Raport ONZ: 88 procent powierzchni Turcji jest zagrożone pustynnieniem

Raport zwraca szczególną uwagę na region Morza Śródziemnego, który jest uważany za jeden z punktów centralnych zmian klimatu. Ustalenie to opiera się na rosnących temperaturach powietrza i malejących opadach deszczu.

Podkreśla się, że susza jest naturalną częścią klimatu śródziemnomorskiego, zauważono jednak, że jej częstotliwość i skutki znacznie wzrosły od lat 50. XX wieku.

Według raportu, średnie temperatury w Morzu Śródziemnym mają wzrosnąć o 2 do 3 stopni do 2050 r. i o 3 do 5 stopni do 2100 r. Każdy 2-stopniowy wzrost temperatury może doprowadzić do zmniejszenia dostępu do wody w regionie nawet o 15 procent.

„Turcja jest półpustynna i podatna na fragmentację gleby”

Turcja, której poświęcono szczególne miejsce w raporcie, jest również postrzegana jako jeden z krajów o największym potencjale dotknięcia tą suszą ze względu na wzrastające prawdopodobieństwo klimatu przypominającego klimat pustynny. Raport bierze za podstawę trzy kraje, aby zbadać wpływ i potencjalne zagrożenia związane ze zmianą klimatu i globalnym ociepleniem w basenie Morza Śródziemnego: Hiszpanię, Maroko i Turcję.

Według raportu, w którym zawarto stwierdzenia: „Turcja jest krajem półpustynnym i podatnym na fragmentację gleby. 88 procent powierzchni kraju jest zagrożone pustynnieniem”, do końca XXI wieku tempo opadów w Turcji zmniejszy się o 30 procent.

Jednocześnie wzrosną temperatury i do roku 2100 średnia temperatura na zachodzie i południu kraju będzie wyższa o 4-5 stopni.

Turcja, która w 2019 r. znajdowała się w kategorii krajów doświadczających niedoborów wody według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), w 2030 r. grozi jej zostanie krajem „ubogim w wodę”. Oznacza to, że w ciągu pięciu lat 80 procent populacji i obszarów rolniczych będzie narażonych na ryzyko suszy.

75 procent zasobów wodnych w Turcji jest wykorzystywanych w rolnictwie

W raporcie wskazano, że po wyjątkowo suchej porze roku 2022, w 2023 r. w Turcji wystąpi poważna susza, której skutki są nadal odczuwalne, zwłaszcza w rolnictwie.

W Turcji 75 procent zasobów wodnych jest wykorzystywanych w rolnictwie. Biorąc pod uwagę możliwą suszę w 2030 r., raport ostrzega, że ​​w kraju należy dokonać poważnych inwestycji w zakresie wykorzystania zasobów wodnych, a nawet zwrócić się do różnych źródeł.

Styczeń 2025 r. był również najsuchszym styczniem w ciągu ostatnich 24 lat. Podczas gdy region południowo-wschodniej Anatolii otrzymał 6 procent średnich opadów w styczniu, inne regiony otrzymały tylko 30 procent.

Susza pogłębiła takie problemy jak ubóstwo i załamanie się ekosystemów

Susze te dotknęły wiele krajów, od Somalii po Europę, a ich nasilenie było jeszcze większe z powodu zmian klimatycznych.

Raport, opisany jako „cichy zabójca”, stwierdza, że ​​susza „powoli wkracza w nasze życie, wyczerpuje zasoby i rujnuje życie” oraz że susza dodatkowo pogłębia takie problemy, jak ubóstwo i załamanie się ekosystemów.

W raporcie zwrócono uwagę na skutki suszy w Afryce, regionie Morza Śródziemnego, Ameryce Łacińskiej i Azji Południowo-Wschodniej. Szacuje się również, że na początku roku 4,4 miliona ludzi w Somalii zmagało się z kryzysem żywnościowym.

