Ze verdedigde drugsbaron El Chapo - nu doet ze een gooi naar een functie

Terwijl automobilisten vastzitten in de file bij de Brug der Amerika's die Mexico met de Verenigde Staten verbindt, manoeuvreert Silvia Delgado tussen de auto's door en deelt folders uit.

"Ik stel me kandidaat voor strafrechter," zegt ze opgewekt. "Stem op nummer 12 op het stembiljet!"

De meesten draaien hun raampjes open en nemen een flyer van haar aan. Maar bij de nogal unieke verkiezingen van zondag – de eerste van twee stemmingen waarbij Mexicanen de volledige rechterlijke macht van het land via directe stemming zullen kiezen – is Silvia Delgado geen doorsnee kandidaat.

Opvallend afwezig in de korte biografie op haar pamfletten is de naam van haar bekendste cliënt: zij was de advocaat van de beruchte drugsbaron Joaquin "El Chapo" Guzmán .

Haar critici zeggen dat haar eerdere verdediging van de leider van het Sinaloa-kartel haar zou moeten diskwalificeren als rechter. Ze maakt daar korte metten mee.

"Waarom zou dat? Omdat ik mijn werk doe?", antwoordt ze, en bij de minste of geringste blijk van een belangenconflict barst ze in lachen uit.

"Omdat ik de individuele rechten van mensen verdedig? Omdat ik een adequate technische verdediging voor een mens heb opgezet? Waarom zou mij dat onrechtmatig maken?", vraagt ​​ze zich af.

Silvia Delgado is nog nooit veroordeeld voor een misdrijf, er worden geen aanklachten tegen haar ingediend en er wordt geen onderzoek naar haar gedaan – noch vanwege haar banden met El Chapo, noch vanwege iets anders.

Maar een vooraanstaande Mexicaanse mensenrechten- en transparantieorganisatie, Defensorxs, heeft haar opgenomen in een lijst van 19 "risicokandidaten" voor de verkiezingen. Naast mevrouw Delgado staat er een kandidaat op de lijst die veroordeeld is voor drugshandel en een andere die beschuldigd wordt van het orkestreren van geweld tegen journalisten.

De directeur van Defensorxs, Miguel Alfonso Meza, is van mening dat de zogenaamde "hoogrisicokandidaten" een gevaar vormen voor de legitimiteit van het Mexicaanse rechtssysteem:

"Iemand die al met een kartel heeft samengewerkt, komt er heel moeilijk uit, al is het maar als advocaat. Het gaat er niet eens om of ze een goed of een slecht mens is", zegt Meza, doelend op Silvia Delgado.

" Het Sinaloa-kartel is niet alleen 'El Chapo' Guzmán . Het is een bedrijf met criminele en economische belangen die via justitie worden opgelost. Het kartel zou haar onder druk kunnen zetten om loyaliteit te tonen, omdat ze al bij hen in dienst is geweest."

Silvia Delgado verstijft zichtbaar als ze Defensorxs en Miguel Alfonso Meza hoort.

"Het is volslagen onzin", fulmineert ze, bewerend dat ze hen heeft uitgedaagd om "zo veel mogelijk in haar verleden te graven". Ze verwerpt ook hun belangrijkste beschuldiging dat ze met drugsgeld betaald werd en in gevaar zou kunnen komen als ze tot rechter wordt gekozen.

Hoe kun je dat bewijzen? Ik heb een betaling ontvangen die gelijk was aan een normale maandelijkse betaling die ik kreeg van advocaten, leden van zijn juridische team. Ik ben niet zijn dochter of zus of zoiets. Ik ben een professional.

Mevrouw Delgado dingt mee naar een van de meer dan 7.500 beschikbare rechterlijke functies – van lokale magistraten tot alle negen rechters van het Hooggerechtshof.

