Tour de France: udział Słowenii w dominacji Pogacaru

Jak na kraj liczący nieco ponad dwa miliony mieszkańców, sukcesy sportowe Słowenii są zdumiewające. Słoweńscy sportowcy zdobyli siedem medali na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2022 w Pekinie. Słoweniec Luka Dončić jest jednym z najlepszych zawodników północnoamerykańskiej zawodowej ligi koszykówki NBA. Nie zapominajmy też, że najlepszy kolarz świata, Tadej Pogačar , który jest o krok od wygrania swojego czwartego Tour de France , również pochodzi z tego małego europejskiego kraju. Czy Słowenia ma po prostu szczęście, że wydała na świat rzadkie pokolenie utalentowanych sportowców, czy też kryje się za tym coś więcej?

Profesor Gregor Jurak pracuje na Uniwersytecie w Lublanie. Naukowiec zajmujący się sportem uważa, że Słowenia jest doskonałym miejscem dla młodych sportowców do rozwoju w sporcie wyczynowym z kilku powodów. „Cała populacja jest w dobrej formie, świadoma swoich możliwości fizycznych i bardzo zmotywowana” – powiedział Jurak w wywiadzie dla DW.

Matki jako „menedżerowie czasu wolnego”

Wszystko zaczyna się w szkołach. Nauczyciele wychowania fizycznego muszą ukończyć pięcioletni specjalistyczny program szkoleniowy przed rozpoczęciem kariery, który jest znacznie dłuższy niż w wielu innych krajach europejskich. Słoweńskie szkoły oferują również stosunkowo więcej zajęć z wychowania fizycznego, a klasy są stosunkowo małe, liczące maksymalnie 20 dzieci lub młodzieży. Obiekty sportowe są dobrze rozwinięte.

Od szóstej klasy dziewczęta uczą się oddzielnie od chłopców, co, według badań Juraka, zwiększa szanse dziewcząt na rozwinięcie dobrej sprawności fizycznej. Szkoły współpracują również z klubami sportowymi. W sumie tworzy to bardzo dobry fundament dla zdrowia fizycznego młodych ludzi.

„W naszych badaniach odkryliśmy również, że to przede wszystkim matki w rodzinach decydują o stylu życia swoich dzieci. A ponieważ nasze matki są bardzo aktywne fizycznie – należą do najaktywniejszych w Europie – przekazują te nawyki swoim dzieciom” – mówi Jurak. „To one zarządzają czasem wolnym”.

Rejestrowany jest rozwój fizyczny młodzieży

Ponadto istnieje państwowy program SLOfit . Od 1987 roku we wszystkich szkołach podstawowych i średnich corocznie prowadzony jest monitoring rozwoju fizycznego i motorycznego dzieci i młodzieży.

Jurak jest głównym badaczem w SLOfit. Twierdzi, że program przynosi korzyści zarówno rodzinom, jak i szkołom. Rodzice mogą lepiej oceniać rozwój fizyczny swoich dzieci, rozpoznawać wyjątkowe talenty sportowe i promować je, mówi naukowiec. Dotyczy to również kadry nauczycielskiej, która również może pomagać nastolatkom z trudnościami fizycznymi.

Nie tylko piłka nożna

Po rozpadzie Jugosławii w 1991 roku sport, zwłaszcza sporty zimowe, stał się ważnym elementem słoweńskiej tożsamości narodowej. Różnorodność geograficzna kraju – góry, wzgórza, równiny i bujna zieleń – stwarzała ku temu idealne warunki.

Naukowiec zajmujący się sportem Jurak uważa również, że to dobrze dla kraju, że w przeciwieństwie do innych krajów europejskich piłka nożna nie przyciąga aż tak dużej uwagi. „Myślę, że jedną z wad piłki nożnej jest to, że jest tak skomercjalizowana, że może wyprzeć wszystkie inne dyscypliny sportowe. W Słowenii tak nie jest” – mówi Jurak. „Być może to jedna z zalet dla naszych młodych sportowców. Nie są oni narażeni na tak dużą komercjalizację, co mogłoby również negatywnie wpłynąć na ich osobowość”.

Kraj stara się również promować inne aktywności, takie jak najpopularniejszy sport Słowenii – wspinaczkę górską . Kolarstwo również jest popularne, powiedział Jurak, ale raczej jako aktywność rekreacyjna niż sport wyczynowy.

Talent + Rozwój = Pogacar

A co z Tadejem Pogacarem, który obecnie dominuje w kolarstwie niemal tak samo, jak kiedyś belgijska legenda Eddy Merckx? Według artykułu w brytyjskim magazynie kolarskim „Rouleur”, Pogacar ma maksymalne zużycie tlenu – będące miarą wydolności fizycznej – wynoszące aż 89,4 mililitrów na minutę na kilogram masy ciała. Zwykle ta wartość dla zawodowego kolarza w peletonie Tour de France wynosi od 70 do 85 mililitrów.

Czy dominację Pogacara tłumaczą wyłącznie jego fizjologia i talent, czy też jego słoweńskie pochodzenie również ma znaczenie? Dla Juraka odpowiedź jest oczywista: „To supertalent, ale czy byłby tak supertalentem bez tego otoczenia? Prawdopodobnie nie”.

Niniejszy artykuł stanowi adaptację oryginalnej wersji angielskiej zatytułowanej „Jak Słowenia pomogła Tadejowi Pogacarowi zostać gwiazdą Tour de France” .