Brezilya'daki müzelerin neredeyse %10'u kapalı ve çoğu halka açık

Küf, termitler, böcekler ve her türlü fiziksel koleksiyonu etkileyen her türlü doğal saldırı. Tüm bunlarla başa çıkmak için müzelerin kaynaklara ihtiyacı vardır.

Ne bilet fiyatları ne de hükümet bu faturayı ödeyemeyince birçok kurum kepenk kapatmaktan başka çare göremedi.

Bu Çarşamba günü erişilen Ulusal Müze Kayıt platformuna (4) göre, ülkede şu anda veritabanında kayıtlı toplam 4.010 müzeden 385'i kapalı müzedir. Bu, ülkede listelenen müzelerin %9,6'sına denk gelmektedir.

Platform, Kültür Bakanlığı'na bağlı Brezilya Müzeler Enstitüsü Ibram'ın web sitesinde barındırılıyor.

Çoğunluğu kamu kurumlarına ait, toplam 263 adet kapalı kamu müzesi bulunuyor.

Bunlardan 167'si Brezilya belediyeleri tarafından yönetilirken, 64'ü eyaletlere veya Federal Bölgeye aittir. Federal alanda şu anda kapalı 32 kamu müzesi bulunmaktadır.

Özel sektörde 112 müze kapalı.

Ayrıca üç karma ekonomi müzesi bulunmaktadır. Kapatılan müzelerden yedisi, sicilde hangi alana ait olduklarını bildirmemiştir.

Kapalı müzelerin çoğu 76 müzeyle São Paulo'da bulunuyor. Onu 52 müzeyle Minas Gerais ve 36 müzeyle Rio Grande do Sul takip ediyor. Dördüncü sırada 32 müzenin kapalı olduğu Rio de Janeiro yer alıyor.

Bu, São Paulo ve Minas'taki müzelerin %11'inin, Rio Grande do Sul'un %7,3'ünün ve Rio de Janeiro'nun ise %9,6'sının kapatıldığı anlamına geliyor.

Uluslararası Müzeler Konseyi Icom Brasil Başkanı Diego Vaz Bevilaqua, kapatılan müze sayısının dikkatle incelenmesi gerektiğini söyledi.

Bevilaqua'ya göre, kapatılan müzeler arasında tadilattan geçenler de olabilir; bu, genellikle tarihi konaklarda bulunan kurumlar için beklenen bir durumdur. Ancak Kültür Bakanlığı, kapatmaların nedenlerine ilişkin vaka bazında ayrıntıya sahip olmadığını belirtiyor.

Icom Başkanı, kaynak yetersizliği nedeniyle bir müzenin kapatılmasının, öyle bile olsa, çok şok edici olduğunu söylüyor.

Bunlardan biri Belo Horizonte'deki geleneksel kukla tiyatrosu grubu Giramundo'nun müzesidir. Mozart, Prokofiev, Carlos Gomes'i uyarlayan ve hatta Molière tiyatro ödülünü kazanan grup, kukla müzesini ayakta tutamadı.

Grubun yöneticisi Marcos Figueiredo, salgının zirve yaptığı dönemden bu yana evin kapalı olduğunu, bunun nedeninin de koleksiyonun bakım, altyapı, servis ve koruma maliyetleri olduğunu söylüyor.

Figueiredo, "Bu sabit maliyetler bilet fiyatına dahil değil" diyor.

Giramundo'nun yöneticisi, "Teşvik yasalarında projelerin onaylanmasının giderek zorlaştığını görüyoruz" diyor. "Kaynak, daha fazla sayıda kayıtlı proje için aynı."

Figueiredo, Jair Bolsonaro (PL) hükümetinin kültürel sektörün tasfiyesiyle işaretlenen yılları hakkında "Bir baskı dönemi yaşadık" diyor. "Bu baskı ortadan kalktığında, bir proje selini fark ettik. Birikmiş talep çok yüksek oldu. Ama en azından [hükümetle] birkaç diyalog kanalı var. Olan şey, titiz bir çabadır" diyor, önceki hükümette sekreterliğe düşürülen MInC'nin yeniden başlatılması hakkında.

