Begrotingsbeleid | Frankrijk zet kleine stap

De Franse premier François Bayrou presenteerde vorige week op een persconferentie de conceptbegroting voor 2026. De nadruk lag op de noodzaak, waarover wekenlang werd gesproken, om bezuinigingsmogelijkheden van in totaal € 40 miljard te vinden om de steeds verder oplopende staatsschuld te voorkomen. De door de premier gepresenteerde conceptbegroting bevatte in werkelijkheid bezuinigingen van € 43,8 miljard.

Frankrijk is gewend te leven van overheidsuitgaven en is "vergeten dat je eerst moet verdienen wat je wilt uitgeven", legde de regeringsleider uit in zijn openingstoespraak. Hij herinnerde aan de staatsschuldencrisis in Griekenland jaren geleden en de ingrijpende gevolgen daarvan voor de bevolking. Hij wilde Frankrijk, dat momenteel tot de achterblijvers in Europa behoort, die ervaring besparen, benadrukte Bayrou. Zijn doel is om het tekort, dat vorig jaar 5,8 procent van het bruto binnenlands product bedroeg, terug te dringen tot 5,4 procent dit jaar en tot 4,6 procent volgend jaar.

Daarna zal het geleidelijk verder worden verlaagd tot het uiteindelijk 2,9 procent bereikt in 2029, waarmee het terugkeert naar het EU-kader. Om dit te bereiken, worden twee feestdagen afgeschaft en wordt het werk op deze dagen vrijgemaakt ten gunste van de staatskas. Met uitzondering van het defensiebudget , dat wordt verhoogd in het licht van de vermeende dreigende internationale situatie, worden alle overheidsuitgaven volgend jaar bevroren. Er worden geen nieuwe ambtenaren aangenomen en één op de drie vertrekkende ambtenaren wordt niet vervangen.

Ook de sociale bijstand en pensioenen worden bevroren, wat alleen al een besparing van 7,1 miljard euro oplevert. De algemene belastingvrijstelling van 10 procent voor gepensioneerden wordt afgeschaft en vervangen door een vast tarief van 2.000 euro. Deze maatregel zou gepensioneerden met de laagste pensioenen ten goede komen.

Bovenal moet er vijf miljard euro worden bespaard op de uitgaven voor de zorgverzekering. Particuliere aanvullende zorgverzekeraars zullen een deel hiervan dekken, maar hun bijdragen zullen daardoor blijven stijgen. Zo wordt de volledige vergoeding van medicijnen voor langdurig zieken – zoals kankerpatiënten – afgebouwd zodra deze patiënten "op weg zijn naar herstel". Om de kosten te verlagen, komt er ook een strengere aanpak van onterechte ziektemeldingen.

Bayrou kondigde ook plannen aan om strenger op te treden tegen belastingontduiking. Dit was echter de enige keer dat er ook maar iets over de Fransen met de hoogste inkomens werd gesuggereerd. De regeringsleider sloot echter opnieuw categorisch de herinvoering van de vermogensbelasting (ISF) uit, die president Emmanuel Macron in 2017 afschafte.

"Bayrou hanteert duidelijk een kettingzaagmethode bij de uitgaven aan de meest sociaal achtergestelde Fransen", legde Sophie Binet, algemeen secretaris van vakbond CGT, uit. "Dit betekent dat we geen 'wit jaar' tegemoet gaan, zoals hij het noemt vanwege de bezuinigingen, maar een zwart jaar voor werkenden, jongeren die de arbeidsmarkt betreden en gepensioneerden. Zij lijden er drie keer zoveel onder, omdat ze meer moeten werken, minder moeten verdienen en hun sociale uitkeringen verliezen."

Net als de vakbonden verzetten de linkse partijen en het extreemrechtse Rassemblement National (RN) zich fel tegen de bezuinigingsplannen. De rechtse oppositiepartij Republikeinen, die de regering af en toe steunt, zal Bayrou's bezuinigingsplannen niet steunen en is met name gekant tegen de afschaffing van twee nationale feestdagen. Het wordt nu al duidelijk dat de linkse partijen en de RN in oktober, wanneer het begrotingsvoorstel in het parlement wordt behandeld, moties van wantrouwen zullen indienen. Gezien de huidige omstandigheden zou dit premier Bayrou en zijn regering ten val kunnen brengen.