Hiszpania chce odtajnić tajne dokumenty z czasów Franco

Proponowane prawo, które musi jeszcze zostać zatwierdzone przez parlament – gdzie mogłoby zostać poddane zmianom – zastąpiłoby obowiązujące prawo o tajemnicach z czasów dyktatury, które nie przewiduje automatycznego odtajnienia, jak ma to miejsce w wielu innych krajach europejskich.

Minister sprawiedliwości Félix Bolaños powiedział, że nowe przepisy dostosują hiszpańskie prawo o tajemnicy do „europejskich standardów” i będą promować większą przejrzystość w kwestii „wrażliwych informacji”.

„Wierzę, że dzięki temu prawu w końcu przezwyciężymy długotrwałe braki w naszym ustawodawstwie” – powiedział na konferencji prasowej po cotygodniowym posiedzeniu rządu, na którym zatwierdzono projekt ustawy.

Proponowane prawo zniosłoby tajność archiwów pochodzących sprzed 1980 r. – okresu, który obejmuje trwającą dziesiątki lat dyktaturę Franco i burzliwe lata po jego śmierci w 1975 r., w czasie którego Hiszpania przekształcała się w kraj demokratyczny.

Wszystkie materiały tajne starsze niż 45 lat zostaną upublicznione, chyba że ich ujawnienie nadal będzie stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego lub obronności.

Projekt ustawy ograniczyłby również klasyfikację informacji do wyjątkowych przypadków, które muszą zostać wyraźnie uzasadnione.

Dokumenty dotyczące poważnych naruszeń praw człowieka lub zbrodni przeciwko ludzkości nie mogą zostać pod żadnym pozorem utajnione.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: „Franco to zrobił” – pięć interesujących sposobów, w jakie dyktator ukształtował współczesną Hiszpanię

Wielokrotnie podejmowane w ostatnich latach próby reformy przestarzałego prawa o tajemnicach państwowych nie powiodły się.

Ostatnia próba podjęta w 2020 r. przez socjalistycznego premiera Pedro Sáncheza została odłożona na półkę trzy lata później, gdy parlament został rozwiązany i ogłoszono wybory powszechne.

Amnesty International z zadowoleniem przyjęła zatwierdzenie projektu ustawy i wezwała hiszpańskie partie polityczne do odłożenia na bok sporów partyjnych i szybkiego zatwierdzenia projektu.

„To prawo może zmienić historię” – stwierdziła organizacja obrońców praw człowieka w oświadczeniu zamieszczonym na stronie X, argumentując, że obecne prawo utrudnia prowadzenie dochodzeń w sprawie poważnych naruszeń praw człowieka w czasie dyktatury i pozbawia ofiary prawa do zadośćuczynienia.

Franco rządził Hiszpanią żelazną ręką po tym, jak jego strona odniosła zwycięstwo w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936–1939, która pochłonęła setki tysięcy istnień ludzkich.

Żaden z wysokich rangą urzędników jego reżimu nie został nigdy pociągnięty do odpowiedzialności karnej, gdyż po jego śmierci w 1975 r. w kraju ogłoszono szeroko zakrojoną amnestię.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Dyktatura Franco podzieliła Hiszpanię 50 lat po jego śmierci