Zapowiedzi François Bayrou: deindeksacja emerytur i rewizja kwoty wolnej od podatku, podwójne uderzenie dla emerytów

Od początku swojej budżetowej „chwili prawdy” we wtorek, 15 lipca, François Bayrou starał się uspokajać: „W 2026 roku emerytury nie spadną”. Miało to na celu jedynie lepsze wyjaśnienie, kilkadziesiąt minut później, że one również nie wzrosną, przynajmniej nie w odniesieniu do emerytur podstawowych emerytów sektora prywatnego i służby cywilnej. Jest to rzeczywiście konsekwencja „roku pustego” ogłoszonego przez premiera, który, jeśli jego budżet zostanie przyjęty, doprowadzi do całkowitej deindeksacji emerytur względem inflacji. Według prognoz Banku Francji, inflacja, która gwałtownie spada od ubiegłego roku, ma wynieść około 1% w 2025 roku.

W rzeczywistości deindeksacja emerytur rzeczywiście odpowiada, w praktyce i niezależnie od tego, co twierdzi François Bayrou, względnemu obniżeniu emerytur. Przyznał to nawet połowicznie, odnosząc się do „bardzo dużego wysiłku [...] wymaganego od wszystkich”, ale „tymczasowego”. Sugeruje to, że w 2027 roku, jeśli nadal będzie u władzy, ustawa zostanie ponownie zastosowana.

W ostatnich tygodniach groźba niedowartościowania 17 milionów emerytów nabierała coraz większego znaczenia. Związki zawodowe i organizacje pracodawców zasiadające w „konklawe” emerytalnym mniej więcej zgodziły się, że taki środek, powtarzany przez pięć lat z rzędu, będzie stanowić kluczową drogę do przywrócenia równowagi systemu do 2030 roku. W zeszłym tygodniu tę drogę poparł również Komitet Monitorowania Emerytur (Pensions Monitoring Committee) , grupa ekspertów przy Matignon. Jej rekomendacją jest wdrożenie niedowartościowania około 1,9 punktu procentowego PKB w ciągu najbliższych pięciu lat. Według szacunków, w 2026 roku niedowartościowanie 0,1 punktu procentowego PKB oznaczałoby oszczędność w wysokości 300 milionów euro. Po uwzględnieniu inflacji na poziomie 1% oszczędności wyniosłyby zatem 3 miliardy euro.

W środku „białego roku”, który obejmowałby również minima socjalne, takie jak RSA (Rok Bezrobocia) czy zasiłek dla dorosłych z tytułu niepełnosprawności – ale nie zasiłki dla bezrobotnych, ustalane niezależnie przez Unédica – ta deindeksacja emerytur stanowi poważne ryzyko polityczne dla premiera. Jego poprzednik, Michel Barnier, został skrytykowany w grudniu 2024 roku przez lewicę, a zwłaszcza Zgromadzenie Narodowe, za doprowadzenie do końca częściowej niedowartościowania emerytur .

François Bayrou wspomniał o innym, potencjalnie bardziej konsensualnym rozwiązaniu, które polegałoby na rewizji 10% odliczenia podatkowego, które otrzymują wszyscy emeryci od dochodów deklarowanych organom podatkowym. Chociaż premier zażartował, że to odliczenie z tytułu „wydatków służbowych” nie ma sensu w przypadku emeryta, jego historia jest w rzeczywistości przedmiotem debaty. Na swojej stronie internetowej Unsa (Związek na rzecz Ruchu Ludowego) wyjaśnia , że rząd Raymonda Barre’a wprowadził je w 1978 roku w szczególności po to, aby zrekompensować fakt, że emeryci, w przeciwieństwie do osób pracujących, nie mogą zaniżyć swoich emerytur. Innymi słowy, nie mogą oszukać fiskusa.

Według Trybunału Obrachunkowego ta obniżka podatku oznaczała deficyt w budżecie państwa w wysokości prawie 4,5 miliarda euro w 2023 roku. Premier zasugerował „zastąpienie go roczną kwotą ryczałtową”. Później tego samego wieczoru, w wiadomościach France 2, minister gospodarki Eric Lombard sprecyzował, że kwota tej kwoty ryczałtowej wyniesie 2000 euro rocznie.