Bir zanaatkar, bize bugün daha iyi yaşamayı öğretmek için antik çanak çömleklerle diyalog kurmayı öneriyor.

▲ İnsanları bu parçaların gerçekte ne anlama geldiğine yaklaştırabiliriz. Sanatçı , bizi şok etmek, duygulandırmak, ilham vermek ve bizde bir tepki uyandırmak için bu gazeteye verdiği röportajda düşüncelerini şöyle dile getirdi: Fotoğraf ENC izniyle kullanılmıştır

Ömer Gonzalez Morales

La Jornada Gazetesi, 2 Haziran 2025 Pazartesi, s. 2

Arjantinli usta Victoria Morando Espiaut, Meksika'ya antik çanak çömleğin çağdaş toplumlardaki rolüne dair benzersiz bir bakış açısı getirerek, geçmişle bugün arasındaki bağlantıya dair derin bir düşünce sunmayı amaçlıyor.

Arjantin seramik tekniklerinin incelenmesine odaklanan atölye çalışmaları kapsamında Ulusal Seramik Okulu (ENC) tarafından bu ülkeye davet edilen Morando Espiaut, La Jornada'ya verdiği röportajda, yerli halklar tarafından yaratılan antik parçaların ve geride bıraktıkları mirasın yalnızca çalışma teknikleriyle değil, aynı zamanda modern insanlığın kökleri olarak da tanınmasının öneminden bahsetti.

Öğrencilerime seramiği anlama biçimimi ve bunu gerçekleştirdiğim yaratıcı süreci sunuyorum; Ülkemin yerli halklarının çalışmalarından ve Arjantin'deki çalışma sürecini hassas bir şekilde, bizim yaptığımız iş ile bizden önce gelenlerin çalışmaları arasındaki bir bağ olarak analiz etmekten etkilendim, diye yorumladı.

Çalışma biçimini ise şöyle anlatıyor: Hiçbir makine kullanmıyorum. Kili elle toplayıp suyla birlikte kavanozlara dolduruyorum, dökme işlemini ben yapıyorum, ayağımızla da düzleştiriyoruz. Macun hazır olunca parçayı şekillendirip taşlarla parlatıyoruz. Çalışmalarımı yaptığım fırını kendim yapıyorum ve pişirme işlemi beş saat sürüyor; Daha sonra parçaları talaşla kaplayıp küçültüyorum, siyah bir renk tonu bırakıyorum veya rengini değiştiriyorum; Son olarak onları balmumu ile parlatıyorum .

Ataların tekniklerini kopyalamaya çalışmanın amacının yalnızca kopyalamaya değil, aynı zamanda kozmogonik vizyonla birleşmeye dayandığını açıkça belirtti, "zamanı aşmanın ve onu üreten 'ruhu alıp' bunu şimdide yaparak bir kap oluşturmanın bir yolu. O anıyı alıp yeniden şekillendiriyoruz; beni bir kap şekillendirmeye motive eden şey bu."

Anlamamız gereken yollar var, bu akıma saygı duymamız, bizden önce gelenlerin miras bıraktığı bilgiye dayandığımızı anlamamız gerekiyor; Bu, bir kitapta veya kılavuzda bulunamayacak bir şeydir. Bunu o saygıyla, o değerle sunmak istiyorum.

Kültürel ödenek analizi

Victoria Morando'ya göre Arjantin'de seramiğin geliştirildiği alanlar arasında kuzeybatı, Catamarca, Salta, Jujuy ve Tucumán yer alıyor. Dağ sırasının yanındaki bölge, guada gibi büyük derinlik ve ince işçilikle seramik parçaları üreten kültürlerin geliştiği yerdir.

Çalışma biçimlerinin tam olarak çözülemediği açıktır, çünkü bu kültürler MS 900 civarında ortadan kayboldular, ancak ikonografilerini, seramik kalıntılarını yakaladıkları ve dünya görüşlerini açıklayan parçaları kaldı. Seramik sanatına böyle başladım, ancak şu anda yaşadığım Sierra de Córdoba yerleşimlerindeki çalışmalara odaklanıyorum ” dedi Morando Espiaut.

