Ogromny sukces transformacji energetycznej Polski. Moc OZE przyłączona do sieci tego operatora przekroczyła 10 tys. MW

• Wśród ponad 10 GW mocy z OZE podłączonych do sieci Energi Operatora prym wiodą źródła fotowoltaiczne (ok. 5,1 GW) oraz wiatrowe (ok. 4,3 GW).
• Program inwestycyjny Energi Operator zakłada możliwość przyłączenia prawie 19 GW mocy z OZE do 2035 roku.
• W 2024 roku Energa Operator zrealizowała inwestycje za ponad 2,8 mld zł. Wybudowanych i zmodernizowanych zostało blisko 3,1 tys. km linii WN, SN i nn oraz prawie 600 km przyłączy.

- Energa Operator jest liderem transformacji energetycznej wśród polskich operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD). Dotyczy to zarówno wolumenu mocy OZE przyłączonej do sieci spółki (ok. 1/3 mocy wszystkich OZE w Polsce), jak i też udziału tych źródeł w łącznej liczbie przyłączy – prawie 30 proc. z nich obsługuje OZE, co jest najwyższym udziałem w kraju - przekonuje spółka.

Rozwój spółki jest elementem największego programu inwestycyjnego dla obszaru energetyki w historii grupy Orlen.

Dominuje fotowoltaika i lądowe farmy wiatrowe

Fundamentem zmian mają być sieci dystrybucyjne, które dzięki modernizacji i rozbudowie odpowiadać będą na wyzwania nowoczesnego systemu elektroenergetycznego – rozproszonego, zdywersyfikowanego i dekarbonizowanego.

- 10 GW mocy źródeł odnawialnych przyłączonych do sieci Energi Operatora, 1/3 wszystkich mocy OZE w kraju, to ogromny sukces transformacji energetycznej Polski. To też przykład, że konsekwentna modernizacja oraz uelastycznianie systemów elektroenergetycznych są niezbędne, aby odpowiedzieć na potrzeby i wyzwania nie tylko zmieniającego się sektora, ale też całej krajowej gospodarki – podkreśla Sławomir Staszak, prezes Energa SA.

Wśród ponad 10 GW mocy z OZE podłączonych do sieci Energi Operatora prym wiodą źródła fotowoltaiczne (ok. 5,1 GW) oraz wiatrowe (ok. 4,3 GW).

Co ważne, podczas gdy większość mocy zainstalowanych w farmach wiatrowych to duże aktywa komercyjne podłączone do sieci wysokiego (3,1 GW) i średniego (1,2 GW) napięcia, o tyle w fotowoltaice największy wolumen mocy posiadają instalacje prosumenckie na sieciach niskiego i średniego napięcia (ok. 2,6 GW).

Wśród pozostałych źródeł odnawialnych przyłączonych do sieci Energi Operatora są m.in. elektrownie wodne, ale także ok. 95 MW w elektrowniach zasilanych biogazem i 60 MW jednostek biomasowych.

Silna pozycja Energi Operatora to wynik prowadzonych przez spółkę inwestycji – tylko w 2024 roku przeznaczono na nie ponad 2,8 mld zł. To 20 proc. nakładów na modernizację i rozbudowę sieci, jakie w 2024 r. ponieśli nie tylko wszyscy operatorzy systemów dystrybucyjnych, ale także Operator Systemu Przesyłowego, czyli Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE).

Zagospodarowanie nadwyżek energii z OZE w czasie ich zwiększonej produkcji

Energa Operator wdraża rozwiązania, które wspierają rozwój OZE. Od maja tego roku spółka udostępnia tzw. przyłączenia komercyjne, również w sieci wysokiego napięcia, co pozwala inwestorom na większą swobodę i przyspiesza rozwój zarówno źródeł odnawialnych, jak i też magazynów energii.

Jednym z rozwiązań wspierających elastyczność sieci, do której przyłączone są zależne od pogody źródła odnawialne, jest wdrażana przez spółkę Interwencyjna Dostawa Mocy Czynnej. Usługa ta, pozwalająca odbiorcom na bezpłatne zwiększenie poboru mocy ponad wartość umowną w okresach wskazanych przez Energę Operator, umożliwi zagospodarowanie nadwyżek energii z OZE w czasie ich zwiększonej produkcji.

