Debata na temat czasu pracy | Mniej pracy, więcej dobrobytu?

Politycy i ekonomiści ponownie domagają się dłuższego czasu pracy. Jednakże jest to sprzeczne z potrzebami wielu osób. W świetle wznowionej debaty przygotowaliśmy przegląd zmian faktycznych i pożądanych godzin pracy. I pytamy o wartość wolnego czasu.

Kanclerz Friedrich Merz domaga się, aby ludzie pracowali więcej, aby utrzymać „dobrobyt tego kraju”. Z kolei pracownicy zatrudnieni na pełen etat od wielu lat domagają się krótszego czasu pracy. Świadczą o tym badania Panelu Społeczno-Ekonomicznego (Soep), które Instytut Badań nad Zatrudnieniem już ocenił na potrzeby badania zaplanowanego na 2023 r.

W 2021 r. kobiety pracujące na pełen etat chciały pracować średnio o około sześć godzin krócej tygodniowo, a mężczyźni o 5,5 godziny krócej. Dotyczy to również sytuacji, gdy pensja ulegnie odpowiedniemu obniżeniu. Dla wielu osób większa ilość czasu spędzonego poza pracą jest tak cenna, że ​​w zamian za to zgodziliby się na nieco mniej dóbr materialnych.

„Bogactwo czasu jest wyjątkową formą dobrobytu” – mówi Jürgen Rinderspacher, badacz czasu z Uniwersytetu w Münster, w „nd.DieWoche”. Zasób czasowy obejmuje przede wszystkim wystarczającą ilość czasu poza pracą zarobkową, jak również wystarczającą ilość czasu, który można samodzielnie zaplanować. Ważne jest też, aby ludzie mogli spędzać ze sobą czas, na przykład w weekendy, i aby praca zarobkowa nie była tak skoncentrowana, że ​​czas pracy można by po prostu zaliczyć do czasu życia.

Wielu pracowników chce teraz spędzać więcej czasu poza pracą. W obliczu rosnącej intensywności pracy, jedynym właściwym rozwiązaniem jest ogólna redukcja czasu pracy, mająca na celu krótsze i zdrowsze zatrudnienie na pełen etat w wymiarze 30 godzin tygodniowo, jak napisali dwa lata temu ekonomiści z Wiedeńskiej Izby Pracy. Krótszy czas pracy przyczynia się do dobrobytu ludzi, podkreśla ekonomista Daniel Haim z AK Vienna.

Zwłaszcza osoby podejmujące drobne prace chcą pracować dłużej. Jeśli jednak spojrzymy na wszystkich pracowników łącznie, okaże się, że ludzie zazwyczaj chcą krótszych godzin pracy.

W badaniu Soep konkretne pytanie brzmiało: „Gdybyś mógł sam wybrać liczbę godzin swojej pracy, biorąc pod uwagę, że Twoje zarobki będą się zmieniać w zależności od godzin pracy: ile godzin tygodniowo wolałbyś pracować?”

Jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkich pracowników łącznie, średnia liczba godzin pracy na osobę spadła o ponad dziesięć procent od lat 90. Dzieje się tak głównie dlatego, że obecnie znacznie więcej osób pracuje w niepełnym wymiarze godzin. Od pewnego czasu jednak również czas pracy pracowników zatrudnionych na pełen etat ulega skróceniu. Ważny powód: ludzie pracują mniej godzin nadliczbowych, a konta czasu pracy ulegają skróceniu. Czasami pracownicy mogą sami podejmować decyzje. Często jednak to sytuacja zamówień w firmie decyduje o tym, czy ludzie będą pracować po godzinach lub czy zmniejszą swoje konta czasu pracy.

Całkowita ilość pracy w Niemczech znacznie wzrosła w ciągu ostatnich 20 lat. W zeszłym roku wszyscy pracownicy pracowali więcej niż kiedykolwiek od czasu zjednoczenia. I to pomimo faktu, że liczba godzin pracy przypadająca na osobę uległa skróceniu. Było to możliwe , ponieważ w kraju tym pracuje znacznie więcej osób niż wcześniej, zwłaszcza kobiet i osób starszych. Ponadto w Niemczech pracuje więcej migrantów niż kiedykolwiek wcześniej – w ośrodkach opieki, fabrykach i biurach. Zamiast domagać się jeszcze większej ilości pracy, niektórzy ekonomiści zadają sobie pytanie: jaka praca jest ważna, a z której można zrezygnować?

Produkt krajowy brutto (PKB) jest niezwykle istotnym wskaźnikiem w debacie politycznej. Od czasu zjednoczenia PKB znacznie wzrósł, ale ostatnio nieznacznie spadł. Obecnie głównym celem politycznym jest ponowny wzrost gospodarczy, bez względu na zmiany klimatyczne. To jest kolejny powód, dla którego potrzebne są nadgodziny: mają one służyć rozwojowi. Oznacza to pośrednio, że rosnący produkt krajowy brutto oznacza większy dobrobyt. Jednakże PKB nie mówi nic o podziale bogactwa. A bogactwo czasowe w postaci samodzielnie ustalonego czasu poza pracą zarobkową nie odgrywa tutaj żadnej roli.

Źródła grafiki: Instytut Badań nad Zatrudnieniem (IAB), Federalny Urząd Statystyczny