Uitbreiding van de kanselarij: pronkerig gebouw voor de regering, belastingdruk voor de burgers

Stel je voor dat je baas aankondigt: "Dit jaar geen kerstbonus, geen bonus, geen loonsverhoging – we moeten bezuinigen." En twee dagen later rijdt hij het bedrijfspand op in zijn nieuwe Bentley, want "leidinggevenden hebben ook ruimte nodig – zichtbaar." Begrepen? Nauwelijks. Waarschijnlijker: een kleine opstand in het koffiehuis.

Maar in Berlijn is het precies hetzelfde. Minister van Financiën Lars Klingbeil (SPD) predikt tegenwoordig met een staatsmanachtige blik bezuinigingen, waarschuwt voor miljarden aan begrotingstekorten en kondigt mogelijke belastingverhogingen aan in plaats van verlichting. En in dezelfde adem bouwt de federale overheid het duurste kantoor van Europa. Voor zichzelf.

Het is een superlatief gebouw – maar niet in positieve zin. De Bondskanselarij , nu al een van de grootste regeringshoofdkantoren ter wereld, krijgt een uitbreiding. Oorspronkelijk gepland voor zo'n 400 tot 600 miljoen euro, nadert het project nu de totale kosten, die oplopen tot een miljard euro. En dat is waarschijnlijk nog maar het topje van de ijsberg.

Eén bondskanselier, 777 miljoen euro – maar alsjeblieft geen ministerie van Binnenlandse Zaken!

En bondskanselier Friedrich Merz ? Hij houdt er vast aan. Je zou kunnen zeggen: "Het is niet zijn schuld, het was mama." Het begon allemaal onder Angela Merkel , die vermoedelijk dacht: als het een grote coalitie wordt, dan wordt het in ieder geval groot. Het argument is toen, net als nu, dat het aantal medewerkers van de bondskanselier is gegroeid van 400 naar meer dan 800 – verspreid over meerdere locaties. Tuurlijk, dat is onpraktisch. Dus is er een XXL-gebouw nodig. Met een tunnel, helikopterplatform, wintertuin, kinderdagverblijf en het appartement van de bondskanselier met uitzicht op de Spree. Voor de efficiëntie, natuurlijk.

Overigens hield Olaf Scholz zich als bondskanselier ook plichtsgetrouw aan het project. En nu staat CDU-politicus Merz er als een architect van de noodzaak voor en zegt: "We moeten het doen."

Uitbreiding kanselarij: thuiskantoor om ruimte te besparen? Ondenkbaar

Maar in tijden als deze, met de afschuwelijke nieuwe schulden en miljarden aan speciale fondsen, klinkt het bijna als een farce. De nieuwe bondskanselier vreet belastinggeld op als een luxehotel in Monaco of Dubai. Het grootste deel ervan wordt uitgegeven aan individuele kantoren voor medewerkers. Iedereen moet immers zijn eigen plek hebben. Thuiswerken om ruimte te besparen? Ondenkbaar. Niet in de ambtswoning van de bondskanselier. Het voorwendsel: de gegevens zouden te gevoelig zijn en ze mogen het kantoor niet verlaten.

Je zou het ook zo kunnen interpreteren: Friedrich Merz wil niet dat ambtenaren thuis in joggingpak achter hun laptop hangen. Hij wil ze in pak en vlinderdas – met aanwezigheidsplicht. De Algemene Rekenkamer noemt dit, op zijn zachtst gezegd, "onbegrijpelijk" gezien de enorme hoeveelheid kantoorruimte die momenteel wordt gebouwd. Je zou ook kunnen zeggen: absurd. Het is een regeringspaleis dat niet alleen duur is, maar ook verouderd, vooral als het gaat om flexibel en mobiel werken.

De dubbele maatstaven van de overheid zijn in steen gebeiteld

Terwijl de kanselarij in Dubai uitgroeit tot een woestijnpaleis, stapt minister van Financiën Lars Klingbeil met een staatsmanachtige frons voor de camera's en verklaart in wezen dat verzaking het nieuwe vertrouwen is. Het klinkt als zenwijsheid, maar het komt er grofweg op neer: we hebben geen geld, dus wen maar aan minder.

De federale begroting barst momenteel uit zijn voegen als een slecht ingepakte rugzak: een recordtekort van € 172 miljard – en de rekening moet nog komen. Maar natuurlijk stroomt er nog steeds geld. Alleen niet overal gelijk verdeeld, maar met een duidelijke scheve verhouding. De Bundeswehr krijgt wat ze wil: het defensiebudget loopt op tot bijna € 153 miljard – een verdubbeling. De sociale begroting, al het grootste deel van de begroting, krijgt er tot 2029 nog eens € 30 miljard bij.

En de rest? Milieu, onderwijs, cultuur, digitalisering ? Ze zullen moeten uitzoeken hoe ze het moeten doen met wat er overblijft – als er überhaupt iets overblijft. Sparen is het nieuwe begrotingsprincipe.

Pronkende bouw, ja, maar geen teken van beloofde belastingverlichting

En alsof dat nog niet genoeg is, sluit Klingbeil belastingverhogingen niet langer uit. Van de beloofde belastingverlichting is geen sprake. In plaats daarvan verrijst er binnenkort een chique kanselarij met wintertuin.

Voor burgers betekent dit minder voor zorg, onderwijs en kinderbijslag – en binnenkort misschien zelfs meer inhoudingen op salarissen. Anders zal het gat van een miljard dollar in de begroting onmogelijk te dichten zijn. Voor het overheidsapparaat daarentegen betekent dit een eersteklas uitzicht op de Spree, inclusief een bondskanselierzolder en wintertuin.

Friedrich Merz en Lars Klingbeil zouden een lesje kunnen leren van de economie: als je geld wilt besparen, moet je bij jezelf beginnen. Maar in plaats daarvan wordt in het regeringsdistrict het duurste symbool van politieke arrogantie sinds de luchthaven van Berlijn gebouwd. Welkom in het tijdperk van dubbele normen. Klingbeil vraagt om betaling. Merz is in residentie. En van de burgers wordt begrip verwacht. Een noodlottig signaal.