Przywódcy spotykają się na szczycie NATO! Jakie będzie stanowisko Türkiye?

W drugiej części raportu ze szczytu NATO korespondent AA zebrał dyskusje dotyczące nowego celu Sojuszu w zakresie wydatków na obronę i programu szczytu.

Przywódcy 32 sojuszniczych państw spotkają się w Hadze w dniach 24-25 czerwca na szczycie NATO 2025.

Głównym tematem szczytu jest ustalenie nowego celu w zakresie wydatków na obronność.

Ministrowie obrony państw sojuszniczych ustalili wymagane cele w zakresie zdolności rozwojowych na spotkaniu w siedzibie głównej w Brukseli, które odbyło się 5 czerwca.

Oczekuje się, że cel przeznaczania co najmniej 5 procent produktu krajowego brutto (PKB) na wydatki na obronność, nad którym administracja Donalda Trumpa w USA rozpoczęła dyskusję jeszcze przed objęciem urzędu, zostanie oficjalnie zaakceptowany na tym szczycie.

W przypadku europejskich sojuszników wskaźnik ten wynosi obecnie około 1,9 procent, w przypadku Kanady około 1,4 procent, a w przypadku Stanów Zjednoczonych około 3,5 procent.

Zgodnie z formułą zaproponowaną przez Sekretarza Generalnego NATO Marka Rutte, mającą na celu zbliżenie obu stron Atlantyku, co najmniej 3,5 procent z 5 procent zostanie przeznaczone na potencjał wojskowy, umiejętności i siły, w tym wszelkiego rodzaju broń, amunicję i szkolenia.

Pozostałe 1,5 proc. będzie przeznaczone na ogólne inwestycje związane z obronnością i bezpieczeństwem oraz pomoc dla Ukrainy.

Oczekuje się, że rok 2032 zostanie wymieniony w końcowej deklaracji szczytu w kontekście celów, które pierwotnie planowano osiągnąć w 2030 r., ale ani ta zmiana, ani formuła Rutte'a nie zdołały doprowadzić do ujednolicenia stanowiska wszystkich sojuszników.

- SPRZECIW HISZPANII

Choć można się spodziewać, że negocjacje będą trwały do ​​ostatniej chwili, wiadomo, że najmocniejszy sprzeciw wyraziła Hiszpania, która przeznacza na ten cel 1,3 proc. swojego PKB.

Madryt, który ma najniższy wskaźnik w sojuszu, chce być zwolniony z nowego celu.

Premier Hiszpanii Pedro Sanchez wysłał list do Rutte, proponując, aby deklaracja ze szczytu w Hadze „została uzupełniona o bardziej elastyczną formułę, która uczyniłaby cel wydatków opcjonalnym lub wykluczyła Hiszpanię z realizacji celu 5%.

Podkreślając, że wymóg przeznaczania 5% PKB na wydatki obronne jest niezgodny z wizją jego kraju, Sanchez stwierdził również, że nie jest to konieczne, aby Hiszpania mogła wypełnić swoje zobowiązania wobec NATO.

Premier Hiszpanii powiedział, że nowy cel „jest krokiem, który spowolni wzrost gospodarczy poprzez wzrost zadłużenia, presję inflacyjną i przekierowanie inwestycji”.

Rutte uzasadnia swój cel 5-procentowego wzrostu głównie zagrożeniem ze strony Rosji, ale zagrożenie ze strony Rosji nie niepokoi w równym stopniu każdego członka sojuszu pod względem geograficznym.

Biorąc pod uwagę zadłużenie publiczne, z którym zmagają się poszczególne kraje, rządy nie zyskują niezbędnego poparcia społecznego, by wydawać więcej na obronność.

Jeśli nie będzie konsensusu, żadna decyzja nie wyjdzie ze szczytu. Ta możliwość niesie ze sobą również napięcia z Trumpem.

Szczyt NATO, który odbył się w Brukseli w 2018 r. podczas pierwszej kadencji Trumpa, jest nadal pamiętany ze względu na słowną sprzeczkę między amerykańskim przywódcą a ówczesną kanclerz Niemiec Angelą Merkel. Trump oskarżył Merkel o „zależność od Rosji”, na co Merkel odpowiedziała: „Niemcy podejmują decyzje niezależnie”.

Mimo że państwa NATO nie są zgodne co do szczegółów zobowiązania dotyczącego bezpieczeństwa, panuje ogólna zgoda co do tego, jak ważne jest zadowolenie Trumpa i utrzymanie jednolitego stanowiska w Hadze.

Ponieważ wojna rosyjsko-ukraińska trwa, uwaga Stanów Zjednoczonych coraz bardziej przesuwa się w stronę Azji, a zwłaszcza Bliskiego Wschodu, co zaczęło się od ataków Izraela na Iran.

Ataki przeprowadzone przez USA na trzy obiekty nuklearne w Iranie oraz oświadczenie Iranu, że „ataki pozostawią trwałe konsekwencje”, również będą miały znaczący wpływ na program i atmosferę szczytu.

Z tego powodu główne sesje szczytu, w których wezmą udział liderzy, odbyły się w ciągu jednego dnia, a nie dwóch. Szczyt będzie kształtowany wokół „5 procent”.

- „OŚWIADCZENIE O CELU”

Daniel S. Hamilton, prezes Transatlantic Leadership Network w Waszyngtonie, powiedział agencji Anadolu, że Trump nie wycofa się ze swoich zobowiązań wobec NATO, ale będzie nalegał na to, aby podczas szczytu „Europa wzięła odpowiedzialność za obronę Europy”.

Zauważając, że osiągnięcie celu 5 procent jest mało prawdopodobne w najbliższej przyszłości, także w Stanach Zjednoczonych, Hamilton opisał to jako „oświadczenie o celu”.

Hamilton powiedział, że najważniejszą kwestią jest to, że europejscy sojusznicy muszą wzmocnić swój przemysł obronny, aby zapewnić Europie potencjał odstraszania Rosji i móc pełnić rolę pierwszego reagowania w przypadku kryzysów w regionie.

- ZELENSKI, PRZYJEŻDŻAJĄ RÓWNIEŻ LIDERZY UE I AZJI I PACYFIKU

W kolacji, której gospodarzem jest król Holandii Wilhelm Aleksander, wezmą również udział prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, przewodniczący Rady Unii Europejskiej (UE) Antonio Costa, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oraz przywódcy partnerów Azji i Pacyfiku: Australii, Nowej Zelandii, Korei Południowej i Japonii.

- „JEZUS” NA UKRAINĘ

Zaproszenie Zełenskiego na szczyt interpretowane jest jako „gest”.

Oczekuje się, że deklaracja ze szczytu będzie zawierać frazę „suwerenne zobowiązania” dotyczące bezpieczeństwa Ukrainy.

Podczas gdy były Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg często używał zwrotu „kiedy wojna się skończy” w odniesieniu do potencjalnego członkostwa Ukrainy, Rutte podkreśla, że ​​„nigdy nie zostało to obiecane”.

Trump oświadczył 27 lutego, że członkostwo Ukrainy w NATO nie dojdzie do skutku i że kwestia ta stała się już zarzewiem wojny rosyjsko-ukraińskiej.

- POSTAWA Türkiye

Źródła dyplomatyczne podkreślają, że Turcja jest świadoma potrzeb Sojuszu i wyróżnia się zarówno pod względem istniejących możliwości, jak i woli ich wykorzystania.

W tym roku Turcja, która po raz kolejny była pionierem w uwzględnieniu w deklaracji końcowej kwestii walki z terroryzmem, poruszyła także kwestię braku barier między sojusznikami.

AA