Powodem, dla którego nasze zęby są wrażliwe, jest ryba, która żyła 460 milionów lat temu

Jak wynika z badania opublikowanego 21 maja w czasopiśmie Nature, struktura genetyczna umożliwiająca powstawanie zębów została po raz pierwszy wykorzystana do wykrywania środowiska w pancerzu starożytnych ryb. Nowe badania, których współautorką jest paleontolog i biolog ewolucyjny z Uniwersytetu Chicagowskiego, Yara Haridy, sugerują, że pojęcie „zębów” może pełnić funkcje sensoryczne również poza jamą ustną.

Zespół, którego pierwotnym celem było odnalezienie najstarszego znanego kręgowca w zapisie kopalnym, zbadał okazy z okresu kambru i ordowiku, czyli sprzed 541–443 milionów lat. Jednym ze sposobów rozpoznania kręgowców jest obecność pustych kanalików zębinowych w okazach kopalnych. Kanały te prowadzą do tkanki zębinowej, która znajduje się pod szkliwem zęba i jest odpowiedzialna za wrażliwość zębów.

Gdy zespół zbadał skamielinę Anatolepis heintzi, uważaną za jedną z pierwszych ryb bezżuchwowych, za pomocą tomografii komputerowej o wysokiej rozdzielczości, wykryto pory, które wydawały się być wyścielone zębiną. Jednak dokładniejsze przyjrzenie się wykazało, że pory te przypominają narządy zmysłów w muszlach współczesnych krabów. Odkryto w ten sposób, że A. heintzi nie był kręgowcem, lecz starożytnym stawonogiem.

Dawne kręgowce i stawonogi wykorzystywały te same zmineralizowane tkanki do wykrywania otoczenia. Z biegiem czasu tkanka ta przekształciła się w zębinę, która stała się podstawą dzisiejszych wrażliwych zębów.

Naukowcy twierdzą, że odkrycia te dostarczają ważnego kontekstu ewolucyjnego, wyjaśniającego, dlaczego nasze zęby są tak wrażliwe. Ustalono, że zmineralizowane tkanki, takie jak zębina, początkowo pełniły funkcje sensoryczne w pancerzach, a następnie różnicowały się w jamie ustnej i przekształciły się w zęby.

„Fakt, że zęby są niezwykle wrażliwe, mimo że znajdują się w jamie ustnej, jest odzwierciedleniem ich ewolucyjnych korzeni sensorycznych” – mówi Yara Haridy.