Autorzy raportu zalecają, aby rządy podjęły szereg działań w celu przygotowania się do tej „nowej normalności”, w tym wdrożenie silniejszych systemów wczesnego ostrzegania.

„To powoli postępująca globalna katastrofa, najgorsza, jaką kiedykolwiek widziałem” – powiedział dr Mark Svoboda, dyrektor założyciel U.S. National Drought Mitigation Center.

„Raport ten podkreśla potrzebę systematycznego monitorowania wpływu suszy na życie, źródła utrzymania i zdrowie ekosystemów, od których wszyscy jesteśmy zależni”.

Raport zatytułowany „World Drought Hotspots” (Gorące punkty suszy na świecie) wskazał miejsca najbardziej dotknięte suszą w latach 2023–2025. W tym czasie ocieplające skutki zmiany klimatu są nasilane przez El Niño, naturalne zjawisko klimatyczne, które zmienia globalne wzorce pogodowe.

Gdy temperatura powierzchni morza wzrasta powyżej średniej w niektórych częściach Oceanu Spokojnego, wiatry wzdłuż równika zmieniają się. Zjawisko to nazywa się El Niño i zwykle powoduje suche warunki w regionach tropikalnych, takich jak Afryka Południowa, Azja Południowo-Wschodnia, Ameryka Północna i Południowa oraz Australia.

W raporcie wskazano, że susza miała największy wpływ na najbardziej narażone społeczności i kobiety.

W styczniu 2023 r. w Rogu Afryki nastała najgorsza susza od 70 lat, po latach bezdeszczowych w porze deszczowej w Kenii, Etiopii i Somalii.

Rok wcześniej susza spowodowała śmierć około 43 000 osób w Somalii. Afrykańska dzika przyroda również ucierpiała na skutek suszy, hipopotamy w Botswanie utknęły w wyschniętych korytach rzek, a słonie zostały zabite w Zimbabwe i Namibii, aby wyżywić ludzi, którzy nie mają dostępu do pożywienia i zapobiec nadmiernemu wypasowi. W raporcie napisano, że susza miała daleko idący wpływ na społeczeństwo, a najbardziej ucierpiały najbardziej narażone społeczności i kobiety.

Przykładem jest podwojenie liczby przypadków przymusowych małżeństw dzieci w czterech regionach Afryki Wschodniej najbardziej dotkniętych suszą, gdzie rodziny decydują się na pobieranie opłat za pannę młodą, aby związać koniec z końcem.

„To poważne oznaki kryzysu”

„Zauważyliśmy, że mechanizmy, których ludzie używają, aby radzić sobie z suszą, przestały działać w czasie tej suszy” – powiedziała Paula Guastello, główna autorka raportu.

„Dziewczynki zabierane ze szkoły i zmuszane do małżeństwa, szpitale pogrążone w ciemnościach i rodziny kopiące doły w wyschniętych korytach rzek w poszukiwaniu brudnej wody – to oznaki poważnego kryzysu”.

Jak czytamy w raporcie, choć kraje o niskich i średnich dochodach odczuwają skutki zniszczeń, dotknięte zostały również inne państwa.

Na przykład zbiory oliwek w Hiszpanii zostały zmniejszone o połowę przez dwa lata suszy i rekordowe temperatury. Rekordowo niski poziom wody w dorzeczu Amazonki zabił ryby i naraził zagrożone delfiny na większe ryzyko. Zasoby wodne wykorzystywane przez tysiące ludzi również zostały dotknięte.

Susze wpływają nawet na handel światowy: między październikiem 2023 r. a styczniem 2024 r. poziom wody w Kanale Panamskim spadł tak bardzo, że liczba dziennych przepływów statków spadła z 38 do 24. „Susze to nie tylko zjawisko pogodowe; mogą one również prowadzić do kryzysów społecznych, gospodarczych i środowiskowych” – mówi dr Kelly Helm Smith, jedna z autorek raportu.

„Pytanie nie brzmi, czy to się powtórzy, ale czy następnym razem będziemy lepiej przygotowani”.