Kendimi o kültürlerden ayrı hissetmiyorum; Bu mirasa bağlanmaya çalışarak o kökene bağlanmayı amaçlıyorum. Bu parçalar sayesinde kırılanı tamir eden bir diyalog elde ediyoruz; Seramik işte böyle çalışır, o dili yeniden yakalayıp canlı tutmakla ilgilidir.

Morando Espiaut, Meksika'nın büyük bir kültürel çeşitliliğe sahip olduğunu, bu sayede teknikleri devam eden ve daha iyi anlaşılması gereken çok sayıda çanak çömlek kalıntısının incelenmesine olanak sağladığını belirterek, bunların vitrinlerde sergilenmesini veya unutulmasını istemediğini söyledi. Yerli halkların mirasçıları tarafından yaratılan bu eserlerin halkla iç içe olmasını ve dolaşımını desteklemesini istiyoruz; Bu durum ülkemde büyük önem kazandı .

Victoria Morando'ya göre, parçaları yalnızca arkeolojik kalıntılar olarak bırakmak, onları anlama potansiyelini sınırlandırıyor: "Cam bir kutunun içinde kilitli halde, terk edilmiş bir geçmişe sürgün edilmiş gibi hissediyorum; insanların onları, günümüzü etkileyen süreçlerle yaratılmış, yaşayan unsurlar olarak görmelerine izin vermiyoruz."

Bu parçaların gerçekte ne anlama geldiğini insanlara daha da yaklaştırabileceğimizi düşünüyorum. Bizi şok etmek, duygulandırmak, ilham vermek ve bizde bir tepki uyandırmak. Sanatçı , "Beni kökenin bir parçası çok cezbediyor, beni o parçalarda temsil eden şey, onu kopyalamak değil, anlamak ve o öğretileri günlük hayatımıza yansıtmak" yorumunu yaptı.

Perulu antropolog ve arkeolog Ruth Shady'nin konuşmalarından çok etkilendiğini belirtti: "Bu antik kültürleri inceleme ve analiz etme yaklaşımı, günümüz toplumlarının yaşam tarzını iyileştirebilir. Geçmişimize dönmeyi, onu anlamayı ve bize daha iyi yaşamayı öğretebilecek şeyleri keşfetmeyi öneriyor."

"Kalıntılar aracılığıyla, birçok kültürün doğayla denge içinde yaşadığını biliyoruz çünkü bir düzene, bir kozmosa bağlı hissediyorlardı ve bu bozulduğunda ortadan kayboldular veya dağıldılar. Bu farkındalık kaybolmuş bir şeydir: 'Ben kimim? Biz kimiz? Ne yapıyoruz ve nereye gidiyoruz?' "Kendimize bunu sormalıyız."

Seramikçi, günümüzde insanın bireysel olarak hareket ettiğini ve bu eylemlerin toplamıyla içinde yaşadığımız dünyanın inşa edildiğini ve bunun sonucunun da Dünya'nın kitlesel bir yıkımı olduğunu düşünüyordu; Bugünün dünyası bu ve biz bunu değiştirmeliyiz .

MNA'nın Batı Kültürleri odası araştırmacısı ve küratörü Eliseo Padilla Gutiérrez, sergide Sinaloa, Nayarit, Jalisco, Colima, Michoacán ve Guerrero'da yürütülen araştırma projelerinden MÖ 600'den MS 1500'e kadar olan döneme ait objelerin seçildiğini söyledi. Fotoğraf Carmen Mondragon / INAH

Editör Kadrosundan

La Jornada Gazetesi, 2 Haziran 2025 Pazartesi, s. 3

Meksika ve Orta Amerika Çalışmaları Merkezi (Cemca) ve Ulusal Antropoloji Müzesi (MNA) tarafından düzenlenen "Seramikler, Antik Kilin Sesleri " sergisi, arkeolojik kazılarda keşfedilmelerinden restorasyonlarına ve müzeografik açıdan değerlendirilmelerine kadar kil nesnelerin önemini ve geçmiş toplumları anlamak için bir bilgi kaynağı olarak önemlerini anlama yolunda bir köprü kurdu.