Koleksiyonları, arşivleri ve hafızayı barındıran projelerin durumu daha da kötüdür çünkü sürekli bir kaynak akışı gerektirirler. "Bu akış gelmediğinde, hızla olan şey koleksiyonların yok olması, hafızanın kaybolmasıdır. Örneğin bizim durumumuzda, burada mücadele ettiğimiz şey fiziksel nesneyi kaybetmemektir," diyor Figueiredo. "Çok üzücü. Bu koleksiyonun ölçeğiyle başa çıkmak için kendimizi güçsüz hissediyoruz."

Şu anda Giramundo Müzesi'ni yeniden açmak için bir proje üzerinde çalışıyor ve 2026 yılında müzeyi yeniden açabilmeyi umuyor.

Bolsonaro sonrası bu bağlamda hala karşılaşılacak yeni sorunlar var. Bunlardan biri, eyaletler ve belediyelerin yürütmesi için Birlik'ten kaynak aktaran Paulo Gustavo Yasası ve Aldir Blanc Ulusal Politikası'nın uygulanma biçiminden kaynaklanıyor.

Uluslararası Müzeler Konseyi başkanı, Brezilya genelinde ters tepmiş bir plana işaret ediyor. Birçok belediye, federal fon aldıktan sonra kendi kaynaklarını kültüre yatırmayı bıraktı. "Birçok durumda, müzelere yapılan yatırımda artış görmek yerine, bir azalma veya hatta durgunluk yaşandı," diyor.

Beviláqua, ülke genelinde personel eksikliği nedeniyle kapalı müzelerin hala bulunduğunu söylüyor. Bu bağlamda, birçok kamu müzesi kendilerini bir dönüm noktasında buluyor. Bir yandan, federal hükümet daha fazla personel işe almak için pek çok kamu yarışması düzenlemiyor. Öte yandan, personelinin bir kısmını dış kaynak kullanarak yaptırmayı seçenler, Kültür Bakanlığı'ndan bütçe kesintileriyle karşı karşıya kalıyor ve bu da işe alımı zorlaştırıyor.

Federal Kamu Hizmetinde Çalışanlar Konfederasyonu üyesi ve müze eğitmeni Ruth Vaz, "Bir Ibram çalışanı olarak algıma göre, bunun bir kısmının federal düzeydeki düşük yatırımın bir sonucu olduğunu görüyorum" diyor.

"Ibram, 2009 yılında Iphan çalışanları tarafından kuruldu ve 2010'un başlarında bugüne kadar tek yarışma düzenlendi. Bir sonraki boş pozisyon bu yıl Birleşik Ulusal Kamu Yarışması'nda doldurulmalı. Ancak, doldurmamız gereken 285 boş pozisyondan 28'i serbest bırakıldı" diyor çalışan.

"Biz Ibram'da zaten müze yapılarının gerçek talebine göre çok az sayıda insanla ve asgari bir bütçeyle faaliyet gösteriyoruz" diyor Vaz. "Eyaletler ve belediyelerdeki gerçeklik, nadir istisnalar dışında, federal düzeyden her zaman daha kötüdür ve örneğin PNAB'nin müzeler için yaptığı gibi yatırımların dağıtımını yapılandırmak için daha da az personel yapısı vardır."

"Müzeler eski şeyleri saklamak için yerler değildir. Geçmişi anmak ve geleceği düşünmek içindir," diyor Giramundo'dan Figueiredo.

"Müzeler yıkıldığında, yıkılmış bir topraktan boş bir kimlik yaratılır," diyor. "Bu, toplumsal ve politik hastalığın çok ciddi bir işaretidir."

Raporda, Brezilya Kültür Bakanlığı'na Paulo Gustavo ve Aldir Blanc yasalarının Brezilya kültür sektörünü desteklemesine rağmen neden kaynak yetersizliği yaşandığı soruldu ancak bu rapor yayınlandığında henüz bir yanıt alınamadı.