Bundeswehr | Overheid faciliteert wapenhandel

Het moet sneller: er moet 500 miljard euro worden uitgegeven aan "defensie" in het algemeen, en de Bundeswehr in het bijzonder, voordat de prijzen de pan uit rijzen . Defensiebedrijven verhogen namelijk voortdurend de prijzen van hun producten en beleven de grootste groei sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.

De Duitse regering lanceerde daarom woensdag het ontwerp van de zogenaamde Bundeswehr Procurement Acceleration Act, die al gepland was in het regeerakkoord tussen de CDU/CSU en de SPD. Deze wet moet de aanbesteding vereenvoudigen en "debureaucratiseren" en zo verkorte procedures mogelijk maken. Volgens het ontwerp moet het met name ook de noodzaak van aanbestedingen bij de gunning van opdrachten in de toekomst elimineren. Terwijl bondsminister van Defensie Boris Pistorius (SPD) sprak van een "kwantumsprong", lijken de alarmbellen te rinkelen bij bedrijven onder de top, zoals Rheinmetall, KNDS en andere.

Zo vreest Felix Pakleppa, directeur van de Zentralverband der Deutschen Bauernheiten (ZDB), dat het midden- en kleinbedrijf "achterop raakt". Hoewel de geplande opschorting van het zogenaamde lotenprincipe voor de aanschaf van apparatuur, technologie of "systemen ter versterking van de defensiecapaciteit" begrijpelijk is, waarschuwde hij in een persbericht dat "bouwprojecten, vastgoed en andere niet-militaire projecten niet onder algemene uitzonderingen mogen vallen". Toch is dat precies de bedoeling.

Het wetsontwerp verwijst nadrukkelijk naar de vermeende dreiging van Rusland en een mogelijke aanval op NAVO-landen. Complexe aanbestedings- en goedkeuringsprocedures mogen de herbewapening van de Bundeswehr daarom niet vertragen, legde Pistorius uit. De speciale regelingen voor het versnellen van aanbestedingen zouden in eerste instantie gelden tot eind 2035. Ze zullen "onderhandse gunning van opdrachten" aan individuele bedrijven zonder aanbesteding "in de toekomst sneller en frequenter maken", aldus de minister.

De wet verhoogt de drempelwaarden tot welke opdrachten rechtstreeks aan bedrijven kunnen worden gegund zonder formele aanbesteding. Dit geldt momenteel alleen voor opdrachten tot 15.000 euro. Volgens Pistorius wordt de drempel nu drastisch verhoogd naar 443.000 euro voor alle opdrachten "die onze defensiecapaciteit versterken". Dit zou de verwerking van bijna 8.000 opdrachten versnellen, aldus de minister. Voor bouwopdrachten wordt de drempel zelfs verhoogd naar één miljoen euro. Dit betreft 4.000 opdrachten.

"De voorbereiding op oorlogshandelingen heeft bij deze wet voorrang, omdat deze de normen voor het toekennen van contracten terzijde schuift."

Ulrich Thoden Linkse Partij in de Bondsdag

Pistorius gaf toe dat dit "enige lasten" met zich mee zou brengen voor bedrijven met betrekking tot mogelijke rechtszaken tegen aanbestedingsprocedures. "Sommige bedrijven zouden dan misschien een stap terug moeten doen in het belang van het algemeen belang."

Bondsminister van Economische Zaken Katherina Reiche (CDU) zei: "We moeten technologisch en industrieel sterker worden dan potentiële aanvallers." Ze verduidelijkte ook dat de nieuwe regels niet alleen gelden voor wapensystemen, maar ook voor civiele goederen en diensten, zoals medische apparatuur en de bouw van kazernes.

Het kabinet wil ook de samenwerking met start-ups vergemakkelijken. Pistorius zei dat zij in de toekomst vooruitbetalingen zouden kunnen ontvangen voor bestellingen "op veel grotere schaal". Dit komt doordat zij vaak niet over de financiële middelen beschikken "om de productie snel op te voeren". Ralf Wintergerst, voorzitter van de digitale branchevereniging Bitkom, prees de wet en zei dat deze een "dringend noodzakelijke koerswijziging in het aanbestedingsbeleid" inluidt. Defensiecapaciteit wordt "tegenwoordig minstens zozeer bepaald door digitale technologieën en software als door fregatten en zwaar materieel."

Volgens overheidsplannen zullen militaire vliegvelden gemakkelijker te bouwen of uit te breiden zijn. Een wijziging van de Luchtverkeerswet maakt een einde aan langdurige procedures voor bouwvergunningen. Bovendien wordt de bouw van industriële installaties en andere gebouwen die de werking van luchtverdedigingssystemen zouden kunnen verstoren, verboden.

Hoewel de Groenen vinden dat de plannen niet ver genoeg reiken, beschuldigt de Die Linke de regering ervan prioriteit te geven aan "oorlogsvoorbereidingen". De wet "negeert de normen voor het toekennen van contracten" en wapenprojecten "hebben in principe voorrang", aldus Ulrich Thoden, woordvoerder defensiebeleid van de Die Linke in de Bondsdag. Op één punt is de politicus het eens met Agnieszka Brugger, militair expert bij de Groenen – hij bekritiseert ook een beperking van de parlementaire rechten: "Hoe parlementair toezicht mogelijk zou moeten zijn onder de voorwaarden van deze wet, die de krijgsmacht maximale armslag geeft in een toch al ondoorzichtig aanbestedingssysteem, is een raadsel."