Małe łóżko Pierre'a Bouleza

O, dniu radości! Jest 26 marca 2025 roku: Pierre Boulez skończyłby dziś 100 lat. Jestem w małej sali Filharmonii Paryskiej. Uczestniczę w warsztatach poświęconych wczesnemu utworowi kompozytora zatytułowanemu „Polifonia X”. To wykład, po którym następuje koncert.

Chodzi o skandal wywołany powstaniem utworu w 1951 roku (później wyrzekł się go mistrz). O jego fascynującej genezie: oryginalna partytura miała być czymś w rodzaju „Kamienia z Rosetty”. I o wielu skomplikowanych rzeczach, bo, jak powiedział Boulez, „diabeł tkwi w labiryncie” . Labiryncie, w którym ja również się znajduję, ponieważ podane wyjaśnienia muzykologiczne pozostają mało przystępne dla laika.

Jak zachować godność w takiej sytuacji? Jest droga sarkazmu, która byłaby przerażająco łatwa i banalna, i droga zawiłości (z drugiej strony, nie przychodzę na jego urodziny, żeby się obrażać).

Nie będzie ani jednego, ani drugiego, bo muszę przyznać, że mam sekretną i niepokonaną broń, niezwykłą zabawkę. Kiedy napotykam problem z muzyką Bouleza, wyobrażam sobie, jak śpi w małym, pojedynczym łóżku. To natychmiast roztapia moje serce, otwiera szeroko moją wrażliwość, uwalnia emocje i pozwala mi kochać wszystko, co skomponował, coraz bardziej z każdym dniem.

Purysta prawdopodobnie byłby zszokowany tą żałosną sztuczką. Tyle błahostek w przypadku człowieka, którego życie prywatne pozostało niemal całkowitą tajemnicą...

A jednak ten sprytny fortel, ten potężny wiatyk, nie jest bezpodstawny. Przychodzi mi to na myśl po lekturze biografii Pierre'a Bouleza (Fayard, 2019) autorstwa Christiana Merlina: „Jeśli chodzi o pokój zajmowany przez szefa kuchni w domu Frankelów [rodziny przemysłowców i mecenasów z Cleveland], Boulez poprosił o usunięcie łóżka małżeńskiego, tak jak prosił o małe łóżko w hotelach, w których się zatrzymywał”.

Możesz być zaskoczony, że ta drobna adnotacja, zaczerpnięta z 600-stronicowej książki, ma na mnie taki wpływ. Możesz uznać ten szczegół za błahy. A jednak wszystko to jest tam, w diabelskich szczegółach labiryntu. Znamy gniew Bouleza, jego surowość, jego nieustępliwość. Ale on nie był tylko tym. Jest również mężczyzną w tej anegdocie z małym łóżkiem.

Pozostało Ci 24,99% artykułu do przeczytania. Reszta jest zarezerwowana dla subskrybentów.