Kryzys mieszkaniowy na czterech wykresach

W ciągu ostatniej dekady w Hiszpanii i wielu innych krajach Unii Europejskiej dał się odczuć kryzys mieszkaniowy. Źródło tego zjawiska jest różne w zależności od partnera społecznego, o którym w danym momencie mówimy, ponieważ każde państwo ma swoje własne uwarunkowania i specyficzne tło.

W przypadku Hiszpanii jasne są czynniki, które doprowadziły do ​​obecnego przegrzania rynku nieruchomości. Z jednej strony, na skutek wstrzymania budownictwa i inwestycji, które nastąpiło po pęknięciu bańki na rynku nieruchomości, w ciągu ostatnich 15 lat w Hiszpanii wybudowano znacznie mniej mieszkań niż w latach poprzednich, co wpłynęło na zmniejszenie podaży, a tym samym znaczny wzrost cen.

Do tej sytuacji dochodzi fakt, że spośród niewielu budynków, które zostały wybudowane, odsetek budynków chronionych stale spada i według Ministerstwa Mieszkalnictwa spadł z 10% całkowitego zasobu mieszkaniowego wybudowanego pod koniec pierwszej dekady XX wieku do zaledwie 3,2% w 2020 r., przy czym szacuje się, że obecnie liczba ta jest jeszcze niższa. Liczby dotyczące Hiszpanii wypadają blado w porównaniu z innymi gospodarkami europejskimi, w których odsetek mieszkań socjalnych w niektórych przypadkach wynosi ok. 30%.

Również regulacje prawne nie pomogły, gdyż hiszpański system ochrony mieszkań na ogół pozwala na przeniesienie nieruchomości na wolny rynek po kilku latach, gdzie ceny są znacznie wyższe. W ten sposób nie udało się utrzymać stabilnego, chronionego zasobu mieszkaniowego, który umożliwiałby osobom o mniejszych zasobach lub znajdującym się w trudnej sytuacji dostęp do mieszkań; co jest obecnie niemożliwe ze względu na ceny zakupu i rosnące czynsze, na które z kolei wywierana jest presja z powodu braku podaży.

Zamyka to krąg, który można przerwać, jak to omawiano na Forum, jedynie poprzez inicjatywy polityczne, które priorytetowo traktują i chronią budownictwo socjalne, promują zwiększanie podaży na wolnym rynku i ustanawiają specjalne ramy regulacyjne dla takich kwestii, jak status mieszkań chronionych czy wynajem sezonowy lub wakacyjny, które również przyczyniają się do problemu, ograniczając podaż.