Terwijl de hervorming van het rechtssysteem ter discussie stond, leidde deze tot wijdverbreide protesten van rechtenstudenten en een staking van werknemers in het rechtssysteem. Critici beweren dat het kiezen van elke rechter in Mexico neerkomt op politisering van het rechtssysteem van het land.

"Natuurlijk is het een politieke aanval [op de rechterlijke macht]", zegt Miguel Alfonso Meza.

"Voormalig president Andrés Manuel López Obrador hield niet van beperkingen van de rechterlijke macht. Toen de druk te groot werd en de beperkingen te streng, was de enige oplossing die ze vonden het ontslag van alle rechters in het land", voegt hij eraan toe.

Deze hervorming werd doorgevoerd voordat president Claudia Sheinbaum werd beëdigd, maar zij is er een groot voorstander van en peilingen wijzen erop dat de hervorming ook onder de kiezers breed wordt gesteund.

Voorstanders wijzen erop dat de Verenigde Staten, Zwitserland en Bolivia veel van hun rechters kiezen. Maar Mexico wordt het eerste land ter wereld dat ze allemaal kiest. De markten zijn nog steeds niet overtuigd, omdat beleggers bang zijn dat de regeringspartij de president, de wetgevende macht en de rechterlijke macht in handen krijgt.

Miguel Alfonso Meza is van mening dat er problemen zullen ontstaan ​​door "de afspraken en onderhandelingen die rechters moeten maken met politieke actoren… om de steun te krijgen die ze nodig hebben om de verkiezingen te winnen".

Een van de 64 kandidaten die zich kandidaat stellen voor het Hooggerechtshof is Olivia Aguirre Bonilla. Ook afkomstig uit Ciudad Juárez, heeft ze een juridische achtergrond in mensenrechten en is ze actief als activist tegen gendergerelateerd geweld in de berucht gevaarlijke grensstad.

Net als alle andere kandidaten heeft mevrouw Aguirre Bonilla haar campagne uit eigen zak moeten betalen: kandidaten mogen geen publieke of private financiering accepteren en mogen geen reclamespots kopen. Ze heeft sociale media dan ook voornamelijk gebruikt om haar zespuntenplan te promoten, van het beperken van exorbitante salarissen tot het openstellen van de hoorzittingen van het Hooggerechtshof voor het publiek.

Hoewel Aguirre Bonilla de kritiek op de mogelijke politisering van het Mexicaanse rechtssysteem erkent, gelooft ze dat de stemming een kans biedt voor zinvolle verandering van een ingestorte, corrupte en nepotistische rechterlijke macht.

"Ik denk dat alle burgers in Mexico gepolitiseerd zijn en dat we allemaal deel uitmaken van het openbare leven", zegt ze.

"Het verschil hier is dat ons 'onaantastbare' rechtssysteem – en het was onaantastbaar omdat het werd gecontroleerd door de elites, door privileges – voor het eerst in de geschiedenis via stemming zal worden ingevoerd. Het zal worden gedemocratiseerd via de volksverkiezing."

Volgens Aguirre Bonilla waren veel mensen in de rechterlijke macht daar vanwege hun invloed en familiebanden. Bovendien mist de rechterlijke macht de legitimiteit van de uitvoerende en wetgevende macht.

"Deze stemming zal het rechtssysteem echte onafhankelijkheid geven, aangezien het niet door de president van de republiek wordt gekozen, maar door het volk van Mexico om hen te vertegenwoordigen."

Tot nu toe zijn de discussies over grondwettelijkheid en legitimiteit, over het proces en over de kandidaten bitter en fel geweest.

Nu zijn alle ogen gericht op de stembureaus, met name wat betreft de opkomst- en onthoudingspercentages. Deze cijfers zijn een indicatie van de Mexicaanse steun voor de hervorming.

Silvia Delgado, de vrouw die Mexico's meest gezochte drugsbaron verdedigde, hoopt dat de inwoners van Ciudad Juárez haar werk voldoende respecteren om haar toe te staan ​​om andere criminelen die voor haar verschijnen, te berechten.