Söz konusu mekânın A1 Geçici Sergi Salonu'nda yer alan sergide, Batı Meksika'ya ait kaplar, figürinler, kulak süsleri ve günlük ve ritüel amaçlı mutfak eşyaları da dahil olmak üzere 70'ten fazla İspanyol öncesi parça bir araya getirildi.

MNA Batı Kültürleri Galerisi'nin küratörü ve araştırmacısı Eliseo Padilla Gutiérrez, bu sergide MÖ 600'den MS 1500'e kadar olan dönemlere ait Preklasik ve Postklasik dönemlere ait objelerin seçildiğini, bu objelerin Sinaloa, Nayarit, Jalisco, Colima, Michoacán ve Guerrero'da yürütülen araştırma projelerinden geldiğini belirtti.

Ayrıca, Kolomb öncesi döneme ait bu parçalar, 20. yüzyıl seramik objeleriyle etkileşime girerek, günümüz toplumlarında bir kabın yaratım sürecinin, antik çağlarda nasıl yapıldığını anlamamıza nasıl olanak tanıdığını göstermektedir. Bu, kamuoyunun örneğin MS 300-400 yıllarına tarihlenen Guerrero'daki Xochipala bölgesinde bulunan granüler beyaz amforanın, günümüzde Ameyaltepec kasabasında yapılan çanak çömlekle benzerliklerini karşılaştırmasına olanak sağlıyor.

Padilla ve Cemca ile bağlantılı arkeolog Véronique Darras tarafından küratörlüğü yapılan sergi, küçük ama anlamlı bir eserle başlıyor: Bolaños Kanyonu'ndaki kazılarda bulunan, elinde bir kap tutan çömlekçi heykelciği (MS 200-400).

UNAM İşbirliği

Uzman, tüm bu materyallerin kontrollü arkeolojik kazılarla elde edildiğini, bunların antik kültürlerin nasıl yaşadığı, düşündüğü, tarzları hakkında bilgi sağladığını, kültürleri birbirinden ayırmamıza, yerleşmelerin tarihlerini belirlememize ve kullanım alanlarını keşfetmemize olanak sağladığını belirtti.

Bu arada petrografik ve kimyasal analiz gibi yöntemler, kullanılan malzemelerin ve pigmentlerin tanımlanmasına, kökenlerinin ve üretim tekniklerinin ortaya çıkarılmasına yardımcı oluyor.

Yapılan analizler, kırmızı pigmentin bazen hematit adı verilen ve parçalara parlaklık veren mineralle karıştırılan bir mineralden geldiğini ortaya koyuyor. Beyaz renk kaolinit ve montmorillonit gibi killerle elde edilirken, siyah ve kahverengi tonları demir ve manganez oksitlerinden kaynaklanmaktadır.

Bu verileri elde etmek için, Dr. José Ruvalcaba Sil'in koordine ettiği ve Tahribatsız X-ışını Analiz Sistemini sağlayan Kültürel Mirasın Araştırılması ve Korunması için Ulusal Bilimler Laboratuvarı aracılığıyla Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi ile işbirliği yaptık. Bu ekipman, seramiklerin süslemelerinde ve malzemelerinde bulunan demir, kalsiyum, silisyum gibi kimyasalların tespit edilmesini sağlıyor.

Seramikler, Antik Kilin Sesleri sergisi dün sona erdi.

