Het falen van ‘Parceling to Organize’

Op 14 december 2021 vond in de gemeente Castelo Branco de presentatie plaats van het programma “Emparcelar para Ordenar”, een initiatief van de ministeries van Landbouw en Milieu en Klimaatactie (Decreetwet nr. 29/2020 van 29 juni).

Het was een multidisciplinair samenwerkingsproject, dat werd beheerd door het Directoraat-Generaal Landbouw en Plattelandsontwikkeling (DGADR), en waarbij ook het Instituut voor de Financiering van Landbouw en Visserij (IFAP) en het Directoraat-Generaal Territorium (DGT) betrokken waren.

Doelstelling was om steun te verlenen bij de verwerving van grond in kleinschalige landbouwgebieden ten behoeve van ruilverkaveling, met het oog op het bevorderen van de valorisatie van kwetsbare gebieden en het vergroten van de landbouw- en bosbouwactiviteit, het stimuleren van de dynamiek van plattelandsgebieden en het creëren van waarde op het gebied van innovatie en voedselzekerheid.

Het programma "Parceling to Organize" was er ook op gericht om de toename van de fysieke omvang van rustieke gebouwen te stimuleren, met als doel de toename van de perceelgrootte en daarmee de oppervlakte van de boerderijen te vergroten, wat bijdroeg aan schaalvoordelen, een grotere economische winstgevendheid en een grotere duurzaamheid van land- en bosbouwactiviteiten.

Ik heb gezien dat landelijke landeigenaren enorm geïnteresseerd zijn in dit soort programma's. Ze hebben namelijk een direct positief effect op de veerkracht van de gebieden en stimuleren de dynamiek van agroforestryactiviteiten. Bovendien moedigen ze eigenaren van grotere stukken land aan om in het gebied te blijven. Daarnaast zorgen ze voor meer focus op activiteiten en resultaten en zorgen ze voor een kritische sociale massa in gebieden met een lage bevolkingsdichtheid.

Toen de eerste wetgeving werd gepubliceerd, kreeg ik tientallen telefoontjes van boeren en agrarische ondernemers die interesse hadden in de aankoop van grond. Er is vrijwel niets tot stand gekomen.

Eerder deze maand kopte een zakenkrant: "Verkaveling van grond met PRR-ondersteuning overtuigt grondeigenaren niet" en ook: "Van de aanvankelijke prognose van 2.000 hectare verkaveling werd slechts 57 hectare bestreken. De monitoringcommissie adviseert een herbeoordeling van de maatregel, die volgens haar een van de maatregelen is die het risico lopen niet te worden nageleefd."

Verder werd gesteld: "Het programma "Emparcelar para Ordenar", dat in 2020 met steun van de PRR werd gelanceerd, kent "weinig belangstelling" en een "zeer lage goedkeuringsgraad". Dit is de conclusie uit het onlangs gepubliceerde jaarverslag van de nationale monitoringcommissie voor de PRR, waarin wordt gewaarschuwd voor een toename van het aantal investeringen met een hoog risico op niet-naleving, wat zou kunnen leiden tot een vermindering van de financiering voor Portugal.

Hoe kan dit falen worden verklaard? Het is een zeer slecht ontworpen programma, met te veel bureaucratie, zwakke ondersteuning en verwerking door instanties die niet gekwalificeerd zijn om kennisgevingen uit te brengen en aanvragen te analyseren.

Na de eerste aanvraagperiode in 2022 was het resultaat een zeer laag aantal ingediende aanvragen en een zeer hoog aantal mislukkingen bij het werven van financiële middelen (43%), waarbij het benutte bedrag zeer laag was ten opzichte van het beschikbare budget.

Voor dit programma gelden geen maximumlimieten (een lening van € 150.000 is een zeer laag bedrag) en het moet worden verwerkt door commerciële banken, met een kredietlijn van de EIB, een schuldendienst van meer dan 30 jaar, een aflossingsvrije periode van 7 jaar en voorwaarden voor de schuldendienst die passen bij het gemiddelde netto-inkomen uit landbouwactiviteiten. Het programma mag geen subsidie ​​krijgen, maar moet wel een hypotheek op het onroerend goed hebben en een inspanningspercentage van 40% van het huishouden als onderpand.