YORUM - Dünya bir borç çılgınlığı içinde - ve şimdi Trump ABD vergilerini binlerce milyar dolar azaltmak için tehlikeli bir planla ortaya çıkıyor

Cumhuriyetçi Parti alarma geçtiğinde ABD'nin borç dağı 4,7 milyar dolara tırmanmıştı. Partinin önde gelen düşünürü Newt Gingrich, “Amerika ile Sözleşme” başlattı. Bütçe açığının tamamen ortadan kaldırılacağı vaadinde bulunuldu. Yıl 1994’tü.

Bugün ABD'nin borcu korkunç bir rakam olan 36,9 milyar dolara ulaştı. Sadece bu yıl açık 2 trilyon lirayı buluyor, bu da gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 7'sine denk geliyor. Peki Başkan Donald Trump ne yapıyor? Sıkı tedbirler getirmek yerine, tam tersine borcun büyük oranda artırılmasını savunuyor. Trump son kampanyasına "Tek, Büyük, Güzel Yasa Tasarısı" adını veriyor; yasadaki değişiklik devasa bir vergi indirimi getiriyor.

Temsilciler Meclisi bunu dar bir çoğunlukla onayladı, ancak Senato'nun onayı henüz gelmedi. Vergi indirimlerinin yürürlüğe girmesi halinde ABD, sadece önümüzdeki 10 yıl içinde 3,3 trilyon dolar ek borç yükü altına girecek. Amerika'nın bu savurganlığa tahammülü yok. Hükümet zaten her yıl borç faizine, askeri harcamalara harcadığından daha fazla para ödüyor.

Ve borç artışlarına ilişkin tahminler dramatik. Sorumlu otorite, Amerikan hükümetinin borcunun bugün GSYİH'nın yüzde 100'ünden sadece yirmi yıl içinde yüzde 156'ya fırlayacağını öngörüyor. ABD, borç oranı benzer seviyelere gelen Yunanistan'daki koşullara doğru mu gidiyor?

Hayır, iflas neredeyse imkânsızdır; ABD'nin gelir düzeyinin çok ötesinde bir yaşamı olsa bile. Birincisi, Amerika hâlâ en güçlü ekonomiye sahip ülke. İkincisi, dolar küresel rezerv para birimi olarak ülkenin piyasaları neredeyse sınırsız bir şekilde yeni devlet tahvilleriyle doldurabilmesini sağlıyor. Bu alacaklılardan biri de İsviçre olup, elinde yüz milyarlarca dolarlık ABD tahvili bulunduruyor. Eski Hazine Bakanı John Connally, "Bizim dolarımız, ama sizin sorununuz" ifadesini ortaya attı.

ABD'ye karşı kin beslemenin bir başka nedeni daha var: "Bizden sonra tufan gelir" zihniyeti şu anda her yerde hâkim. Avro Bölgesi'nde de çok sayıda ülke Maastricht Anlaşması'nda belirlenen borçlanma limitlerini sistematik olarak ihlal ediyor. Özellikle Fransa'da durum çok vahim. Ama örnek öğrenci Almanya bile son zamanlarda açık günahkarlarının kampına geçti. Bu arada İsviçre, finansman endişesi olmadan emeklilik fonlarını önemli ölçüde genişletiyor.

Küresel borç hacmine ilişkin istatistikler giderek daha da korkutucu bir hal alıyor. Uluslararası Para Fonu'nun parası, devletleri, şirketleri ve özel kişileri sayarsanız 250 milyar dolar. Krediler, üretken amaçlar için kullanıldığında başlı başına kötü değildir.

Ancak iki faktör, mevcut borç çılgınlığının bir krize yol açabileceği yönündeki endişeleri artırıyor: Birincisi, küresel ekonomi artık geçmişteki büyüme oranlarına ulaşamıyor. Ancak durgunluk yaşayan ülkeler aynı zamanda daha az borçlanmayı göze alabilirler. İkincisi, sanayileşmiş ülkelerin çoğunda çalışma çağındaki nüfus azalıyor. Bu, borç yükünün daha az sayıda omuza dağıtılması anlamına geliyor.

Prensip olarak, aşırı bir kamu açığını düzeltmenin üç yolu vardır: Birincisi, alacaklıların alacaklarının bir kısmını sildiği bir kredi temerrüdü yoluyla. İkincisi, devletin kemer sıkması ve sosyal yardımları kesmesi. Üçüncüsü, hükümet yeni basılan parayla borcu şişirerek eritebilir; enflasyon yalnızca halkın alım gücünü azaltmakla kalmaz, aynı zamanda borcun gerçek değerinin de küçülmesine neden olur. Enflasyon nihayetinde gizli bir vergi gibi işlev görüyor.

Hangisini seçerseniz seçin, birileri bu borcun bedelini ödemek zorunda. Enflasyonist çözüm politikacılar arasında popülerdir, çünkü enflasyon insanların servetini yavaş yavaş aşındırır. Ancak bu tür bir politika adil değildir. Enflasyona haklı olarak "küçük insanların yankesicisi" deniyor.

Yazar Oscar Wilde, gelirinin üstünde yaşamayanların hayal gücünden yoksun olduklarını söylemiştir. Vahşi bir hayal gücü iyidir ve güzeldir: Ancak Trump'ın "Büyük, Güzel Yasa Tasarısı" şok edici bir mali sorumsuzluğu ortaya koyuyor.

« NZZ am Sonntag »'dan bir makale