Sociale netwerken. Radicaal rechts bedreigt de democratie.

Een team onderzoekers waarschuwt voor de risico's van radicaal-rechtse desinformatie op sociale media over het vertrouwen in de democratie en het democratisch pluralisme tijdens verkiezingscampagnes.

De conclusie staat in het eindrapport dat MediaLab, een studiecentrum voor communicatiewetenschappen aan het ISCTE, heeft opgesteld over de impact van desinformatie op de wetgevingscampagne van 18 mei. Dit rapport is het resultaat van een samenwerking met de Nationale Kiescommissie (CNE), waar ook het agentschap Lusa bij betrokken is.

De geïdentificeerde verhalen over desinformatie, zoals immigratie of corruptie, wijzen op een “systematisch patroon van erosie van democratisch vertrouwen”, bevorderd door “actoren en netwerken die gelieerd zijn aan radicaal rechts”, schrijven de onderzoekers.

En ze waarschuwen dat de thema's – immigratie, corruptie, veiligheid of islamisering – die tijdens de verkiezingscampagne op sociale media werden 'geconsumeerd' en becommentarieerd, bijdragen aan een logica van 'delegitimering van de democratische orde'.

Door immigranten voor te stellen “als een geïnstrumentaliseerde massa, instellingen als gekaapt en traditionele partijen [PSD, PS, CDS] als medeplichtigen in een 50 jaar durende farce, wordt een binaire en gepolariseerde visie op de politiek geconstrueerd, waarin alleen een kracht ‘buiten het systeem’ de waarheid kan vertellen en het land kan redden”, zo stellen ze verder.

Nu vervult dit narratief, “ondersteund door desinformatie, simplificatie en emotie, een mobiliserende en radicaliserende functie die de maatschappelijke ruimte verzwakt en de principes van democratisch pluralisme ter discussie stelt”, concluderen ze.

Voor dit project van MediaLab, CNE en Lusa, waarvan het eindrapport nu is gepubliceerd, hebben onderzoekers via online tools gegevens verzameld op de sociale netwerken Facebook, Instagram, X, Tiktok en Youtube.

Socioloog Gustavo Cardoso was de coördinator van het project om desinformatie en inhoud die in de aanloop naar de verkiezingen op sociale media en online circuleerde, te beoordelen. Het MediaLab-team bestaat verder uit José Moreno, Inês Narciso, Paulo Couraceiro en João Santos.