De Goede Column | Strijd naar de overwinning

In tijden waarin de neonazistische partij, die officieel geen partij wil zijn, de op één na grootste fractie in de Duitse Bondsdag is, en waarin dit feit door de meeste Duitse burgers net zo vanzelfsprekend wordt geaccepteerd als de wisseling van de seizoenen, verandert ook wat algemeen bekendstaat als het culturele leven: in de zogenaamde burgerlijke media, van "Spiegel" tot "Welt", heerst al openlijk een toon die een toekomstige regering met de AfD tegemoet komt (als journalist moet je je carrière een beetje plannen); plaatsen met zogenaamde tegencultuur gaan failliet of verdwijnen helemaal; operahuizen zetten liever Wagner terug op hun programma's dan Schönberg; en het aandeel van volkse troep op televisie neemt snel toe. De relevante tendensen zijn echter het duidelijkst zichtbaar in de reclame, die voortdurend nieuwe beelden produceert.

Een voorbeeld: in de sportschool waar ik af en toe kom, zijn onlangs nieuwe crosstrainers geïnstalleerd. Ze zijn uitgerust met computerschermen die continu reclameclips afspelen, waarop vrolijk stralende mensen te zien zijn die wandelen of fietsen door lichtrijke landschappen, met uitzicht op zonsopgang en zonsondergang. Deze clips zijn fragmenten uit 20 tot 30 minuten durende films, gemaakt in opdracht van een fitnessbedrijf dat deze films blijkbaar naast zijn trainingsapparatuur verkoopt. De crosstrainers bieden iedereen die een van de apparaten wil gebruiken een enorm aantal zogenaamde trainingsprogramma's waaruit ze kunnen kiezen. Bij alle "workouts" (wandelen in Noord-Italië, joggen op een Thais strand) horen de eerder genoemde films.

Het beroep van tuinarchitect wordt niet per se geassocieerd met Duitse heldenmoed, masculien gedrag, kitsch uit eigen land en vechten tot de overwinning.

-

De esthetiek is altijd hetzelfde. Een kort voorbeeld van de stijl van deze ideaalfilms wordt hier geschetst: stimulerende, pathetische fanfares of rustgevende, sussende muzak, pannende shots over glooiende graanvelden en een strakblauwe lucht. De camera zoomt in op een lange, gespierde, bebaarde blanke man van midden dertig, gekleed in sportkleding, die zich volledig conformeert aan het huidige schoonheidsideaal. Het gezicht van de man straalt constant en hij brabbelt onzin in het jargon van standaard motivatiesprekers ("Je moet in jezelf geloven, de reis is de bestemming, je kunt het, elke dag brengt nieuwe kansen, succes is het resultaat van vastberadenheid", enzovoort). Hij maakt motiverende gebaren terwijl hij loopt en draait zich herhaaldelijk naar de camera (d.w.z. de kijker) die hem volgt.

De visuele taal en stijl van deze ongeveer een half uur durende films schommelen tussen ontbijtmargarinereclames, hardcore natuurkitsch en Leni Riefenstahls nazi-olympische film uit 1936. Ze vertonen allemaal talloze kenmerken van fascistische esthetiek: van de verafgoding en heroïsering van de trainerfiguur en de verheerlijking van bepaalde lichaamsvormen en gestandaardiseerde 'vrouwen'- en 'mannen'-types (vrouwen: trofeevrouw, mannen: sexy houthakkers), tot de monumentale enscenering van een geïdealiseerde natuur, gezuiverd van alle irritatie en viezigheid, die wordt verheerlijkt via muziek en optica, tot de gebruikelijke eendimensionale boodschappen die de kijker proberen te integreren in een denkbeeldig, consistent collectief (wat een 'wij'-gevoel creëert, 'jij maakt deel uit van een groter geheel').

Een tweede voorbeeld is de huidige reclamecampagne van de Training Support Association for Garden, Landscape and Sports Field Construction (AuGaLa), die jongeren wil inspireren om een ​​carrière in de tuinarchitectuur na te streven. Het hoofdthema van de campagne, dat zijn beelden ontleent aan actiefilmaffiches, toont drie jonge mensen (één vrouw en twee mannen) die de kijker benaderen met een serieuze blik die hun vastberadenheid uitstraalt om alles te doen, zelfs als het leven of dood betekent. Ze fungeren als een soort harmonieus trio vrienden, een onafscheidelijk team, een taskforce. Ze zijn gekleed als de actiehelden uit de arbeidersklasse die we kennen uit films met Bruce Willis of Sylvester Stallone: ​​werkkleding in Carhartt-stijl, houthakkershemden, sweatshirts of hoodies met opvallende zweetvlekken.

Ze dragen of houden hun gereedschap trots en zelfverzekerd vast, als elitesoldaten die hun wapens van groot kaliber vasthouden. Op de achtergrond van de foto is de gehate stadsmoloch te zien (anonieme grijze hoogbouw, bedoeld om asfaltcultuur, decadentie en het verdwijnen van grenzen te symboliseren), terwijl op de voorgrond onze drie helden tussen groene bomen op een bloeiende weide staan, te midden van de "bron van de natuur", het Duitse thuisland, waaraan ze moedig en stoutmoedig hun werk en hun leven wijden.

De slogan op de afbeelding luidt: "Iemand zoals jij brengt orde in de stedelijke jungle." Andere motieven in deze posterserie tonen ook de jongeren, gekleed als natuurliefhebbers, in heldhaftige poses, als altijd-klaar, actieve burgers, harde werkers, schoonmakers en organisatoren. En net als in de bovengenoemde fitnessvideo's wordt de natuur afgebeeld als zowel "gezond en puur" als "wild en avontuurlijk".

Ik weet niet zeker of reclamefilms en -beelden in een betere toekomst niet fundamenteel en volledig afgeschaft zouden moeten worden. Eén ding is zeker: het beroep van tuinarchitect is er een dat niet per se geassocieerd wordt met Duitse heldenmoed, masculiene bravoure, patriottische kitsch en vechten voor de overwinning. Maar wat kun je eraan doen? De tijden zijn nu eenmaal zoals ze zijn.