▲ Konserler cumartesi ve pazar günleri Cenart'ın Blas Galindo salonunda ve Los Pinos Kültür Kompleksi'nde gerçekleştirildi. Fotoğraf Bernardo Mijangos/Cenart

Melek Vargas

La Jornada Gazetesi, 2 Haziran 2025 Pazartesi, s. 4

Şef Enrique Arturo Diemecke'ye göre müzikte siyaset olmamalı: En azından bizim anladığımız anlamda olmamalı. Orkestralar insan toplulukları olarak politiktir. Ama burada işler farklı ve işe yarıyor. Hepimiz ortak ve yüce bir iyilik olan müzik için uyum içinde çalışıyoruz .

Besteci ve keman sanatçısı, bir siyasi figür hakkında yaptığı yorumun ardından gelen mizahi bir kışkırtmaya da bu şekilde yanıt verdi. Ben başka bir partiye aitim; Gerçek şu ki, ben bunların hiçbirine üye değilim , diye gülerek açıkladı ve La Jornada ile yaptığı röportajın geri kalanında karakteristik olan dostça tonu oluşturdu.

Ülkemizin en önemli şefleri arasında gösterilen Diemecke, bu hafta sonu Ulusal Müzik Tanıtım Sistemi'nin (OECCh) bir parçası olan Carlos Chávez Okul Orkestrası'nı (OECCh) konuk olarak yönetmek üzere Mexico City'yi ziyaret etti.

Öğrenci topluluğu, Modest Mussorgsky'nin Çorak Dağda Bir Gece ve Hector Berlioz'un Fantastik Senfoni'sinden oluşan Mitler ve Efsaneler programını hazırladı. Konserler cumartesi ve pazar günü sırasıyla Ulusal Sanat Merkezi'nin (Cenart) Blas Galindo Oditoryumu'nda ve Los Pinos Kültür Kompleksi'nde gerçekleştirildi.

Kariyeri boyunca müzik eğitimi alamadığı için sık sık takip edemese de şefin, söz konusu grubu oluşturan atrium çalgıcıları gibi, yeni yetişen müzisyenlerle veya genç öğrencilerle çalışmasının çok önemli olduğunu söyledi.

Ben de öğreniyorum, sadece gençler değil. Hayatta her şeyi öğrenmek zorundayız. Bizim bunun bir okul olduğu düşüncesiyle gelmemiz gerekiyor; Kötü öğrenirsek, bu böyle kalır , diye belirtti.

İşleri iyi yapmayı öğrenmeliyiz. Mesela belli anlarda momentumu kontrol etmek, bazen de işin gerektirdiği anlarda akışına bırakmak. Müziğin her şeyden üstün olduğu her zaman akılda tutulmalıdır; her zaman önce gelir.

Şöyle açıkladı: "Gençlik orkestralarıyla çalışmayı çok seviyorum çünkü onlar büyüyen müzisyenler. Onlara anlattığınız her şey öğrenme ve hatırlama mesajını iletmeli, ihtiyaç duyulduğunda uygulanması gereken bir şey. Onların büyümesini, özverilerini, coşkularını ve gençliğin adrenalin patlamasını görmek çok tatmin edici."

İşte bu yüzden onların oluşumuna ve eğitimine katılmak bir ayrıcalıktır; sonuçları hemen hemen anında görülür. Ben de bu tarz durumlara katılma fırsatı bulduğumda mutlu ve tatmin olmuş bir şekilde çıkıyorum, çünkü ben de büyüyorum, bilgim güçleniyor.

Profesyonel bir orkestra ile çalışırken bu tür deneyimlerin her şeyden önce durağanlığı ortadan kaldırmaya yaradığını, müzisyenlerin profesyonel olma ve bir eseri sanki ilk kez, daha doğrusu son kez seslendiriyormuş gibi icra etme ihtiyacı içinde kendilerini taze hissetmeye devam etmelerini sağladığını belirtti .

