De wereldorde is een puinhoop: experts
Het is alweer een aantal dagen geleden dat de president van de Verenigde Staten , Donald Trump, aankondigde dat Israël en Iran Ze waren overeengekomen tot een staakt-het-vuren in het conflict dat de president ‘de Twaalfdaagse Oorlog’ noemde.
Hoewel Israël en Iran decennialang openlijke confrontaties uit de weg gingen, hebben een aantal recente gebeurtenissen, veroorzaakt door de oorlog van Israël met Hamas in de Gazastrook , in combinatie met vermoedens over de doelstellingen van het Iraanse nucleaire programma, eindelijk dat wankele evenwicht verstoord, wat leidde tot een directe militaire confrontatie.
Nu er voorlopig geen bommen en raketten meer op beide landen vallen, spraken we met Dr. Sandra Kanety Zavaleta, hoogleraar politicologie en internationale betrekkingen aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico (UNAM). We vroegen haar naar haar perspectief op verschillende kwesties die door dit conflict aan het licht zijn gekomen.
1. De oorlog tussen Israël en Iran is voorbij. Wat vind je van wat er in het Midden-Oosten is gebeurd tijdens die twaalf dagen van conflict?
Ik zou niet zeggen dat het conflict tussen Israël en Iran voorbij is. De wapenstilstand betekent niet het einde van het conflict. Sterker nog, het zou kunnen worden geïnterpreteerd als een pauze waarin beide partijen hun troepen kunnen reorganiseren en een oorlogsstrategie voor de middellange of zelfs lange termijn kunnen overwegen. De vooruitzichten in dat deel van de wereld zijn zeer complex. Het is een zeer onstabiele regio, een kruitvat voor de belangen van het Westen, en met name de Verenigde Staten, in de regio .
Israël heeft sinds 1973 geen aanval van deze omvang meer op zijn grondgebied gehad, en het is belangrijk om dit te benadrukken. Hoewel Israël al een indirecte confrontatie met Iran had gehad, door middel van sabotage en de moord op Iraanse wetenschappers, was de reactie van Iran op de Israëlische aanvallen iets wat Israël al meer dan 50 jaar niet had meegemaakt. Ook hadden de Verenigde Staten al lange tijd geen regionale mogendheid rechtstreeks aangevallen.
Hoewel president Donald Trump heeft gezegd dat de oorlog voorbij is en er vrede is bereikt, zie ik het meer als een staakt-het-vuren om posities en strategieën te versterken.
2. Hoe komen Israël, Iran en de Verenigde Staten hieruit?
- Israël is een land dat in de jaren 40 is opgericht, vanuit mijn perspectief, om de westerse belangen in de regio te waarborgen. Dit conflict laat ons een kwetsbaar Israël zien, ondanks zijn militaire macht en de militaire steun van de Verenigde Staten. Met andere woorden, we hebben gezien dat zijn zogenaamde Iron Dome niet onfeilbaar is. Premier Benjamin Netanyahu is wispelturig en opvliegend, dus we kunnen alles verwachten wat betreft zijn volgende beslissingen.
Wat Iran betreft, denk ik dat het, ondanks de aanvallen die het land heeft meegemaakt, de kwetsbaarheid van Israël heeft benadrukt. Israël is immers zelf ook direct aangevallen in een regio waar de acties en het interventionisme van zowel Israël als de Verenigde Staten worden afgekeurd en waar een gevoel van vermoeidheid en onrechtvaardigheid heerst ten aanzien van het westerse beleid.
Wat de Verenigde Staten betreft: in de eerste akte valt Israël Iran aan; in de tweede akte vallen de Verenigde Staten Iran aan; in de derde akte beweert president Trump de vredesgezant te zijn en dat de oorlog voorbij is. Dit valt niet in goede aarde binnen de internationale betrekkingen en heeft veel te maken met de wispelturigheid van de Amerikaanse president zelf als het gaat om het nemen van beslissingen. Let wel, hij geniet aanzienlijke steun van miljoenen medeburgers, een soort fascistisch rechts dat hem steunt, ongeacht de gevolgen, waaronder de aanzienlijke afbrokkeling van het imago van de Verenigde Staten wereldwijd.
3. Wat vertelt dit conflict ons over de huidige internationale orde?
We zijn net getuige geweest van ernstige schendingen van het internationaal recht, hoe twee kernmachten een land hebben aangevallen dat geen kernwapens heeft, onder het voorwendsel dat het op termijn dergelijke wapens zou kunnen ontwikkelen. Ze deden dit door de soevereiniteit van een land te schenden, en dat mag en kan niet.
De huidige internationale orde is ontwricht. Er is een grote crisis op het gebied van multilateralisme, samenwerking en vredesopbouw. We zijn getuige van een wereldorde die wereldwijde militarisering heeft geïnstitutionaliseerd als mechanisme voor het bereiken van vrede en veiligheid, terwijl het tegenovergestelde gebeurt. Er is sprake van een ineenstorting van het multilateralisme en van instellingen die op de een of andere manier pleitten voor internationale vrede en veiligheid, met name de VN.
De Veiligheidsraad heeft al meer dan 70 jaar de vijf zwaarst bewapende landen ter wereld als permanente leden: de Verenigde Staten, Rusland, China, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Dit zijn de landen die het meeste geld uitgeven aan militaire zaken, en ze bezitten allemaal kernwapens. Dit spreekt boekdelen over het feit dat de wereldwijde vrede en veiligheid op deze landen rusten. Helaas kan het internationaal recht straffeloos worden geschonden, zelfs als het in het belang is van de grootmachten en de militair machtigste landen.
4. Wat zouden de komende onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en Iran kunnen betreffen, als ze plaatsvinden?
Het is onwaarschijnlijk dat ze tot wederzijds voordelige onderhandelingen zullen komen. Iran is partij bij het Non-Proliferatieverdrag (NVP), wat betekent dat het, net als de rest van zijn lidstaten, onderworpen is aan voortdurende controle- en monitoringmechanismen om te voorkomen dat het kernwapens ontwikkelt. Israël en de Verenigde Staten negeerden het verdrag echter en vielen de soevereiniteit van een land aan. Het zal moeilijk zijn om tot overeenstemming te komen, en Iran zou zelfs zijn medewerking aan extern toezicht kunnen verminderen, nu met als doel op de middellange termijn kernwapens te ontwikkelen.
FEIT
Het Non-Proliferatieverdrag werd in 1968 opengesteld voor ondertekening en trad in werking op 5 maart 1970. Met 191 lidstaten is het het verdrag op het gebied van non-proliferatie van kernenergie, vreedzaam gebruik van kernenergie en nucleaire ontwapening met de meeste ondertekenaars. Niet-leden zijn: India, Pakistan, Israël en Zuid-Soedan. Noord-Korea was lid, maar trok zich in 2003 terug.
WELKE LANDEN HEBBEN KERNWAPENS?
Het meest recente rapport (2025) van de Federation of American Scientists schat dat er 12.331 kernwapens in de wereld zijn, verdeeld als volgt:
1. Rusland - 5.449
2. Verenigde Staten - 5.277
3. China - 600
4. Frankrijk - 290
5. Verenigd Koninkrijk - 225
6. India - 180
7. Pakistan - 170
8. Israël - 90
9. Noord-Korea - 50
publimetro
