Wcześniaki cierpią w milczeniu. Szokujące wyniki badań bólu noworodków

Okazuje się, że choć dzieci tuż po urodzeniu potrafią reagować na bodźce bólowe, ich mózg nie jest jeszcze gotowy, by w pełni je rozumieć czy przeżywać emocjonalnie tak, jak robią to dorośli.

Neurobiolog profesor Lorenzo Fabrizi tłumaczy, że ból to złożone zjawisko, obejmujące trzy aspekty: cielesny, emocjonalny i poznawczy. U dorosłych wszystkie te elementy są ze sobą powiązane dzięki dobrze rozwiniętej sieci mózgowej, zwanej konektomem bólu. Jednak u najmłodszych dzieci sieć ta dopiero się formuje.

Przeanalizowano blisko 400 dziecięcych mózgów

W badaniu wykorzystano zaawansowany rezonans magnetyczny do analizy mózgów ponad 370 noworodków i wcześniaków, z których część była jeszcze w łonie matki (od 32. tygodnia ciąży). Umożliwiło to naukowcom śledzenie, jak poszczególne obszary mózgu odpowiedzialne za ból dojrzewają etapami przed i po narodzinach.

Zespół badawczy skupił się na trzech kluczowych funkcjach przetwarzania bólu:

• sensoryczno-dyskryminacyjnej (lokalizacja i natężenie bólu),
• afektywno-motywacyjnej (emocjonalna reakcja na ból),
• poznawczo-oceniającej (świadome rozumienie i interpretacja).

Wyniki wykazały, że struktury odpowiedzialne za odczuwanie bólu fizycznie dojrzewają już około 34–36 tygodnia ciąży. Jednak elementy emocjonalne rozwijają się dopiero bliżej 38. tygodnia, a zdolność do świadomego przetwarzania i interpretowania bólu osiąga dojrzałość dopiero po 42. tygodniu.

Noworodki nie przyzwyczajają się do bólu

To odkrycie rzuca poważne wyzwanie panującym dotąd założeniom dotyczącym percepcji bólu u noworodków i może zmienić praktyki kliniczne w neonatologii. Profesor Fabrizi ostrzega, że wcześniaki, których układ nerwowy jest jeszcze niedojrzały, mogą być szczególnie narażone na powtarzający się ból związany z procedurami medycznymi. Nie mają jeszcze bowiem zdolności do adaptacji czy budowania psychologicznej odporności.

Poprzednie badania tego zespołu już w 2023 roku wykazały, że wcześniaki nie przyzwyczajają się do bólu i ich reakcje na kolejne bolesne bodźce nie słabną z czasem. Nowe dane pomagają zrozumieć, dlaczego tak się dzieje – brak rozwiniętych sieci emocjonalnych i poznawczych uniemożliwia noworodkom „oswojenie” bólu.

Wnioski są jednoznaczne. Wcześniaki mogą cierpieć bardziej i dłużej, niż dotąd przypuszczano, a odpowiedzialna opieka medyczna powinna uwzględniać ich szczególne potrzeby. Staranne planowanie procedur oraz odpowiednie leczenie bólu mogą odegrać kluczową rolę w ochronie ich rozwijającego się mózgu.

Czytaj też:Uratowali 1000 dzieci. Centrum Zdrowia Dziecka w światowej czołówceCzytaj też:Choroba odbiera resztki sił i godności. Eksperci i pacjenci apelują o dostęp do terapii