Meksika'da iyi bir müzik eğitimi yapısı var

Diemecke, diğer şeylerin yanı sıra, Meksika'daki mevcut müzik eğitimindeki ilerlemeleri kabul etti ve bunu, çıraklık dönemindeki erişimin sınırlı olduğunu ve müziğin bir meslekten ziyade bir ticaret olarak görüldüğünü iddia ettiği dönemle karşılaştırdı.

“O yıllarda ülkede gençlik orkestraları yoktu. Birçoğumuz evde eğitim görüyorduk: müzikle ilgilenen ailelerden geliyorduk ve enstrümanlarımızı ebeveynlerimizden, akrabalarımızdan veya arkadaşlarımızdan alıyorduk. Mevcut Müzik Gelişimi Sistemi gibi, bu disiplini öğrenmek ve sürdürmek için burs alabileceğiniz kurumlar yoktu,” diye açıkladı.

Ailenin ilerlemesine ve çok genç profesyoneller olmasına yardımcı olmak için çalışmamız gerekiyordu. Mesela ben bunu 13 yaşındayken Guanajuato Orkestrası'nda yaptım. Bunun çocuk istismarı olmadığını, kimsenin beni zorlamadığını, bunun benim özlediğim bir şey olduğunu açıklığa kavuşturuyorum.

Ona göre, günümüzle karşıtlık dikkat çekici: Bugün gençlerin eğitim yapıları, bursları, uzmanlaşmış öğretmenleri var. Profesyonel seçmelere daha iyi hazırlanmış olarak geliyorlar, orkestra repertuvarını önceden çalışmış oluyorlar .

Diemecke, ülkede daha fazla müzik eğitim kurumunun varlığını memnuniyetle karşıladı: "Bu yüzden daha fazla orkestramız ve bu gruplar için bilgili bir repertuvara sahip daha fazla genç müzisyenimiz var." Benim zamanımda hepimiz solist olmayı arzuluyorduk; Artık bir orkestrada çalmanın başlı başına bir sanat olduğu anlaşıldı .

2023 yılı sonlarından bu yana sanat yönetmenliğini üstlendiği Michoacán Senfoni Orkestrası'nı yönetme çalışmalarıyla ilgili olarak, şu anda çok heyecan verici bir çalışma aşamasında olduğunu ve yenilenme sürecinden geçtiğini belirtti.

Çok ilginç bir yaklaşım olmuş. Michoacán'da çok iyi müzisyenler var, aynı zamanda iyi bir dinleyici kitlesi de var. Dolayısıyla orkestrayı yaşatmak ve ileriye taşımak konusunda büyük bir ilgileri var.

Şu anda önceliklerden birinin dengeli bir çalışma takviminin yanı sıra boş pozisyonların doldurulması olduğunu vurguladı.

Mesele her zaman aynı işgücünü ve aynı programlamayı sunmamak. Birçok yeni eser sundum ama programlarda her zaman en azından bir geleneksel eser bulundurdum ki, seyirci korkmasın, yeni ile geleneksel arasında bir denge olacağını bilsin. Yani iyi gittiğimizi düşünüyorum diye sözlerini tamamladı.

▲ Efsaneler ve Efsaneler programının icrası sırasında OECCh'nin başında Maestro Diemecke. Fotoğraf: Ángel Vargas

Melek Vargas

La Jornada Gazetesi, 2 Haziran 2025 Pazartesi, s. 4

Ulusal Sanat Merkezi'ndeki (Cenart) Blas Galindo Oditoryumu, geçen cumartesi günü sıra dışı olayların mekanı oldu.

Konuk şef Enrique Arturo Diemecke'nin bilge şefliğinde Carlos Chávez Okul Orkestrası (OECCh), dün Los Pinos Kültür Kompleksi'nde tekrarlanan "Efsaneler ve Efsaneler" programıyla beklenmedik zaman ve mekanlarda benzersiz bir ses yolculuğuna çıktı.

