Gaza-oorlog | Massale ontheemding in de Gazastrook

De Gazastrook wordt steeds meer een plek waar eten en drinken levensbedreigend zijn . Zondag passeerde een konvooi van het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties net de grensovergang Zikim in het noorden van de dichtbevolkte regio: 25 vrachtwagens, elk geladen met 20 ton voedsel, werden met spanning door duizenden mensen afgewacht in de hoop iets te krijgen.

Maar in plaats daarvan openden Israëlische sluipschutters en tanks het vuur , waarbij minstens 67 mensen omkwamen en velen gewond raakten. Het Israëlische leger verklaarde later dat de troepen aanvankelijk "waarschuwingsschoten" hadden afgevuurd om "een dreigende bedreiging van duizenden mensen af te schrikken". Ze onderzoeken momenteel de details.

Hulporganisaties spreken over nieuwe niveaus van honger

De berichten van hulporganisaties zijn echter consistent en spreken duidelijke taal: de hongersnood in de Gazastrook heeft "een nieuw niveau van wanhoop" bereikt, aldus een verklaring van het WFP: 90.000 kinderen en vrouwen lijden nu aan ondervoeding . Een derde van de bevolking zit al dagen zonder voedsel. Voor de meeste mensen in de Gazastrook zijn hulpgoederen de enige manier om aan voedsel te komen. Een kilo meel kost nu $100 in de winkel.

In tegenstelling tot de meeste andere crisisgebieden ter wereld is er geen plek in de korte, smalle Gazastrook waar mensen permanente bescherming kunnen vinden. De grenzen met Egypte en Israël zijn hermetisch afgesloten en slechts weinigen mogen vertrekken. Degenen die dat wel doen, moeten er rekening mee houden dat ze niet meer kunnen terugkeren: velen in de extreemrechtse regeringscoalitie zouden het liefst de hele bevolking van Gaza naar de Arabische staten verdrijven om de Israëlische nederzettingen te herbouwen.

En dan is het Israëlische leger nog steeds bezig Hamas te vernietigen, wat betekent dat er elk moment besloten kan worden de gevechten te verplaatsen naar gebieden waar tienduizenden mensen net naartoe gevlucht waren. Dit gebeurde bijvoorbeeld zondag, toen de inwoners van Deir al-Balah plotseling een evacuatiebevel kregen van het Israëlische leger. De stad in het centrum van de Gazastrook was een van de laatste steden die grotendeels gespaard bleef van de gevechten. De Israëlische inlichtingendiensten vermoeden dat veel van de minstens twintig Israëlische gijzelaars die nog steeds in de Gazastrook worden vastgehouden, zich daar zouden kunnen bevinden.

Israëlische stafchef wil verdere gebieden bezetten

De afgelopen maanden is de stad ook uitgegroeid tot een knooppunt voor de distributie van hulpgoederen. Maandagochtend was ook dit verleden tijd: Deir al-Balah werd gebombardeerd, waardoor tienduizenden mensen op de vlucht sloegen.

Ondertussen stelde stafchef Eyal Zamir voor dat de regering grotere gebieden zou bezetten, wat ook zou betekenen dat de gevechtszone zou worden uitgebreid. Premier Benjamin Netanyahu en minister van Defensie Israel Katz zijn van plan een "humanitaire stad" te bouwen in de zuidelijke Gazastrook, waar honderdduizenden mensen zouden worden geïnterneerd; een plan dat buiten de Israëlische rechterzijde universele verontwaardiging heeft opgeroepen. Zamir lijkt te hopen dat het gemakkelijker zal zijn om humane omstandigheden te garanderen onder Israëlische bezetting.

Hamas is nu echter overgegaan op guerrillaoorlogvoering; de regeringsachtige structuren zijn bijna volledig ingestort. Desondanks gaan de onderhandelingen over een staakt-het-vuren in Qatar door: toenadering is uiterst moeilijk, citeert het nieuwsportaal Times of Israel anonieme bronnen.

Er ontbreekt een naoorlogs perspectief voor Gaza

Bovendien is het volstrekt onduidelijk wat er met de Gazastrook zal gebeuren na het einde van de oorlog. Vanuit Israëlisch perspectief is het trauma van het bloedbad van 7 oktober 2023 diep. Het toonde de volle omvang van Hamas' bewapening en bereidheid tot geweld aan. Sinds 2007 zijn er verschillende oorlogen geweest die relatief snel eindigden met wapenstilstanden en met Hamas' nog grotere herbewapening. Het oorspronkelijke doel van de oorlog was om de gijzelaars terug te halen en te voorkomen dat het opnieuw zou gebeuren.

Ondertussen hoopt de Palestijnse regering in Ramallah dat landen zoals Groot-Brittannië Palestina als een onafhankelijke staat erkennen. In de huidige situatie zou dit haar nieuwe legitimiteit geven en, zo is de gedachte, haar helpen de machtsaanspraak van Hamas in haar eigen publieke opinie te weerleggen. Zondagavond riep president Mahmoud Abbas in een open brief de internationale gemeenschap op om druk uit te oefenen op de Israëlische regering, waarbij hij zich ongewoon grof uitliet. Abbas heeft de afgelopen jaren een reputatie opgebouwd als een marionet van Israël.

Maar ook zijn regering heeft geen perspectief voor de Gazastrook. Maanden geleden werd met Hamas een akkoord bereikt over de oprichting van een raad van twaalf experts die de Gazastrook zou besturen in plaats van Hamas. Sindsdien is daar niets meer van vernomen.