Zachętą do korzystania z energii z OZE, gdy jest ona najtańsza, są też wprowadzone przez Energę Operatora nowe, elastyczne taryfy: G11f dla gospodarstw domowych i C11f dla firm. Zmniejszają one udział kosztów dystrybucyjnych dla odbiorców z taryfą dynamiczną na sprzedaż energii.

- Zastosowane przez nas rozwiązania zachęcają odbiorców do aktywnego korzystania z energii w okresach nadpodaży produkcji z OZE. Jako operator odpowiadamy za stronę podażową, ale potrzebne są mechanizmy, które będą akcelerować zarówno popyt, jak i produkcję energii z OZE. Jednym z nich jest stworzenie systemu zachęt do lokowania dużych energochłonnych inwestycji w miejscach o dużej generacji OZE. Takie strefy zielonej energii pozwolą w pełni korzystać z potencjału produkcyjnego źródeł odnawialnych, przyczyniając się do budowy zrównoważonego systemu elektroenergetycznego i sprawiedliwej transformacji - podkreśla Robert Świerzyński, prezes Energi Operator.

Pieniądze z KPO na inwestycje w sieci elektroenergetyczne

Silne nasycenie sieci źródłami odnawialnymi wymaga ze strony Energi Operator ciągłych modernizacji i rozbudowy infrastruktury. Wdrożony nowoczesny system SCADA ułatwia m.in. sterowanie źródłami w sieci, a montowane przez spółkę innowacyjne regulatory napięcia poprawiają jej elastyczność oraz warunki pracy mikroinstalacji prosumenckich.

Spółka realizuje też największy w swojej historii, wart łącznie 40 mld zł program inwestycyjny. To istotny element strategii grupy Orlen do 2035 roku. Na linie Energi Operatora przeznaczone zostanie ok. 2/3 środków inwestycyjnych na wszystkie sieci dystrybucyjne koncernu (czyli oprócz elektroenergetycznych również gazowe).

Program Energi Operator wsparty został m.in. środkami pozyskanymi z Krajowego Planu Odbudowy w wysokości ok. 7,6 mld zł.

Program modernizacji i cyfryzacji sieci energetycznej w północnej i środkowej Polsce zakłada do 2035 roku m.in. zapewnienie możliwości przyłączenia 9 GW nowych źródeł odnawialnych (w tym ok. 200 tys. prosumentów) oraz ok. 350 tys. nowych odbiorców.

W planach jest również budowa ponad 11 tys. km nowych linii dystrybucyjnych, modernizacja blisko 10 tys. km istniejących linii, w tym skablowanie 7 tys. km linii średniego napięcia, a także przyłączenie do sieci 1,6 tysiąca ogólnodostępnych stacji ładowania pojazdów.

Pierwsza transza środków z KPO, w wysokości 1,33 mld zł, trafiła już do Grupy Energa. W ok. 60 proc. została wykorzystana na przyłączenia nowych odbiorców, a w 30 proc. – na rozwój i cyfryzację sieci dystrybucyjnej.

Sztuczna inteligencja w służbie dystrybucji energii

Program inwestycyjny Energi Operatora zakłada możliwość przyłączenia prawie 19 GW mocy z OZE do 2035 roku. Aby usprawnić zarządzanie siecią z coraz większym udziałem źródeł odnawialnych, Energa Operator wprowadza też narzędzia z zakresu sztucznej inteligencji. W spółce powstaje tzw. cyfrowy bliźniak jej infrastruktury, czyli wirtualny model wyposażony w mechanizmy AI.

Pozwoli on w kontrolowanym środowisku przewidywać i odtwarzać wpływ zdarzeń, które mogą zajść w świecie rzeczywistym, na pracę sieci. Jednym z zastosowań tej technologii będą prognozy produkcji energii z OZE i związanych z tym obciążeń sieci.

Obecnie na sieć Energi Operator składa się ok. 200 tys. km linii dystrybucyjnych i ponad 60 tys. stacji transformatorowych. Ponad 3 mln, czyli prawie 90 proc. odbiorców spółki posiada już liczniki zdalnego odczytu.

Energa Operator wchodzi w skład grupy Energa, która z kolei wchodzi w skład grupy Orlen.