Dağ iblislerinin ve halüsinasyon gören sevgililerin, Rus Modest Mussorgsky'nin (1839-1881) Dağda Bir Gece ve Fransız Hector Berlioz'un (1803-1869) Fantastik Senfoni eserlerinin ritmine uyarak dans ettiği bir tür müzikli şeytan çıkarma ayiniydi.

Mekanın neredeyse dörtte üçünü dolduran ve grubun genç üyelerinin ateşli canlılığını yaklaşık bir buçuk saat boyunca izleyen izleyiciler için büyüleyici bir deneyimdi; bu canlılık, günümüzün ulusal müziğinin en önemli figürlerinden biri olan olgun Meksikalı yönetmenin soğukkanlılığı, bilgisi ve yoğunluğuyla yönlendirildi.

Her müzisyen için, hayatta en çok sevdiği şeyi paylaşmak her zaman bir ayrıcalıktır: müzik , diye yorumladı Diemecke, elinde mikrofonla kısa bir konuşma yaptıktan sonra, doğaüstü ile ilgili bu iki eserden oluşan bir büyüyü ilk kez eline alıp başladı.

Kulağa klişe geliyor, biliyorum ama müzik ruhun gıdasıdır. Ve bunun sebebi ruhumuzun her zaman kaygılar, endişeler, sevgi, tutku, bağlılık, mutluluk, üzüntülerle dolu olması ve tüm bunları dengede tutmamıza yardımcı olacak bir şeye ihtiyaç duymamızdır. İşte tam bu noktada müzik devreye giriyor.

Mussorgsky'nin eseri tam bir cadılar bayramıydı. Pirinçler alevler saçıyor, teller rahatsız edici gölgeler çiziyordu. Diemecke, bir şaman gibi, genç icracılardan kurtarıcı çanlarla doruğa ulaşan cehennemsi bir doruk noktası çıkardı.

Yönetmenin en başında öngördüğü gibi o kötü dağ bize fırtınadan sonra sakinliğin geldiğini, hiçbir şeyin kaybedilmediğini öğretiyor . Eserin sonunda coşkulu dinleyiciler alkışlarla karşılandı.

Berlioz'un Afyon Rüyası

Kısa bir aradan sonra Fantastik Senfoni ile psikedelik yolculuk başladı. Diemecke daha önce mikrofonu alıp bu eserin anekdotunu anlatmıştı. Aşk acısı çeken Berlioz'un afyon içerek intihara kalkıştığını, ancak rüyasında kendi ölümünü gördüğünü anlattı.

Beş bölümden oluşan eser, yaylı ve üflemeli çalgıların iç çekişten ağlamaya geçtiği, üflemeli çalgıların muhteşem anlara yol açtığı, ayrıca İngiliz kornosu ve obuanın tarladaki iki çobanın diyaloğunu taklit ettiği bir bölümle rüya gibi bir yolculuktu.

Ayrıca darağacından giyotine kadar bir yürüyüş yolu izleniyor ve Gregoryen dies irae (öfke şarkısı) cadıların kahkahalarıyla karışarak bu tuhaf deneyim bu şekilde sonlandırılıyordu.

Seyirciler, hem şaşkın hem de hâlâ büyülenmiş bir halde, böylesine coşkulu ve başarılı bir performansa coşkulu bir şekilde alkışlarla karşılık verdiler. Genç müzisyenler böylece uyumlu, dengeli ve güçlü bir orkestra oluşturmayı başardıklarını ortaya koydular.

Diemecke, tutkulu tarzına sadık kalarak, her iki eseri de nota kullanmadan ezbere yönetti; Ayrıca cop da kullanmadı. İmza koreografisiyle müziğin içinde yaşadı ve müziğin de içinde yaşamasına izin verdi; ses dehası, elleriyle vücudunun geri kalanı arasında şekil verdiği esnek bir malzemeye dönüşüyor, gösterişli hareketler ise hafiften baş döndürücüye kadar uzanıyor.