomen en het aantal slaven dat op deze manier werd verkregen was enorm. Hoewel de totale aantallen niet zeker zijn, weten we dat het om vele miljoenen gaat en dat zelfs beperkte militaire invallen astronomische hoeveelheden slaven opleverden. Bijvoorbeeld, bij een aanval op Oost-Iran in 1295 namen de Mongoolse troepen 200.000 mensen gevangen en maakten ze tot slaaf.
3. In de jaren 1830 vielen Maori's uit Nieuw-Zeeland de Chathameilanden binnen en doodden of maakten alle — ik herhaal, alle — inwoners tot slaaf.

Ik zou deze voorbeelden met twintig of dertig kunnen vermenigvuldigen, maar wat kort gezegd belangrijk is om te benadrukken, is dat de zogenaamde “Atlantische catastrofe” verre van de enige catastrofe is geweest en ook niet onvergelijkbaar in termen van brutaliteit en drama. We moeten beseffen dat de slavernij die westerlingen in Amerika creëerden, slechts een klein onderdeel was van een veel groter probleem. Volgens de huidige geaccepteerde demografische schattingen waren er in 1800 6 miljoen zwarte slaven in Amerika. Wereldwijd waren er toen echter 45 miljoen slaven. Het maximum aantal slaven werd bereikt vóór de ontdekkingsreizen, niet erna. Mensen moeten zich ervan bewust zijn dat zwarte slaven nooit, op geen enkel moment in de geschiedenis, de meerderheid onder de tot slaaf gemaakten vormden. Veel mensen denken bij slavernij aan een zwarte man, in Amerika of Afrika, maar dat is een vergissing. De meeste slaven hadden een lichte huid, woonden in Eurazië en waren vrouwen.

Als we willen dat de huidige heersers materiële en symbolische herstelbetalingen doen aan mensen van Afrikaanse afkomst voor de onrechtvaardigheid en het geweld die slavernij in Amerika en Afrika betekende, dan dicteren gezonde logica en de meest basale rechtvaardigheid dat ze dat ook moeten doen aan de nakomelingen van alle mensen die eronder geleden hebben, in Europa, India, Korea, etc. Zijn er financiën en wilskracht voor dit alles? En zo ja, zouden politiek correcte heersers dan een manier hebben om te ontsnappen aan het dilemma dat dan onmiddellijk en onvermijdelijk zou ontstaan ​​en dat hen in een vicieuze cirkel zou doen belanden? Het is zeer waarschijnlijk dat de mensen die vandaag de dag leven, zowel afstammelingen zijn van slaven als van slavenhandelaren of slavenhouders. Ik illustreer het met twee mensen die iedereen kent. De voormalige Amerikaanse presidenten George Bush en zijn zoon George W. Bush zijn afstammelingen van een 18e-eeuwse Engelse slavenhandelaar uit Bristol. Ze stammen hoogstwaarschijnlijk af van mensen die door Ierse piraten werden gevangengenomen en tot slaaf gemaakt, en later werden verkocht aan andere delen van Europa, bijvoorbeeld aan Rome. Moet de familie Bush gecompenseerd worden? Iedereen die het idee van herstelbetalingen steunt, zou de vraag op een gefundeerde manier moeten beantwoorden en deze en de eerder genoemde laarzen moeten uittrekken.